۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
باباطاهر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ش' به 'ی‌ش') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
'''باباطاهِر'''، مشهور و ملقب به «عریان»، عارف و شاعر ایرانی دهه ۵ق/۱۱م که سرودههایی - اغلب - چهار لختی، در قالب دوبیتی که بعضی از آنها به | '''باباطاهِر'''، مشهور و ملقب به «عریان»، عارف و شاعر ایرانی دهه ۵ق/۱۱م که سرودههایی - اغلب - چهار لختی، در قالب دوبیتی که بعضی از آنها به لهجه‌ای خاص از گویشهای غرب ایران است و نیز کلمات قصاری عارفانه از وی برجای مانده است<ref>ر.ک: رحیمیان، هرمز، ج10، ص751</ref>. | ||
==تولد و وفات، نام پدر== | ==تولد و وفات، نام پدر== | ||
برخی از محققان، با عنایت به زمان تقریبی وفات باباطاهر (پس از ۴۴۷-۴۵۰ق)، اواخر سده ۴ق را بهعنوان تاریخ تقریبی تولد وی | برخی از محققان، با عنایت به زمان تقریبی وفات باباطاهر (پس از ۴۴۷-۴۵۰ق)، اواخر سده ۴ق را بهعنوان تاریخ تقریبی تولد وی پذیرفته‌اند<ref>ر.ک: همان، ص752</ref>. | ||
بیشتر محققان متأخر با استناد به روایت راوندی، وفات بابا را پس از ۴۴۷ یا ۴۵۰ق، ضبط | بیشتر محققان متأخر با استناد به روایت راوندی، وفات بابا را پس از ۴۴۷ یا ۴۵۰ق، ضبط کرده‌اند. در نتیجه، ادعای حضور باباطاهر بر سر جنازه [[عین‌القضات همدانی، عبدالله بن محمد|عین‌القضات]] و سخن گفتن با کشته وی و نیز حکایت رفتن [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] به غاری که بابا در آن میبوده است و پاسخ گفتن بابا به شبهه خواجه در یک مسئله نجومی، جملگی بهلحاظ تاریخی پذیرفتنی نیست، اما معاصر بودن باباطاهر با [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]] پذیرفتنی است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
نام پدر باباطاهر دانسته نیست، اما [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] از وی به «فریدون» یاد کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نام پدر باباطاهر دانسته نیست، اما [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] از وی به «فریدون» یاد کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
در برخی مآخذ از بابا با صفاتی چون شیفتهگونه، دیوانه و دیوانه فرزانه یاد شده است و این می‌رساند که وی از جمله عقلای مجانین بوده است<ref>ر.ک: همان، ص753</ref>. | در برخی مآخذ از بابا با صفاتی چون شیفتهگونه، دیوانه و دیوانه فرزانه یاد شده است و این می‌رساند که وی از جمله عقلای مجانین بوده است<ref>ر.ک: همان، ص753</ref>. | ||
انتساب بابا به همدان نیز در اغلب منابع دیده می‌شود؛ علاوه بر تصریح منابع، در حافظه جمعی ایرانیان نیز باباطاهر «همدانی» است. اما لُر یا لُری یا لرستانی و یا از قوم لر بشمار آمدن وی، به گواهی | انتساب بابا به همدان نیز در اغلب منابع دیده می‌شود؛ علاوه بر تصریح منابع، در حافظه جمعی ایرانیان نیز باباطاهر «همدانی» است. اما لُر یا لُری یا لرستانی و یا از قوم لر بشمار آمدن وی، به گواهی پاره‌ای منابع امری است که بی‌گمان، معلول لهجه لری بعضی از اشعار اوست<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==کرامات منتسب به باباطاهر، بابا و اهل حق== | ==کرامات منتسب به باباطاهر، بابا و اهل حق== | ||
کراماتی را به باباطاهر نسبت | کراماتی را به باباطاهر نسبت داده‌اند، اما اغلب آنها صبغه افسانه‌ای دارد و همین عامل، بر شخصیت وی پرده ابهام می‌کشد؛ مثل داستان ناگهان به معرفت رسیدن بابا<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
پیروان آیین «یارسان» (اهل حق)، باباطاهر را از بزرگان و اعاظم آیین خود می‌دانند و او را از جمله یاران همعقیده و همراز شاه خوشین لرستانی، از بزرگان اهل حق، معرفی می‌کنند<ref>ر.ک: همان</ref>. | پیروان آیین «یارسان» (اهل حق)، باباطاهر را از بزرگان و اعاظم آیین خود می‌دانند و او را از جمله یاران همعقیده و همراز شاه خوشین لرستانی، از بزرگان اهل حق، معرفی می‌کنند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==آرامگاه باباطاهر== | ==آرامگاه باباطاهر== | ||
این بنا بر فراز | این بنا بر فراز تپه‌ای در شمال غربی همدان، مقابل قله الوند و از سوی دیگر، مقابل بقعه امامزاده حارث (هادی) بن علی(ع) ساخته شده است. آرامگاه قدیم وی در سده ۶ق، بهصورت برج آجری ۸ ضلعی ساخته شد، در ۱۳۱۷ش تجدید بنای آن در دستور کار قرار گرفت، اما ناتمام ماند و بار دیگر، در سالهای ۱۳۲۹-۱۳۳۱ش، مرمت و بازسازی شد. سرانجام، به اهتمام انجمن آثار ملی، آرامگاه کنونی وی در سالهای ۱۳۴۶-۱۳۴۹ش، بنیاد نهاده شد. در جوار آرامگاه باباطاهر مقبره شماری از مشاهیر همدان نیز قرار دارد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==شعر باباطاهر== | ==شعر باباطاهر== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
جز دوبیتیها، | جز دوبیتیها، رساله‌ای عرفانی، مشتمل بر اشارات یا کلمات قصار، به زبان عربی نیز به بابا منسوب است. بر این کلمات، شروحی نگاشته شده، از جمله شرحی با عنوان «الفتوحات الربانية في مزج الإشارات الهمدانية»<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||