پرش به محتوا

الزاهر في معاني كلمات الناس: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ع' به 'ه‌ع'
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ه' به 'ن‌ه')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ع' به 'ه‌ع')
خط ۴۶: خط ۴۶:
در این کتاب به اختلاف موجود بین علما در معانی این کلمات اشاره گردیده و شواهدی از اشعار نیز بدان افزوده شده است. کلمات و عباراتی که در این کتاب معنا می‌شود، معمولا اصطلاحات و بعضا ضرب‎المثل‎هایی است که مردم به‎ کار می‎برند. مؤلف در بسیاری از موارد، کلماتی از قرآن کریم را که با کلمه مورد نظر از یک ریشه‌اند، یادآور شده است.
در این کتاب به اختلاف موجود بین علما در معانی این کلمات اشاره گردیده و شواهدی از اشعار نیز بدان افزوده شده است. کلمات و عباراتی که در این کتاب معنا می‌شود، معمولا اصطلاحات و بعضا ضرب‎المثل‎هایی است که مردم به‎ کار می‎برند. مؤلف در بسیاری از موارد، کلماتی از قرآن کریم را که با کلمه مورد نظر از یک ریشه‌اند، یادآور شده است.


هرچند نویسنده کار خود را در این کتاب، شرح کلام جاری بر افواه مردم به هنگام ذکر و دعا و تسبیح معرفی کرده، اما در واقع، او در هر کلام و عبارت، کلمه و یا کلماتی را که دارای معانی متعدد و به اصطلاح ذومعانی هستند، شرح داده و در این امر، به اختلاف موجود بین لغویون در معانی این کلمات، اشاره کرده و ترجمه و شرح کل عبارت را وانهاده و آن را به‎عهده خواننده گذارده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان، ص13]</ref>.
هرچند نویسنده کار خود را در این کتاب، شرح کلام جاری بر افواه مردم به هنگام ذکر و دعا و تسبیح معرفی کرده، اما در واقع، او در هر کلام و عبارت، کلمه و یا کلماتی را که دارای معانی متعدد و به اصطلاح ذومعانی هستند، شرح داده و در این امر، به اختلاف موجود بین لغویون در معانی این کلمات، اشاره کرده و ترجمه و شرح کل عبارت را وانهاده و آن را به‌عهده خواننده گذارده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان، ص13]</ref>.


بسیار اتفاق می‌افتد که وی در توضیح معانی واژه‌ای، مباحث دیگر را نیز استطرادا بیان می‌دارد؛ تا آنجا که در حین توضیح، بخش عمده‌ای از مطالب را به بحث صرفی و نحوی اختصاص می‌دهد؛ به‎عنوان مثال، در توضیح معانی کلمه حول در عبارت: «لا حول و لا قوة إلا بالله»، قسمت معتنابهی را در باب وجوه ترکیب نحوی این عبارت، ذکر کرده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان]</ref>.
بسیار اتفاق می‌افتد که وی در توضیح معانی واژه‌ای، مباحث دیگر را نیز استطرادا بیان می‌دارد؛ تا آنجا که در حین توضیح، بخش عمده‌ای از مطالب را به بحث صرفی و نحوی اختصاص می‌دهد؛ به‌عنوان مثال، در توضیح معانی کلمه حول در عبارت: «لا حول و لا قوة إلا بالله»، قسمت معتنابهی را در باب وجوه ترکیب نحوی این عبارت، ذکر کرده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان]</ref>.


شواهد قرآنی در این کتاب، جایگاه ویژه‌ای دارند و شیوه نویسنده بر آن است که اگر واژه مورد بحث در قرآن به کار رفته باشد، حتما متذکر آن می‌شود و آیه و یا آیات مربوط را ذکر می‌کند<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 همان]</ref>.
شواهد قرآنی در این کتاب، جایگاه ویژه‌ای دارند و شیوه نویسنده بر آن است که اگر واژه مورد بحث در قرآن به کار رفته باشد، حتما متذکر آن می‌شود و آیه و یا آیات مربوط را ذکر می‌کند<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 همان]</ref>.
خط ۵۸: خط ۵۸:
در حین شرح واژگان، گاه می‌شود که ضرب‎المثل‎های رائج نیز مطرح و معانی آنها، بررسی می‌شود و حتی بعضا علت ضرب آنها نیز ذکر گردیده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 همان]</ref>.
در حین شرح واژگان، گاه می‌شود که ضرب‎المثل‎های رائج نیز مطرح و معانی آنها، بررسی می‌شود و حتی بعضا علت ضرب آنها نیز ذکر گردیده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 همان]</ref>.


به‎عنوان نمونه، به یک مورد از عبارات و واژگان مطرح‎شده در کتاب، اشاره می‌گردد: «معنای این گفتار مردم در ثنای پروردگار: حسبنا الله و نعم الوكيل» (خدا ما را بس است و نیکو حمایتگری است): معنای حسبنا الله این است که خداوند ما را بس است و به همین معنی است قول خداوند تبارک و تعالی آنجا که می‌فرماید: '''يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ''' ﴿الأنفال: 64﴾ (ای پیامبر، خدا و کسانی از مؤمنان که پیرو تواند، تو را بس است) و به همین معنی است قول شاعر که می‌گوید:
به‌عنوان نمونه، به یک مورد از عبارات و واژگان مطرح‎شده در کتاب، اشاره می‌گردد: «معنای این گفتار مردم در ثنای پروردگار: حسبنا الله و نعم الوكيل» (خدا ما را بس است و نیکو حمایتگری است): معنای حسبنا الله این است که خداوند ما را بس است و به همین معنی است قول خداوند تبارک و تعالی آنجا که می‌فرماید: '''يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ''' ﴿الأنفال: 64﴾ (ای پیامبر، خدا و کسانی از مؤمنان که پیرو تواند، تو را بس است) و به همین معنی است قول شاعر که می‌گوید:
'''إذا كانت الهيجاء و أنشقت العصا فحسبک و الضحاك سيف مهند''' (هرگاه جنگ برپا شود و اختلاف واقع گردد، شمشیر هندی برای تو و ضحاک، بس است)<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان، ص19]</ref>.
'''إذا كانت الهيجاء و أنشقت العصا فحسبک و الضحاك سيف مهند''' (هرگاه جنگ برپا شود و اختلاف واقع گردد، شمشیر هندی برای تو و ضحاک، بس است)<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5993698f83b4a89138e87b9bf7ea6049?sample=1 ر.ک: همان، ص19]</ref>.


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش