۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
==هدف از نگارش کتاب== | ==هدف از نگارش کتاب== | ||
نویسنده در مقدمه، هدف از نگارش کتابش را چنین بیان نموده: در این کتاب، پیشینه اجتهاد در نزد شیعیان و پیوند اساسی آن با عصر بعث، غدیر و عاشورا و سوابق علمی شیعیان و جامعیت و حقانیت و امتیازات مذهب شیعه و ارتباط اجتهاد رایج امروز در نزد شیعیان با گذشته خویش و میراث گرانقدر و ماندگار و پایدار تشیع در زمان حضور امام معصوم(ع) بهطور علمی و استدلالی به جامعه معرفی و این حقیقت روشن | نویسنده در مقدمه، هدف از نگارش کتابش را چنین بیان نموده: در این کتاب، پیشینه اجتهاد در نزد شیعیان و پیوند اساسی آن با عصر بعث، غدیر و عاشورا و سوابق علمی شیعیان و جامعیت و حقانیت و امتیازات مذهب شیعه و ارتباط اجتهاد رایج امروز در نزد شیعیان با گذشته خویش و میراث گرانقدر و ماندگار و پایدار تشیع در زمان حضور امام معصوم(ع) بهطور علمی و استدلالی به جامعه معرفی و این حقیقت روشن میشود که اجتهاد در عصر حضور امام معصوم(ع) وجود داشته است و مجتهدان بزرگ در بین اصحاب امامان(ع) بودهاند و همان اجتهاد و مجتهدان، زیربنا و الهامبخش اجتهاد در عصر حاضر است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/17 ر.ک: همان، ص17-18]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
نویسنده محتویات کتاب را بعد از مقدمه در دوازده قسمت آورده که در ذیل هرکدام از این اقسام، عناوین متعددی را ذکر نموده است. | نویسنده محتویات کتاب را بعد از مقدمه در دوازده قسمت آورده که در ذیل هرکدام از این اقسام، عناوین متعددی را ذکر نموده است. | ||
پایههای مباحث این کتاب، «ثقلین» یعنی قرآن و عترت است و محور دلایل و استدلالها قرآن و سنت پیامبر(ص) و امامان(ع) است؛ بنابراین همان گونه که در اجتهادِ درست، کتاب و سنت دو منبع اصلی است، در این کتاب نیز اجتهاد و علم اصول در عصر امامان(ع) با استناد به آیات قرآنی، گفتار و رفتار ائمه معصومین(ع) ثابت | پایههای مباحث این کتاب، «ثقلین» یعنی قرآن و عترت است و محور دلایل و استدلالها قرآن و سنت پیامبر(ص) و امامان(ع) است؛ بنابراین همان گونه که در اجتهادِ درست، کتاب و سنت دو منبع اصلی است، در این کتاب نیز اجتهاد و علم اصول در عصر امامان(ع) با استناد به آیات قرآنی، گفتار و رفتار ائمه معصومین(ع) ثابت میشود. | ||
نویسنده در پژوهشهای خویش درباره اجتهاد در عصر پیامبر(ص) و امامان(ع) علاوه بر آثار شیعیان، حتیالمقدور از کتابهای فقهی و اصولی و کتب تاریخ و اصول فقه اهل سنت استفاده کرده و در تکمیل تحقیقات خود از پاسخهای مراجع و علمای بزرگ به پرسشهایی درباره موضوع مورد بحث، بهره برده که تصویر این پرسش و پاسخها ضمیمه کتاب است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/18 ر.ک: همان، ص18]</ref>. | نویسنده در پژوهشهای خویش درباره اجتهاد در عصر پیامبر(ص) و امامان(ع) علاوه بر آثار شیعیان، حتیالمقدور از کتابهای فقهی و اصولی و کتب تاریخ و اصول فقه اهل سنت استفاده کرده و در تکمیل تحقیقات خود از پاسخهای مراجع و علمای بزرگ به پرسشهایی درباره موضوع مورد بحث، بهره برده که تصویر این پرسش و پاسخها ضمیمه کتاب است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/18 ر.ک: همان، ص18]</ref>. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
اهل سنت برخلاف شیعه معتقد به انسداد باب اجتهاد هستند و معتقدند که همه باید از چهار نفر، یعنی ابوحنیفه، شافعی، مالک و احمد بن حنبل تقلید کنند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/105 ر.ک: همان، ص105]</ref>. از بیان بیشتر محققان و اعترافات اکثر دانشمندان اهل سنت به دست میآید که در آغاز قرن چهارم هجری باب اجتهاد در میان اهل سنت بسته شد و همه به شیوه تقلید گراییدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/105 ر.ک: همان]</ref>. | اهل سنت برخلاف شیعه معتقد به انسداد باب اجتهاد هستند و معتقدند که همه باید از چهار نفر، یعنی ابوحنیفه، شافعی، مالک و احمد بن حنبل تقلید کنند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/105 ر.ک: همان، ص105]</ref>. از بیان بیشتر محققان و اعترافات اکثر دانشمندان اهل سنت به دست میآید که در آغاز قرن چهارم هجری باب اجتهاد در میان اهل سنت بسته شد و همه به شیوه تقلید گراییدند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/105 ر.ک: همان]</ref>. | ||
حسن ظن به سلف و سوء ظن به خلف، ضعف و اضطراب سیاسی در جامعه اسلامی، ظهور اختلالات شدید که به درگیری و تفسیق و تکفیر و مقاتله کشیده | حسن ظن به سلف و سوء ظن به خلف، ضعف و اضطراب سیاسی در جامعه اسلامی، ظهور اختلالات شدید که به درگیری و تفسیق و تکفیر و مقاتله کشیده میشد، عدم اعتماد ب هنفس و ترس از اجتهاد و خودباختگی در برابر گذشتگان، خوف از تجاوز از حدود شرع، ادعای اجتهاد از جانب افراد نااهل، نبودن فرد واجد شرایط و ناامیدی از وجود او تا روز قیامت، حصول اجماع بر تعبد در برابر آرای مجتهدان چهارگانه، حفظ نظم اجتماعی، ترس از آشفتگی سیاسی و... از جمله عواملی است که در کتب مختلف بهعنوان دلایل انسداد باب اجتهاد ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/107 ر.ک: همان، ص107]</ref>. | ||
جواهری، اجتهاد در عصر معصومین(ع) را به دو دوره عصر رسالت و عصر امامت تقسیم نموده است. اجتهاد در عصر رسالت، سبک، کم زحمت و ساده بود و نیازی به مقدمات علمی فراوان نداشت. اجتهاد در این عصر، به مباحث نظری و استدلالی پیچیده وابسته نبود، مسائل تازه و رویدادهای پیچیده زیاد نبودند و همه رویدادها و یا بسیاری از آنها نص خاصی داشتند. آرا و نظریات متفاوت و متضاد وجود نداشت. اجتهاد، تنها نیازمند کمی ادراک، فهم و تأمل بود تا با مراجعه به منابع بتوان حکم مسئله را استخراج کرد. ارتباط مستقیم قاریان با پیامبر(ص) آثاری داشت. آگاهی بیشتر آنان به نخستین منبع فقه اجتهادی، که قرآن بود و آشنایی با خصوصیات و ویژگیهای آیات، زمان و مکان صدور و شأن نزول آنها، همگی نقش مهمی در تسهیل استنباط داشت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/126 ر.ک: همان، ص126]</ref>. در این دوره، عدهای از صحابه، جزء فقهای شیعه به حساب میآمدهاند؛ از جمله: ابن عباس، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، ابورافع، ابراهیم، عمار بن یاسر و مقداد. همین افراد با شخصیتهای دیگری همچون جابر بن عبدالله انصاری، از معروفان به فتوا بودهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/127 ر.ک: همان، ص127]</ref>. اجتهاد صحابه پس از جنگ احزاب، اجتهاد سعد بن معاذ، اجتهاد عمار در تیمم و... نمونههایی از اجتهاد صحابه در عصر رسالت است که نویسنده به شرح آنها پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/127 ر.ک: همان، ص127-132]</ref>. | جواهری، اجتهاد در عصر معصومین(ع) را به دو دوره عصر رسالت و عصر امامت تقسیم نموده است. اجتهاد در عصر رسالت، سبک، کم زحمت و ساده بود و نیازی به مقدمات علمی فراوان نداشت. اجتهاد در این عصر، به مباحث نظری و استدلالی پیچیده وابسته نبود، مسائل تازه و رویدادهای پیچیده زیاد نبودند و همه رویدادها و یا بسیاری از آنها نص خاصی داشتند. آرا و نظریات متفاوت و متضاد وجود نداشت. اجتهاد، تنها نیازمند کمی ادراک، فهم و تأمل بود تا با مراجعه به منابع بتوان حکم مسئله را استخراج کرد. ارتباط مستقیم قاریان با پیامبر(ص) آثاری داشت. آگاهی بیشتر آنان به نخستین منبع فقه اجتهادی، که قرآن بود و آشنایی با خصوصیات و ویژگیهای آیات، زمان و مکان صدور و شأن نزول آنها، همگی نقش مهمی در تسهیل استنباط داشت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/126 ر.ک: همان، ص126]</ref>. در این دوره، عدهای از صحابه، جزء فقهای شیعه به حساب میآمدهاند؛ از جمله: ابن عباس، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، ابورافع، ابراهیم، عمار بن یاسر و مقداد. همین افراد با شخصیتهای دیگری همچون جابر بن عبدالله انصاری، از معروفان به فتوا بودهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/127 ر.ک: همان، ص127]</ref>. اجتهاد صحابه پس از جنگ احزاب، اجتهاد سعد بن معاذ، اجتهاد عمار در تیمم و... نمونههایی از اجتهاد صحابه در عصر رسالت است که نویسنده به شرح آنها پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8230/1/127 ر.ک: همان، ص127-132]</ref>. |
ویرایش