پرش به محتوا

دلائل التوحيد: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ت' به 'ی‌ت'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎د' به 'ی‌د')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ت' به 'ی‌ت')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۶: خط ۴۶:


مباحث اعتقادی متعددی در کتاب مطرح شده که به جهت رعایت اختصار به تعدادی از آنها اشاره می‌شود:  
مباحث اعتقادی متعددی در کتاب مطرح شده که به جهت رعایت اختصار به تعدادی از آنها اشاره می‌شود:  
در بحث دوم از فصل اول مقدمات روشمند محقق اثر، به موضوع توقیفی بودن اسماء و صفات الهی اشاره شده است. هیچ اسم یا صفتی را نمی‎توان جز به اذن شرع بر خداوند اطلاق نمود. پس جز آنچه که خداوند برای خود قرار داده، نمی‎توان برای خداوند اسمی یا صفتی را ثابت نمود و جز آنچه که خود یا رسولش نفی کرده نمی‎توان اسم یا صفتی را نفی کرد و درباره آنچه شرع به اثبات و یا نفی آن تصریح نکرده باید توقف نمود تا بدانیم مراد از آن چیست؛ اگر از آن معنای صحیحی موافق با آنچه نصی قبلاً درباره آن صادر شده به ‎دست آمد، پذیرفته شود و در غیر این ‎صورت رد شود<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.  
در بحث دوم از فصل اول مقدمات روشمند محقق اثر، به موضوع توقیفی بودن اسماء و صفات الهی اشاره شده است. هیچ اسم یا صفتی را نمی‌توان جز به اذن شرع بر خداوند اطلاق نمود. پس جز آنچه که خداوند برای خود قرار داده، نمی‌توان برای خداوند اسمی یا صفتی را ثابت نمود و جز آنچه که خود یا رسولش نفی کرده نمی‌توان اسم یا صفتی را نفی کرد و درباره آنچه شرع به اثبات و یا نفی آن تصریح نکرده باید توقف نمود تا بدانیم مراد از آن چیست؛ اگر از آن معنای صحیحی موافق با آنچه نصی قبلاً درباره آن صادر شده به ‎دست آمد، پذیرفته شود و در غیر این ‎صورت رد شود<ref>ر.ک: همان، ص53</ref>.  


در بحث دوم از فصل سوم نیز موضوع شیوه عقلی در قرآن کریم با اشاره به جایگاه عقل در قرآن آغاز شده است. قرآن کریم از عقل حمایت کرده و ارزش آن را بالا برده است. علمای امت نیز در این موضوع از قرآن پیروی کرده‎ و از عقل و ارزش ادراکاتش دفاع کرده‌اند تا بدین‎وسیله راهی برای استدلال به آنچه (از مبادی و بینات و موازین) در آن وجود دارد، پیش گیرند<ref>ر.ک: همان، ص141</ref>.  
در بحث دوم از فصل سوم نیز موضوع شیوه عقلی در قرآن کریم با اشاره به جایگاه عقل در قرآن آغاز شده است. قرآن کریم از عقل حمایت کرده و ارزش آن را بالا برده است. علمای امت نیز در این موضوع از قرآن پیروی کرده‎ و از عقل و ارزش ادراکاتش دفاع کرده‌اند تا بدین‎وسیله راهی برای استدلال به آنچه (از مبادی و بینات و موازین) در آن وجود دارد، پیش گیرند<ref>ر.ک: همان، ص141</ref>.  
خط ۵۴: خط ۵۴:
محقق کتاب در توضیح این مطالب معتقد است که معرفت الله در حقیقت فطری است و استدلال و تفکر در آیات قرآن کریم آن را تقویت می‌کند. وی با اشکال به شیوه متکلمین، تنها راه روشن بری از خطا را شناخت خداوند از خلال کلام او و کلام رسولش دانسته که مجالی برای شک و شبهه باقی نمی‌گذارد<ref>ر.ک: همان، پاورقی 1</ref>.  
محقق کتاب در توضیح این مطالب معتقد است که معرفت الله در حقیقت فطری است و استدلال و تفکر در آیات قرآن کریم آن را تقویت می‌کند. وی با اشکال به شیوه متکلمین، تنها راه روشن بری از خطا را شناخت خداوند از خلال کلام او و کلام رسولش دانسته که مجالی برای شک و شبهه باقی نمی‌گذارد<ref>ر.ک: همان، پاورقی 1</ref>.  


نویسنده پس از تبیین تمهیدات در ذکر ادله بر وجود خداوند متعال، این‎گونه وارد بحث می‌شود که براهین بر این موضوع در شمار نمی‎آید؛ همان ‎گونه که گفته شده راه‌های رسیدن به خدا و استدلال بر او به عدد نفوس خلائق است. به تعبیر شاعر در هر مخلوقی برای او نشانه‌ای است که دلالت بر وحدانیت او می‌کند. سپس 25 استدلال را که از منابع جدید گرد آورده، ارائه می‌کند. برهان فطرت اولین دلیل بر وجود خداوند است. فطرت اگرچه بدیهی است، اما به‎عنوان برهان ذکر شده است؛ چراکه منظور از برهان در اینجا هر دلیل قانع‎کننده‌ای است که به آن احتجاج می‌شود و امور بدیهی اگرچه نیاز به برهان ندارد اما می‎توان به‎ آن‎ها استدلال کرد<ref>ر.ک: همان، ص191</ref>.  
نویسنده پس از تبیین تمهیدات در ذکر ادله بر وجود خداوند متعال، این‎گونه وارد بحث می‌شود که براهین بر این موضوع در شمار نمی‎آید؛ همان ‎گونه که گفته شده راه‌های رسیدن به خدا و استدلال بر او به عدد نفوس خلائق است. به تعبیر شاعر در هر مخلوقی برای او نشانه‌ای است که دلالت بر وحدانیت او می‌کند. سپس 25 استدلال را که از منابع جدید گرد آورده، ارائه می‌کند. برهان فطرت اولین دلیل بر وجود خداوند است. فطرت اگرچه بدیهی است، اما به‎عنوان برهان ذکر شده است؛ چراکه منظور از برهان در اینجا هر دلیل قانع‎کننده‌ای است که به آن احتجاج می‌شود و امور بدیهی اگرچه نیاز به برهان ندارد اما می‌توان به‎ آن‎ها استدلال کرد<ref>ر.ک: همان، ص191</ref>.  


در سومین مطلب کتاب نیز مباحث متعددی مطرح شده که از آن جمله تبیین مادی‌گرایی و رد آن است. مادیون در حقیقت هر موجودی غیر از ماده محسوس را نفی می‌کنند. آن‎ها معتقدند که وصف وجود مختص به چیزهایی است که به حواس پنج‎گانه درک می‌شوند و چیزی ورای آن را شامل نمی‌شود. در ادامه این مطلب شبهه مادیون تبیین و دلائل رد این دیدگاه را مطرح کرده است. در بخشی از عبارات نویسنده چنین می‌خوانیم: «کلام صاحب رسائل اخوان الصفا (مبنی بر اینکه ‎که مادیون نه فلسفه را می‌شناسند و نه شریعت را می‌فهمند. آنها ادعا می‌کنند که حقایق اشیا را می‌شناسند و در امور ناشناخته دشوار استدلال و تعمق می‌کنند؛ درحالی‎که نفس خود را که نزدیک‎ترین چیزها به ایشان است، نمی‌شناسند) بر مادیون صادق است.<ref>ر.ک: همان، ص303-297</ref>.  
در سومین مطلب کتاب نیز مباحث متعددی مطرح شده که از آن جمله تبیین مادی‌گرایی و رد آن است. مادیون در حقیقت هر موجودی غیر از ماده محسوس را نفی می‌کنند. آن‎ها معتقدند که وصف وجود مختص به چیزهایی است که به حواس پنج‎گانه درک می‌شوند و چیزی ورای آن را شامل نمی‌شود. در ادامه این مطلب شبهه مادیون تبیین و دلائل رد این دیدگاه را مطرح کرده است. در بخشی از عبارات نویسنده چنین می‌خوانیم: «کلام صاحب رسائل اخوان الصفا (مبنی بر اینکه ‎که مادیون نه فلسفه را می‌شناسند و نه شریعت را می‌فهمند. آنها ادعا می‌کنند که حقایق اشیا را می‌شناسند و در امور ناشناخته دشوار استدلال و تعمق می‌کنند؛ درحالی‎که نفس خود را که نزدیک‎ترین چیزها به ایشان است، نمی‌شناسند) بر مادیون صادق است.<ref>ر.ک: همان، ص303-297</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش