پرش به محتوا

دیوان سید عمادالدین نسیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۳ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
خط ۳۲: خط ۳۲:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه، زندگی‎نامه مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص9-‎22</ref>.
در مقدمه، زندگی‌نامه مفصلی از نویسنده، ارائه گردیده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص9-‎22</ref>.


موضوع توحید و شهود عرفانی وحدت از مهم‎ترین مضامین اشعار نسیمی است. بحث وحدت وجود از مهم‎ترین مباحث عرفان نظری است و همچنین در عرفان عملی از چگونگی رسیدن به شهود این وحدت سخن گفته می‌شود<ref>ر.ک: بانک، عاطفه؛ افتخار، مهدی، ص19</ref>.
موضوع توحید و شهود عرفانی وحدت از مهم‎ترین مضامین اشعار نسیمی است. بحث وحدت وجود از مهم‎ترین مباحث عرفان نظری است و همچنین در عرفان عملی از چگونگی رسیدن به شهود این وحدت سخن گفته می‌شود<ref>ر.ک: بانک، عاطفه؛ افتخار، مهدی، ص19</ref>.
خط ۶۳: خط ۶۳:
در اینجا نظر وی درباره وجه الله بودن انسان کامل، قابل ملاحظه است. «وجه بی ‎عذر و بی ‎بهانه ما»، اشاره به این مطلب است که باطن اولیای الهی و انسان ‎‎کامل، «وجه الله» است. در حدیث مروی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] است که «نحن وجه الله»<ref>ر.ک: همان</ref>.
در اینجا نظر وی درباره وجه الله بودن انسان کامل، قابل ملاحظه است. «وجه بی ‎عذر و بی ‎بهانه ما»، اشاره به این مطلب است که باطن اولیای الهی و انسان ‎‎کامل، «وجه الله» است. در حدیث مروی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] است که «نحن وجه الله»<ref>ر.ک: همان</ref>.


عارف در وجود خود خدا را می‎بیند و آیات الهی را مطالعه می‌کند و خود را آینه‌ای می‌سازد که در آن خدا دیده می‌شود و تنها مرآتیتش لحاظ می‌شود‎؛ با از بین رفتن خود و تجلی الهی در وجود عارف، او خود را گم می‌کند و درعین‎حال خدا را می‎یابد؛ یعنی خدا را در خود و خود را در خدا می‎یابد. اینکه «تو نباشی و همه تو باشی» و اینکه شخص خدابین شده و درعین‎حال خودبین، در ظاهر متناقض و «شطح» می‎نماید، اما در حقیقت از آنجا ناشی شده است که از دید وجودشناسانه، انسان از خود موجودیتی ندارد و مظهر و آینه تمام‎نمای حق است و از دید معرفت‎شناسانه، با نابودی خودیت سالک و فنای در حق و سپس بقای به حق، چنین کسی در وجود خود فقط حق را می‎بیند و در این مقام گزارش از خود در واقع گزارش از حق است:
عارف در وجود خود خدا را می‎بیند و آیات الهی را مطالعه می‌کند و خود را آینه‌ای می‌سازد که در آن خدا دیده می‌شود و تنها مرآتیتش لحاظ می‌شود‎؛ با از بین رفتن خود و تجلی الهی در وجود عارف، او خود را گم می‌کند و درعین‎حال خدا را می‎یابد؛ یعنی خدا را در خود و خود را در خدا می‎یابد. اینکه «تو نباشی و همه تو باشی» و اینکه شخص خدابین شده و درعین‎حال خودبین، در ظاهر متناقض و «شطح» می‌نماید، اما در حقیقت از آنجا ناشی شده است که از دید وجودشناسانه، انسان از خود موجودیتی ندارد و مظهر و آینه تمام‎نمای حق است و از دید معرفت‎شناسانه، با نابودی خودیت سالک و فنای در حق و سپس بقای به حق، چنین کسی در وجود خود فقط حق را می‎بیند و در این مقام گزارش از خود در واقع گزارش از حق است:


{{شعر}}
{{شعر}}
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:
وی قصیده‌ای با مضمون استغفار از درگاه الهی دارد و روشن است که تضرع و استغفار از درگاه الهی با ادعای خدایی خود یا نوع انسان قابل جمع نیست. معمولا حالات شدید روحی در غزل بیان می‌شود و حالات متوسط در قصیده، ولذا قصیده محل بیان حال سکر و دلال یا فنا نیست:
وی قصیده‌ای با مضمون استغفار از درگاه الهی دارد و روشن است که تضرع و استغفار از درگاه الهی با ادعای خدایی خود یا نوع انسان قابل جمع نیست. معمولا حالات شدید روحی در غزل بیان می‌شود و حالات متوسط در قصیده، ولذا قصیده محل بیان حال سکر و دلال یا فنا نیست:
{{شعر}}
{{شعر}}
{{ب|''یا رب به حق ذات تو و بی‎نیازی‌ات''|2=''از خلق ای تو باقی و عالم همه فنا''}}
{{ب|''یا رب به حق ذات تو و بی‌نیازی‌ات''|2=''از خلق ای تو باقی و عالم همه فنا''}}
{{ب|''یا رب به انبیا و رسولان حضرتت''|2='' یا رب به عز و منزلت و فخر مصطفی''}}
{{ب|''یا رب به انبیا و رسولان حضرتت''|2='' یا رب به عز و منزلت و فخر مصطفی''}}
{{ب|''یا رب به حق ذکر نسیمی و سوز او ''|2=''من بنده را ببخش گنهم لطف کن عطا''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، ص26-‎27</ref>.
{{ب|''یا رب به حق ذکر نسیمی و سوز او ''|2=''من بنده را ببخش گنهم لطف کن عطا''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: همان، ص26-‎27</ref>.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش