پرش به محتوا

فلسفه اخلاق با تکیه بر مباحث تربیتی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎س' به 'ی‌س')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
خط ۳۵: خط ۳۵:
در مقدمه ابتدای کتاب، پیشینه فلسفه اخلاق این‎گونه مطرح شده است: «فلسفه اخلاق به‎عنوان رشته‌ای مستقل از فلسفه و اخلاق در طلیعه قرن بیستم (1903م) با کتاب مبانی اخلاق جرج ادوارد مور، به جامعه علمی جهان معرفی شد. مسائل این علم گرچه به‎لحاظ تاریخی متأخر از علم اخلاق است، به‎لحاظ منطقی مقدم بر آن است؛ زیرا فلسفه اخلاق، زیربنای علم اخلاق بوده، با دقت در مسائل آن به‎آسانی به ‎دست می‎آید که بدون داشتن موضعی مبتنی بر تأمل و دقت در مسائل فلسفه اخلاق نمی‎توان علم اخلاقی معتبر و بدون تعارض داشت»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/5 ر.ک: سخن مرکز، ص5]</ref>‎.  
در مقدمه ابتدای کتاب، پیشینه فلسفه اخلاق این‎گونه مطرح شده است: «فلسفه اخلاق به‎عنوان رشته‌ای مستقل از فلسفه و اخلاق در طلیعه قرن بیستم (1903م) با کتاب مبانی اخلاق جرج ادوارد مور، به جامعه علمی جهان معرفی شد. مسائل این علم گرچه به‎لحاظ تاریخی متأخر از علم اخلاق است، به‎لحاظ منطقی مقدم بر آن است؛ زیرا فلسفه اخلاق، زیربنای علم اخلاق بوده، با دقت در مسائل آن به‎آسانی به ‎دست می‎آید که بدون داشتن موضعی مبتنی بر تأمل و دقت در مسائل فلسفه اخلاق نمی‎توان علم اخلاقی معتبر و بدون تعارض داشت»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/5 ر.ک: سخن مرکز، ص5]</ref>‎.  


سپس جایگاه آن در فرهنگ اسلامی و ضرورت پرداختن به آن را ذکر می‌کند: این علم در فرهنگ اسلامی بااینکه از دیرباز به‎صورت پراکنده و در ضمن مباحث فلسفی، اخلاقی، کلامی و علم اصول مطرح بوده، بنا به دلایل مختلف به‎صورت مستقل و شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که امروز سیل بی‌امان ترجمه و آثار مکاتب اخلاقی غرب و لزوم دفاع منطقی از مبانی اخلاقی اسلام، توجه ویژه به این شاخه از علم را بیش از پیش ضروری می‎نماید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>‎.  
سپس جایگاه آن در فرهنگ اسلامی و ضرورت پرداختن به آن را ذکر می‌کند: این علم در فرهنگ اسلامی بااینکه از دیرباز به‎صورت پراکنده و در ضمن مباحث فلسفی، اخلاقی، کلامی و علم اصول مطرح بوده، بنا به دلایل مختلف به‎صورت مستقل و شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که امروز سیل بی‌امان ترجمه و آثار مکاتب اخلاقی غرب و لزوم دفاع منطقی از مبانی اخلاقی اسلام، توجه ویژه به این شاخه از علم را بیش از پیش ضروری می‌نماید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/6 ر.ک: همان، ص6]</ref>‎.  


اندیشمندان و پژوهشگران، تعاریف گوناگونی برای علم اخلاق ارائه کرده‌اند. این تعاریف، اختلافات جزئی دارند و می‎توان از آنها به تعریف زیر دست یافت: «علم اخلاق، علمی است که با آموزش صفات و ملکات پسندیده و طریقه کسب آنها و نیز بیان صفات بد و راه و روش اجتناب از آنها، راه رسیدن به منش خوب را به ما نشان می‌دهد و نیز شیوه صحیح رفتار ما را در ارتباط با خود، دیگران و خداوند، به‎منظور نیل به سعادت و کمال، معرفی می‌کند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/18 ر.ک: متن کتاب، ص18]</ref>‎.  
اندیشمندان و پژوهشگران، تعاریف گوناگونی برای علم اخلاق ارائه کرده‌اند. این تعاریف، اختلافات جزئی دارند و می‎توان از آنها به تعریف زیر دست یافت: «علم اخلاق، علمی است که با آموزش صفات و ملکات پسندیده و طریقه کسب آنها و نیز بیان صفات بد و راه و روش اجتناب از آنها، راه رسیدن به منش خوب را به ما نشان می‌دهد و نیز شیوه صحیح رفتار ما را در ارتباط با خود، دیگران و خداوند، به‎منظور نیل به سعادت و کمال، معرفی می‌کند»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/18 ر.ک: متن کتاب، ص18]</ref>‎.  
خط ۴۴: خط ۴۴:
# فرض سوم که مورد تأکید برخی از اندیشمندان غربی است، آن را تنها دربرگیرنده مباحث فرااخلاقی می‌داند. بر این اساس، فلسفه اخلاق دانشی است که تنها به بررسی عقلی مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/24 ر.ک: همان، ص24]</ref>‎.  
# فرض سوم که مورد تأکید برخی از اندیشمندان غربی است، آن را تنها دربرگیرنده مباحث فرااخلاقی می‌داند. بر این اساس، فلسفه اخلاق دانشی است که تنها به بررسی عقلی مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/24 ر.ک: همان، ص24]</ref>‎.  


نویسنده در بررسی اهمیت و ضرورت فلسفه اخلاق، معتقد است که نه علم اخلاق به‎تنهایی ما را از فلسفه اخلاق بی‎نیاز می‌کند و نه پیروی از دین. او بر این ادعای خود چهار دلیل اقامه می‌کند؛ از جمله اینکه برای دفاع از آموزه‎های اخلاقی و پاسخگویی به شبهات مطرح‎شده درباره مفاهیم، مبانی و مسائل اخلاقی نیازمند مبنایی صحیح و استوار هستیم که تنها با ژرف‎نگری محققانه در فلسفه اخلاق به ‎دست می‎آید؛ به‎ویژه اینکه با پیچیده‎تر شدن روابط انسانی در جوامع بشری، مسائل جدیدی پدید می‎آید که پاسخ آنها را باید از فلسفه اخلاق جست و این امر، ضرورت پرداختن به این دانش را دوچندان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>‎.  
نویسنده در بررسی اهمیت و ضرورت فلسفه اخلاق، معتقد است که نه علم اخلاق به‎تنهایی ما را از فلسفه اخلاق بی‌نیاز می‌کند و نه پیروی از دین. او بر این ادعای خود چهار دلیل اقامه می‌کند؛ از جمله اینکه برای دفاع از آموزه‎های اخلاقی و پاسخگویی به شبهات مطرح‎شده درباره مفاهیم، مبانی و مسائل اخلاقی نیازمند مبنایی صحیح و استوار هستیم که تنها با ژرف‎نگری محققانه در فلسفه اخلاق به ‎دست می‎آید؛ به‎ویژه اینکه با پیچیده‎تر شدن روابط انسانی در جوامع بشری، مسائل جدیدی پدید می‎آید که پاسخ آنها را باید از فلسفه اخلاق جست و این امر، ضرورت پرداختن به این دانش را دوچندان می‌کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/26 ر.ک: همان، ص26]</ref>‎.  


در فصل دوم کتاب، نخست واقع‎گرایی در حوزه مفاهیم بررسی شده و سپس واقع‎گرایی در گزاره‎ها به‎صورت تابعی از نتیجه این بررسی، مورد بحث قرار گرفته است. سپس شمه‌ای از پیامدهای غیر واقع‎گرایی در عرصه اخلاق ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>‎. از جمله این پیامدها تأثیر آن در عرصه‎های دیگر زندگی است. بی‎گمان، دیدگاه واقع‎گرایانه در عرصه اخلاق، به‎صورت مستقیم و غیر مستقیم در تعیین حد و مرزهای دیگر عرصه‎های زندگی انسان اثر می‎گذارد و دیدگاه او در حوزه‎هایی چون سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... را متأثر می‌سازد. به بیان ساده‎تر، اخلاق و آموزه‎های اخلاقی مبنای اتخاذ دیدگاه در سایر عرصه‎ها می‎شود. بدین ‎روی، درصورتی‎که برای اخلاق واقعیتی عینی در نظر گرفته نشود، دیگر فرد صاحب رأی و نظر برای اتخاذ تصمیم در عرصه‎های گوناگون مثل سیاست، فرهنگ، اقتصاد و... خود را محدود نمی‎بیند و ازاین‎روی ممکن است اصول اساسی انسانی را زیر پا گذاشته، بدون توجه به مرزهای اخلاقی، هر کاری را در جهت تأمین منافع خود و گروه تابع خود روا شمارد. بی‎مبالاتی‎های موجود در عرصه سیاست جهانی و اقتصاد و فرهنگ جهان از همین نقطه آغاز می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/49 ر.ک: همان، ص50-49]</ref>‎.
در فصل دوم کتاب، نخست واقع‎گرایی در حوزه مفاهیم بررسی شده و سپس واقع‎گرایی در گزاره‎ها به‎صورت تابعی از نتیجه این بررسی، مورد بحث قرار گرفته است. سپس شمه‌ای از پیامدهای غیر واقع‎گرایی در عرصه اخلاق ذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/34 ر.ک: همان، ص34]</ref>‎. از جمله این پیامدها تأثیر آن در عرصه‎های دیگر زندگی است. بی‎گمان، دیدگاه واقع‎گرایانه در عرصه اخلاق، به‎صورت مستقیم و غیر مستقیم در تعیین حد و مرزهای دیگر عرصه‎های زندگی انسان اثر می‎گذارد و دیدگاه او در حوزه‎هایی چون سیاست، اقتصاد، فرهنگ و... را متأثر می‌سازد. به بیان ساده‎تر، اخلاق و آموزه‎های اخلاقی مبنای اتخاذ دیدگاه در سایر عرصه‎ها می‎شود. بدین ‎روی، درصورتی‎که برای اخلاق واقعیتی عینی در نظر گرفته نشود، دیگر فرد صاحب رأی و نظر برای اتخاذ تصمیم در عرصه‎های گوناگون مثل سیاست، فرهنگ، اقتصاد و... خود را محدود نمی‎بیند و ازاین‎روی ممکن است اصول اساسی انسانی را زیر پا گذاشته، بدون توجه به مرزهای اخلاقی، هر کاری را در جهت تأمین منافع خود و گروه تابع خود روا شمارد. بی‎مبالاتی‎های موجود در عرصه سیاست جهانی و اقتصاد و فرهنگ جهان از همین نقطه آغاز می‎شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/20282/1/49 ر.ک: همان، ص50-49]</ref>‎.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش