۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تبصرة الأدلة في أصولالدين علی طريقة الإمام أبيمنصور الماتريدي (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۳۹
، ۲۲ اوت ۲۰۱۹جایگزینی متن - 'هه' به 'هه'
جز (جایگزینی متن - 'یگ' به 'یگ') |
جز (جایگزینی متن - 'هه' به 'هه') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''تبصرة الأدلة في أصول الدين علی طريقة الإمام أبيمنصور الماتريدي'''، تألیف [[نسفی، میمون بن محمد|ابوالمعین میمون بن محمد نسفی]]، کتابی است دو جلدی به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی، خاصه کلام ماتریدی. نویسنده در این اثر با اتخاذ روش کلامی ماتریدی به بیان آراء و نظرات و نقد | '''تبصرة الأدلة في أصول الدين علی طريقة الإمام أبيمنصور الماتريدي'''، تألیف [[نسفی، میمون بن محمد|ابوالمعین میمون بن محمد نسفی]]، کتابی است دو جلدی به زبان عربی با موضوع کلام اسلامی، خاصه کلام ماتریدی. نویسنده در این اثر با اتخاذ روش کلامی ماتریدی به بیان آراء و نظرات و نقد فرقههای مختلف اسلامی (بهویژه اشعریان و معتزلیان) پرداخته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
کتاب تبصرة'' الأدلة'' ابومعین نسفی، بعد از کتاب «التوحيد» که اثر خود ابومنصور ماتریدی است، دومین منبع اصلی مکتب ماتریدی میباشد. برتری این کتاب بر «التوحيد» ابومنصور، از حیث شمول و تفصیل بیشتر مطالب و روش واضحتر آن است. میتوان گفت: هیچیک از کتابهایی که پس از این اثر درباره کلام ماتریدی نوشته شدهاند، در اهمیت به مرتبه آن نمیرسند. [[نسفی، میمون بن محمد|ابومعین نسفی]] از بزرگان مذهب ماتریدی است که حدود این مکتب را به شکل واضح از دیگر مذاهب اهل سنت، تعیین کرده است؛ هرچند گاه خودِ او، در برخی آرا و نظرات با ابومنصور ماتریدی مخالفت کرده است.<ref>ر.ک: تمهید، ج1، صفحه ز</ref>. | کتاب تبصرة'' الأدلة'' ابومعین نسفی، بعد از کتاب «التوحيد» که اثر خود ابومنصور ماتریدی است، دومین منبع اصلی مکتب ماتریدی میباشد. برتری این کتاب بر «التوحيد» ابومنصور، از حیث شمول و تفصیل بیشتر مطالب و روش واضحتر آن است. میتوان گفت: هیچیک از کتابهایی که پس از این اثر درباره کلام ماتریدی نوشته شدهاند، در اهمیت به مرتبه آن نمیرسند. [[نسفی، میمون بن محمد|ابومعین نسفی]] از بزرگان مذهب ماتریدی است که حدود این مکتب را به شکل واضح از دیگر مذاهب اهل سنت، تعیین کرده است؛ هرچند گاه خودِ او، در برخی آرا و نظرات با ابومنصور ماتریدی مخالفت کرده است.<ref>ر.ک: تمهید، ج1، صفحه ز</ref>. | ||
اهمیت نشر این اثر ازاینروست که شناساندن مکتب ماتریدیه (با تمام اهمیتی که در علم کلام دارد) در دوران حاضر، مهجور مانده؛ همان طور که در گذشته هم به اندازه اشاعره در شناساندن آن اهتمام نشده است. از نظر محقق کتاب، در مقایسه میان دو مکتب اشعری و ماتریدی، ممکن است بگوییم ماتریدیان در ابتکار حلول بر اشاعره برتری دارند. همچنین از میان دو مکتبی که در مقابل اشعریان قرار میگیرند، ماتریدیان ادلهای بهمراتب قویتر و اصیلتر از معتزله ارائه کردهاند. در این اثر (التبصرة...) آرای بسیاری از متکلمین و | اهمیت نشر این اثر ازاینروست که شناساندن مکتب ماتریدیه (با تمام اهمیتی که در علم کلام دارد) در دوران حاضر، مهجور مانده؛ همان طور که در گذشته هم به اندازه اشاعره در شناساندن آن اهتمام نشده است. از نظر محقق کتاب، در مقایسه میان دو مکتب اشعری و ماتریدی، ممکن است بگوییم ماتریدیان در ابتکار حلول بر اشاعره برتری دارند. همچنین از میان دو مکتبی که در مقابل اشعریان قرار میگیرند، ماتریدیان ادلهای بهمراتب قویتر و اصیلتر از معتزله ارائه کردهاند. در این اثر (التبصرة...) آرای بسیاری از متکلمین و فرقههای کلامی پیشین و همدوره نویسنده آن، ارائه شده است. علت این امر آن است که سال وفات ابوالمعین نسفی 508ق، بوده که در آن زمان علم کلام مراحل تأسیس و تشکیل فرقههای متعدد را از سر گذرانده بود و در مرحله بلوغ به سر میبرد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
با دقت در کتاب، مشاهده میکنیم که بخش زیادی از مطالب آن به مناظره و بحث با معتزله و رد مقولات آنان اختصاص دارد. در کتاب، قرائنی دال بر این هست که معتزلیان تا زمان حیات مؤلف وجود داشتهاند. از جمله این قرائن، عبارتهای «بعض المعتزلة في زماننا» یا «بعض المعتزلة في ديارنا»، در | با دقت در کتاب، مشاهده میکنیم که بخش زیادی از مطالب آن به مناظره و بحث با معتزله و رد مقولات آنان اختصاص دارد. در کتاب، قرائنی دال بر این هست که معتزلیان تا زمان حیات مؤلف وجود داشتهاند. از جمله این قرائن، عبارتهای «بعض المعتزلة في زماننا» یا «بعض المعتزلة في ديارنا»، در نوشتههای اوست. نویسنده، در بسیاری از مواضع نیز درگیر بحث با اشاعره است؛ وی گاهی در بحث با آنان موافق است و گاهی به مخالفت با آنان برمیخیزد و در بسیاری از موارد با عنوان «خصوم» از آنان یاد میکند. علاوه بر اشاعره و معتزله، نویسنده با بسیاری از فرقههای کلامی دیگر نیز درگیری دارد. در کل، گاهی حس میشود که نویسنده با برخی آرای معتزله توافق ضمنی دارد، هرچند عبارات و استدلالات وی در بیان آن مطلب با آنان متفاوت است.<ref>ر.ک: همان، صفحات ز و ح</ref>. | ||
معظم مطالب کتاب را مباحث جدلی تشکیل میدهد که هدف نویسنده بیشتر در آنها اثبات نظر خودش و رد | معظم مطالب کتاب را مباحث جدلی تشکیل میدهد که هدف نویسنده بیشتر در آنها اثبات نظر خودش و رد دیدگاههای مخالفان است تا صِرف بیان حقیقت. شیوه او در گسترش دیدگاههایش و بیان مطالب کتاب چنین است: در ابتدای هر فصل، مختصری از گرایش و نظریه خودش در آن را بیان میکند، سپس به بیان آرا و نظریات فرقهها یا اشخاص (متکلمین) مخالف با این نظریه میپردازد، بعد از این امر، بحث را به شرح و تفصیل و پرسش و پاسخ میکشاند و در این میان به آرای مخالفانش مراجعه میکند. شیوه مراجعه او گاهی بهنحوی است که آرایی را که با هم تداخل و همپوشانی دارند با یکدیگر میآمیزد و این امر گاهی، فهم آن رأی و تشخیص اینکه این رأی از آنِ کدامیک از فرقههاست را دشوار میسازد<ref>ر.ک: همان، صفحه ح</ref>. | ||
میمون بن محمد نسفی، در بحث ارزاق مینویسد: از نظر ما هرکسی روزی حلال یا حرام خودش را میخورد و اینکه انسان، چیزی را که بهعنوان رزق وی قرار داده شده، نخورد، یا اینکه دیگری رزق او را بخورد، امری است غیر قابل تصور. معتزله معتقدند: این امر (که انسان رزقش را نخورد یا رزق دیگری را بخورد یا دیگری رزق او را بخورد) ممکن است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص688</ref>. | میمون بن محمد نسفی، در بحث ارزاق مینویسد: از نظر ما هرکسی روزی حلال یا حرام خودش را میخورد و اینکه انسان، چیزی را که بهعنوان رزق وی قرار داده شده، نخورد، یا اینکه دیگری رزق او را بخورد، امری است غیر قابل تصور. معتزله معتقدند: این امر (که انسان رزقش را نخورد یا رزق دیگری را بخورد یا دیگری رزق او را بخورد) ممکن است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ج2، ص688</ref>. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در هر جلد، در انتهای همان جلد ذکر شده است. فهارس فنی شامل فهارس آیات قرآنی، احادیث نبوی، اعلام و | فهرست مطالب در هر جلد، در انتهای همان جلد ذکر شده است. فهارس فنی شامل فهارس آیات قرآنی، احادیث نبوی، اعلام و فرقهها و جماعات، پیش از فهرست مطالب در جلد دوم ذکر شده. در جلد اول پس از فهرست مطالب، عنوان کتاب و مقدمه به زبان فرانسه ارائه شده است.<ref>ر.ک: کتاب، ص559-571</ref>. | ||
نویسنده در ابتدای کتاب از سلیم برکات بهخاطر صرف زمان در تصحیح و تدقیق و ارائه نظریات در نوشتن این کتاب، تشکر کرده است.<ref>ر.ک: تشکر و تقدیر، ج1، ص3</ref>. | نویسنده در ابتدای کتاب از سلیم برکات بهخاطر صرف زمان در تصحیح و تدقیق و ارائه نظریات در نوشتن این کتاب، تشکر کرده است.<ref>ر.ک: تشکر و تقدیر، ج1، ص3</ref>. | ||