دیوان رایج سیالکوتی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۳ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎پ' به 'ی‌پ')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۲۹: خط ۲۹:


==انگیزه تألیف==
==انگیزه تألیف==
حفظ میراث منطقه پنجاب از گزند حوادث روزگار و مهیا‎ ساختن‎ آن برای علاقه‎مندان اشعار فارسی این منطقه انگیزه چاپ این دیوان بوده است.<ref>ر.ک: بی‎نام، ص75</ref>.
حفظ میراث منطقه پنجاب از گزند حوادث روزگار و مهیا‎ ساختن‎ آن برای علاقه‎مندان اشعار فارسی این منطقه انگیزه چاپ این دیوان بوده است.<ref>ر.ک: بی‌نام، ص75</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۹: خط ۳۹:
مقدمه نخست، به این نکته اشاره دارد که تاکنون نام [[رایج‌ سیالکوتی، میرمحمدعلی بن‌ دوست‌محمد|میر محمدعلی سیالکوتی]]، فقط در تذکره‌ها و کتب تاریخ زبان فارسی یافت می‎شد، اما به کوشش مصحح کتاب که از استادان زبان و ادبیات فارسی پاکستان است، دیوان رایج عرضه شده و روشن می‎شود که هنوز چهره‌ها و آثار درخشانی از زبان فارسی در این سرزمین، وجود دارد که ناشناخته است.<ref>ر.ک: مقدمه اول، صفحه نه - ‎ده</ref>.
مقدمه نخست، به این نکته اشاره دارد که تاکنون نام [[رایج‌ سیالکوتی، میرمحمدعلی بن‌ دوست‌محمد|میر محمدعلی سیالکوتی]]، فقط در تذکره‌ها و کتب تاریخ زبان فارسی یافت می‎شد، اما به کوشش مصحح کتاب که از استادان زبان و ادبیات فارسی پاکستان است، دیوان رایج عرضه شده و روشن می‎شود که هنوز چهره‌ها و آثار درخشانی از زبان فارسی در این سرزمین، وجود دارد که ناشناخته است.<ref>ر.ک: مقدمه اول، صفحه نه - ‎ده</ref>.


مصحح در مقدمه خود، ضمن‎ بررسی زندگی‎نامه شاعر، سروده‌های او را با‎ پاره‎ای‎ از‎ ابیات‎ هم‎‎عصرانش‎ چون بیدل و ناصرعلی و آفرین مقایسه کرده و به‎خصوص مضامین اشعار شاعر را تجزیه و تحلیل کرده و برخی از مضامین اجتماعی را از آنها بیرون کشیده است. به گفته وی‎ سبک رایج، سبکی پیچیده و پرابهام و پر از تشبیهات است و صنایع بدیعی به‎وفور در آنها به‎کار گرفته شده است.<ref>ر.ک: آل داود، سید علی، ص72</ref>.
مصحح در مقدمه خود، ضمن‎ بررسی زندگی‌نامه شاعر، سروده‌های او را با‎ پاره‎ای‎ از‎ ابیات‎ هم‎‎عصرانش‎ چون بیدل و ناصرعلی و آفرین مقایسه کرده و به‎خصوص مضامین اشعار شاعر را تجزیه و تحلیل کرده و برخی از مضامین اجتماعی را از آنها بیرون کشیده است. به گفته وی‎ سبک رایج، سبکی پیچیده و پرابهام و پر از تشبیهات است و صنایع بدیعی به‎وفور در آنها به‎کار گرفته شده است.<ref>ر.ک: آل داود، سید علی، ص72</ref>.


رایج دیدگاهی‎ عرفانی‎ داشت. در دیوان او‎ اشعار‎ عرفانی و صوفیانه فراوان به چشم می‎آید. مضامین مورد توجه او بی‎ثباتی جهان، فقر و غنا‎، عجز‎ و انکسار و وحدت‎الشهود است که به‎فراوانی‎ در‎ اشعار او‎ آمده‎ است‎<ref>ر.ک: همان، ص71-‎72</ref>.
رایج دیدگاهی‎ عرفانی‎ داشت. در دیوان او‎ اشعار‎ عرفانی و صوفیانه فراوان به چشم می‎آید. مضامین مورد توجه او بی‎ثباتی جهان، فقر و غنا‎، عجز‎ و انکسار و وحدت‎الشهود است که به‎فراوانی‎ در‎ اشعار او‎ آمده‎ است‎<ref>ر.ک: همان، ص71-‎72</ref>.
خط ۸۷: خط ۸۷:


سبک شعر رایج، پیچیده و پرابهام است و دارای همه خصوصیات و صناعات ادبی می‎باشد که در آن زمان در شعر فارسی متداول بوده است؛ به‎عنوان مثال، به نمونه‌هایی از صناعات ادبی در شعر او اشاره می‎شود:
سبک شعر رایج، پیچیده و پرابهام است و دارای همه خصوصیات و صناعات ادبی می‎باشد که در آن زمان در شعر فارسی متداول بوده است؛ به‎عنوان مثال، به نمونه‌هایی از صناعات ادبی در شعر او اشاره می‎شود:
# تمثیل یا مثالیه: در مثالیه، شاعر در یک مصرع، ادعایی را بیان می‎نماید و برای اثبات آن، در مصرع دوم دلیل می‎آورد. در اشعار رایج، این صنعت خیلی به چشم می‎خورد:{{شعر}}
# تمثیل یا مثالیه: در مثالیه، شاعر در یک مصرع، ادعایی را بیان می‌نماید و برای اثبات آن، در مصرع دوم دلیل می‎آورد. در اشعار رایج، این صنعت خیلی به چشم می‎خورد:{{شعر}}
#:{{ب|''با سبزی بخت از دل عاشق نرود غم ''|2='' بر زخم نهان کس ننهد مرهم زنگار''}}
#:{{ب|''با سبزی بخت از دل عاشق نرود غم ''|2='' بر زخم نهان کس ننهد مرهم زنگار''}}
#:{{ب|''گدا را زین کریمان نیست بی حرف سبک ریزش ''|2='' بلی بی سعی بادی میوه کی از شاخسار افتد''}}
#:{{ب|''گدا را زین کریمان نیست بی حرف سبک ریزش ''|2='' بلی بی سعی بادی میوه کی از شاخسار افتد''}}
خط ۱۱۲: خط ۱۱۲:
#:{{ب|''سرگشتگیم گشت که تا گرد تو گردم''|2=''ای گرد تو گردم به کجا گرد تو گردم''}}
#:{{ب|''سرگشتگیم گشت که تا گرد تو گردم''|2=''ای گرد تو گردم به کجا گرد تو گردم''}}
#:{{ب|''پوشید ز من چشم به تیغ مژه‎ام کشت''|2=''آن ترک جدل خواست به من ترک جدل کرد''}}{{پایان شعر}}
#:{{ب|''پوشید ز من چشم به تیغ مژه‎ام کشت''|2=''آن ترک جدل خواست به من ترک جدل کرد''}}{{پایان شعر}}
# خودستایی: رایج بسیار «خودستایی» کرده است. وی در زمان و محیطی زندگی می‌کرد که از لحاظ سیاسی، دوره فترت بود و ادبیات رو به تنزل نهاده بود و غیر از چند امیر، هیچ‎کس به شعر و شاعری التفات نمی‎نمود. در چنین اوضاع، رایج اگر جهت اظهار مقام شعر و شخصیت خود چیزی گفته، بی‎جا نگفته است. ذیلا به نمونه‌هایی از خودستایی وی، اشاره می‎شود:{{شعر}}
# خودستایی: رایج بسیار «خودستایی» کرده است. وی در زمان و محیطی زندگی می‌کرد که از لحاظ سیاسی، دوره فترت بود و ادبیات رو به تنزل نهاده بود و غیر از چند امیر، هیچ‎کس به شعر و شاعری التفات نمی‌نمود. در چنین اوضاع، رایج اگر جهت اظهار مقام شعر و شخصیت خود چیزی گفته، بی‎جا نگفته است. ذیلا به نمونه‌هایی از خودستایی وی، اشاره می‎شود:{{شعر}}
#:{{ب|''به معنی وارس و طرز کلامش بین و تحسین کن''|2=''که رایج در سخن‎سازان سراپا افتخار افتد''}}
#:{{ب|''به معنی وارس و طرز کلامش بین و تحسین کن''|2=''که رایج در سخن‎سازان سراپا افتخار افتد''}}
#:{{ب|''شه معنی سپاهم شهرتم تخت روان باشد''|2=''به هر محفل که می‎خوانند شعرم غلغل کوس است''}}
#:{{ب|''شه معنی سپاهم شهرتم تخت روان باشد''|2=''به هر محفل که می‎خوانند شعرم غلغل کوس است''}}
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
# مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:30572|بی‎نام، «معرفی‎های گزارشی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1376، ‎شماره 45 ‏ (6 صفحه، ‎از 70 تا 75)]].
#[[:noormags:30572|بی‌نام، «معرفی‎های گزارشی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، مرداد و شهریور 1376، ‎شماره 45 ‏ (6 صفحه، ‎از 70 تا 75)]].
#[[:noormags:47280|آل داود، سید علی، «شعر فارسی در هند»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: نشر دانش، سال شانزدهم، بهار 1378، ‎شماره 1 ‏ (3 صفحه، ‎از 71 تا 73)]].
#[[:noormags:47280|آل داود، سید علی، «شعر فارسی در هند»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: نشر دانش، سال شانزدهم، بهار 1378، ‎شماره 1 ‏ (3 صفحه، ‎از 71 تا 73)]].


۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش