۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رسائل سیاسی عصر قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ی‌ر' به 'ی‌ر'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌خ' به 'ی‌خ') |
جز (جایگزینی متن - 'ی‌ر' به 'ی‌ر') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
نویسنده این اثر، نواب علیبخشمیرزا (به احتمال قوی پسر جهانگیرمیرزا نویسنده تاریخ نو) و از جمله دانشآموختگان دارالفنون و آشنا به علوم و دانشهای جدید آن زمان است. او، نویسنده‌ای روشنفکر و درعینحال، بسیار متشرع و پایبند به ارزشهای دینی و ملی است.<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>. | نویسنده این اثر، نواب علیبخشمیرزا (به احتمال قوی پسر جهانگیرمیرزا نویسنده تاریخ نو) و از جمله دانشآموختگان دارالفنون و آشنا به علوم و دانشهای جدید آن زمان است. او، نویسنده‌ای روشنفکر و درعینحال، بسیار متشرع و پایبند به ارزشهای دینی و ملی است.<ref>ر.ک: همان، ص24-25</ref>. | ||
«اساسی‌ترین بحث علیبخش قاجار در ميزان الملل، نقد قشری از فرنگیمآبان یا به تعبیر او اهل دبه است. اهل دبه غریب موجوداتی بودند که دو عنصر لاقیدی اعتقادی و تحقیر باورهای ناشی از شریعت و تمایل به هرزگی و مسخرگی در سلوک و رفتار و گفتار با یکدیگر را یکجا در وجود خود جمع کرده بودند. به روایت علیبخش قاجار، این قشر از عناصر فرنگیمآب که یکسره مقلد آداب و رفتار و شیوه سلوک فرنگیان بودند، در شیوه مسخرگی تا به جایی پیش | «اساسی‌ترین بحث علیبخش قاجار در ميزان الملل، نقد قشری از فرنگیمآبان یا به تعبیر او اهل دبه است. اهل دبه غریب موجوداتی بودند که دو عنصر لاقیدی اعتقادی و تحقیر باورهای ناشی از شریعت و تمایل به هرزگی و مسخرگی در سلوک و رفتار و گفتار با یکدیگر را یکجا در وجود خود جمع کرده بودند. به روایت علیبخش قاجار، این قشر از عناصر فرنگیمآب که یکسره مقلد آداب و رفتار و شیوه سلوک فرنگیان بودند، در شیوه مسخرگی تا به جایی پیش می‌رفتند که از نثار رکیکترین فحشهای عرضی و ناموسی به یکدیگر، آنهم بهخاطر بلند شدن صدای خنده، هیچ ابائی نمیکردند. در نزد اینان همه مرزهای آزرم شکسته بود و تعصب در همه امور و تمامی ارزشها حتی نوامیس نیز معنایی نداشت»<ref>همان، ص25</ref>. | ||
===رساله در اصلاح امور=== | ===رساله در اصلاح امور=== | ||
خان خانان که به ظن قوی مرتضیقلیخان صنیعالدوله پسر علیقلیخان مخبرالدوله و نواده [[هدایت، رضاقلی|رضاقلی‌خان هدایت]] است، در 15 صفر 1314 رساله‌ای در اصلاح امور کشور نگاشت که این رساله نیز به سیاست مدن مشهور شده است. در این اثر، یگانه راه نجات کشور، احداث راه آهن بیان میشود<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>. | خان خانان که به ظن قوی مرتضیقلیخان صنیعالدوله پسر علیقلیخان مخبرالدوله و نواده [[هدایت، رضاقلی|رضاقلی‌خان هدایت]] است، در 15 صفر 1314 رساله‌ای در اصلاح امور کشور نگاشت که این رساله نیز به سیاست مدن مشهور شده است. در این اثر، یگانه راه نجات کشور، احداث راه آهن بیان میشود<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>. | ||
«به اعتقاد او، برجستهترین مشخصه حکومت معتدله، قانون است که بهعنوان مبنا و میثاقی میان سلطنت و ملت، روابط حاکمیت را مشخص میکند. چنین قانونی نیز می‌تواند از دو منبع و مأخذ الهام گرفته و تدوین یابد: نخست، شریعت و دوم، تصویب و قبول جماعت. پس از مباحث نسبتا فشرده خان خانان در باب معنی دولت، اجزای آن، حقیقت آزادی، فواید قانون و شرایط عدالت و منبع دوگانه قانونگذاری در ایران، میکوشد تا در قالب بحثی پیرامون نسبت شرع با عرف، راهی بجوید برای حل تضاد ریشهدار فلسفه سیاسی شیعه با حکومتهای سلطنتی و غیر معصوم. به اعتقاد او، | «به اعتقاد او، برجستهترین مشخصه حکومت معتدله، قانون است که بهعنوان مبنا و میثاقی میان سلطنت و ملت، روابط حاکمیت را مشخص میکند. چنین قانونی نیز می‌تواند از دو منبع و مأخذ الهام گرفته و تدوین یابد: نخست، شریعت و دوم، تصویب و قبول جماعت. پس از مباحث نسبتا فشرده خان خانان در باب معنی دولت، اجزای آن، حقیقت آزادی، فواید قانون و شرایط عدالت و منبع دوگانه قانونگذاری در ایران، میکوشد تا در قالب بحثی پیرامون نسبت شرع با عرف، راهی بجوید برای حل تضاد ریشهدار فلسفه سیاسی شیعه با حکومتهای سلطنتی و غیر معصوم. به اعتقاد او، علی‌رغم آن تضاد مبنایی می‌توان با بازسازی ماهیت دستگاه سلطنت، آن را به حکومتی مشروع تبدیل کرد و آن تعارض و تضاد ریشه‌ای را از میان برداشت»<ref>همان، ص28-29</ref>. | ||
===ملت متمدن و تشکیلات آن=== | ===ملت متمدن و تشکیلات آن=== | ||