پرش به محتوا

دیوان عماد خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ش' به 'ی‌ش')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ه' به 'ه‌ه')
خط ۲۸: خط ۲۸:


==ساختار==
==ساختار==
جلد اول حاوی مقدمه‎های اخوان ثالث، شکوه‎الدین محلاتی و سخنی از خود [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] با خواننده و محتوای مطالب (اشعار عماد خراسانی) است و جلد دوم در ادامه محتوای مطالب.
جلد اول حاوی مقدمه‌های اخوان ثالث، شکوه‎الدین محلاتی و سخنی از خود [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] با خواننده و محتوای مطالب (اشعار عماد خراسانی) است و جلد دوم در ادامه محتوای مطالب.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
از قریب سی هزار بیت شعر خوش عماد خراسانی این کتابش به تخمین تازه نزدیک دو هزار و شش‎صد هفت‎صد بیت را در بردارد. <ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص14</ref> به گفته اخوان ثالث در مقدمه کتاب، «شاید انتشار این «ورقی چند» او را به شوق آورد که ازاین‎پس همچنین اوراقی چند دیگر نیز به دوستداران شعر خویش نثار کند.»<ref>ر.ک: همان</ref>
از قریب سی هزار بیت شعر خوش عماد خراسانی این کتابش به تخمین تازه نزدیک دو هزار و شش‎صد هفت‎صد بیت را در بردارد. <ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص14</ref> به گفته اخوان ثالث در مقدمه کتاب، «شاید انتشار این «ورقی چند» او را به شوق آورد که ازاین‎پس همچنین اوراقی چند دیگر نیز به دوستداران شعر خویش نثار کند.»<ref>ر.ک: همان</ref>


اخوان ثالث در مقدمه کتاب می‎نویسد: آن روزهایی که کار انتخاب شعرها به پایان رسیده بود، یادم است که عماد خوش‎تر داشت دیوان، بی‎مقدمه منتشر شود. حالا این تغییر عقیده لابد از ناحیه دیگری است. گویا برخی ناشران ما و شاید به‎تبع ایشان برخی خریداران کتاب نیز، خوش ندارند کتابی را بی‎مقدمه ببینند؛ و البته قرار این بود که اگر بنا باشد چیزی در این زمینه نوشته شود، من بنویسم، آن‎هم نه به‎عنوان معرفی؛ زیرا کار من با این عنوان در خصوص او - که امروز از مشاهیر غزل‎سرایان و سخنوران حی و حاضر است و اعرف و اجلی از آن‎که حاجب به شناساندن داشته باشد - خلاف قاعده مشهور تعریف خواهد بود. بلکه به‎عنوان همسایه احوال و همشهری، یا راوی و دوستی آشنا با قصه و غصه او، و کسی که سیر و سرگذشت وی را در شعر و زندگی دیده است؛ و هم قرار بود که این راوی برای روایت خود مجال گشاده‎ای داشته باشد نه این‎که کارش فقط در مرز چند صحیفه محدود شود. باری به‎هرحال، چون دیدم چندتایی کتب ناقص شبه‎تذکره که در زمان ما تألیف شده از شعر و سرگذشت عماد نقل‎هایی کرده‎اند اما نقلشان در این مورد نیز مثل همه موارد به علل معلوم فاقد ابتدایی‎ترین مواد و مطالب لازم است، ازاین‎رو بر آن شدم از داستان و دستان عماد، چند کلمه همراه این دفتر کنم تا لااقل یکی دو خبر دست‎اول و درست از آغاز کار و زندگی او تا امروز و یکی دو سطر بی‌شیله‎پیله در خصوص احوال و آثارش در دسترس و مأخذ کار و استخبار آیندگان باشد و چه خوش‎تر از این‎که مخاطب تو باشی....<ref>ر.ک: همان، ص14-15</ref>
اخوان ثالث در مقدمه کتاب می‎نویسد: آن روزهایی که کار انتخاب شعرها به پایان رسیده بود، یادم است که عماد خوش‎تر داشت دیوان، بی‎مقدمه منتشر شود. حالا این تغییر عقیده لابد از ناحیه دیگری است. گویا برخی ناشران ما و شاید به‎تبع ایشان برخی خریداران کتاب نیز، خوش ندارند کتابی را بی‎مقدمه ببینند؛ و البته قرار این بود که اگر بنا باشد چیزی در این زمینه نوشته شود، من بنویسم، آن‎هم نه به‎عنوان معرفی؛ زیرا کار من با این عنوان در خصوص او - که امروز از مشاهیر غزل‎سرایان و سخنوران حی و حاضر است و اعرف و اجلی از آن‎که حاجب به شناساندن داشته باشد - خلاف قاعده مشهور تعریف خواهد بود. بلکه به‎عنوان همسایه احوال و همشهری، یا راوی و دوستی آشنا با قصه و غصه او، و کسی که سیر و سرگذشت وی را در شعر و زندگی دیده است؛ و هم قرار بود که این راوی برای روایت خود مجال گشاده‎ای داشته باشد نه این‎که کارش فقط در مرز چند صحیفه محدود شود. باری به‌هرحال، چون دیدم چندتایی کتب ناقص شبه‎تذکره که در زمان ما تألیف شده از شعر و سرگذشت عماد نقل‎هایی کرده‎اند اما نقلشان در این مورد نیز مثل همه موارد به علل معلوم فاقد ابتدایی‎ترین مواد و مطالب لازم است، ازاین‎رو بر آن شدم از داستان و دستان عماد، چند کلمه همراه این دفتر کنم تا لااقل یکی دو خبر دست‎اول و درست از آغاز کار و زندگی او تا امروز و یکی دو سطر بی‌شیله‎پیله در خصوص احوال و آثارش در دسترس و مأخذ کار و استخبار آیندگان باشد و چه خوش‎تر از این‎که مخاطب تو باشی....<ref>ر.ک: همان، ص14-15</ref>


آثار [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد خراسانی]] در حدود سی هزار بیت شعر فارسی است که در اقسام قوالب متداول از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه و انواع مسمطات ترکیبی و از این قبیل سروده، گاهی گرایشی هم به بعضی از ملایمات نو دارد اما اهم و اغلب آثار دل‎نشین و بدیع او در همان چند نوع مذکور، مخصوصاً مثنوی و مسمطات ترکیبی و بالأخص غزل است که حاوی لطیف‎ترین و بهترین اشعار اوست. [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] گرچه بعضی نوشته‎ها و یادداشت‎های منثور (ازجمله داستانی بالنسبه مفصل به نام «توری») هم دارد اما ندیدم و نشنیدم از او که در این زمینه تفوه و تنفسی داشته باشد.
آثار [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد خراسانی]] در حدود سی هزار بیت شعر فارسی است که در اقسام قوالب متداول از قصیده و غزل و مثنوی و قطعه و انواع مسمطات ترکیبی و از این قبیل سروده، گاهی گرایشی هم به بعضی از ملایمات نو دارد اما اهم و اغلب آثار دل‎نشین و بدیع او در همان چند نوع مذکور، مخصوصاً مثنوی و مسمطات ترکیبی و بالأخص غزل است که حاوی لطیف‎ترین و بهترین اشعار اوست. [[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] گرچه بعضی نوشته‌ها و یادداشت‎های منثور (ازجمله داستانی بالنسبه مفصل به نام «توری») هم دارد اما ندیدم و نشنیدم از او که در این زمینه تفوه و تنفسی داشته باشد.


اگر شعر را در معنی حقیقی‌اش به جای آوریم (نه فقط فن و صنعت‎گری و مهارت در تمشیت امر وزن و قافیه و کلمات) بی‌شک عماد در غزل‎سرایی از شعرای برجسته و طراز اول معاصر است و در قیاسی وسیع‎تر اصلاً سخن او از این‎وآن متمایز است. به‎خوبی می‎توان فرق گذاشت بین غزل او و دیگران.<ref>همان، ص19</ref> به‎عنوان‎مثال [[ظهیر فاریابی، طاهر بن محمد|ظهیر فاریابی]] در شعری گفته:
اگر شعر را در معنی حقیقی‌اش به جای آوریم (نه فقط فن و صنعت‎گری و مهارت در تمشیت امر وزن و قافیه و کلمات) بی‌شک عماد در غزل‎سرایی از شعرای برجسته و طراز اول معاصر است و در قیاسی وسیع‎تر اصلاً سخن او از این‎وآن متمایز است. به‎خوبی می‎توان فرق گذاشت بین غزل او و دیگران.<ref>همان، ص19</ref> به‎عنوان‎مثال [[ظهیر فاریابی، طاهر بن محمد|ظهیر فاریابی]] در شعری گفته:
خط ۶۷: خط ۶۷:
به تعبیر اخوان ثالث: کتاب در پیش روی خواننده است و می‎بیند که در بسیاری از غزل‎های عماد، چگونه رقت‎حال و شور و سوز سخن با لطف مقال و بلاغت و شیوایی توأمان است و چگونه وی دیبای زربفت و گهربفت رنگین تار و پودی در مطاوی کتاب خود گسترده است.
به تعبیر اخوان ثالث: کتاب در پیش روی خواننده است و می‎بیند که در بسیاری از غزل‎های عماد، چگونه رقت‎حال و شور و سوز سخن با لطف مقال و بلاغت و شیوایی توأمان است و چگونه وی دیبای زربفت و گهربفت رنگین تار و پودی در مطاوی کتاب خود گسترده است.


[[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] از شعرای گذشته بنا به کشش و ذوق و هماهنگی روحی، مأنوس با خداوندان غزل و غنا و رندی و قلندری است و از جمله با [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و خاصه [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و بالأخص [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و [[خیام، عمر بن ابراهیم|خیام]] الفتی بسیار دارد. بیشتر شعرهای [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و [[خیام، عمر بن ابراهیم|خیام]] را در حافظه گرفته، اما اعتقادش به خیام و مولوی از این لحاظ که یکتا و یگانه‎اند و تلون معنی ندارند بیش از همه است. البته با شعر دیگران نیز آشناست، خوانده است و می‎خواند اما دمساز دلش اغلب همین چند تنند و ازاین‎رو طبعاً در شعر عماد گاهی آثار و نشانه‎هایی از شعر این چند شاعر می‎توان یافت که البته امری عادی و طبیعی است. علاقه او به [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و از این قبیل بزرگان شعر صوفیانه، فقط به خاطر شور شعر و خیالات و بیان شاعرانه ایشان است نه از این رهگذر که تعلقات صوفیانه داشته باشد، زیرا او از حیث معنی بیشتر در دنیای خیام و حافظ است، یعنی رندی و شیدایی و قلندری.<ref>همان، ص24-25</ref>
[[عماد خراسانی، عمادالدین|عماد]] از شعرای گذشته بنا به کشش و ذوق و هماهنگی روحی، مأنوس با خداوندان غزل و غنا و رندی و قلندری است و از جمله با [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و خاصه [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و بالأخص [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و [[خیام، عمر بن ابراهیم|خیام]] الفتی بسیار دارد. بیشتر شعرهای [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] و [[خیام، عمر بن ابراهیم|خیام]] را در حافظه گرفته، اما اعتقادش به خیام و مولوی از این لحاظ که یکتا و یگانه‎اند و تلون معنی ندارند بیش از همه است. البته با شعر دیگران نیز آشناست، خوانده است و می‎خواند اما دمساز دلش اغلب همین چند تنند و ازاین‎رو طبعاً در شعر عماد گاهی آثار و نشانه‌هایی از شعر این چند شاعر می‎توان یافت که البته امری عادی و طبیعی است. علاقه او به [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوی]] و از این قبیل بزرگان شعر صوفیانه، فقط به خاطر شور شعر و خیالات و بیان شاعرانه ایشان است نه از این رهگذر که تعلقات صوفیانه داشته باشد، زیرا او از حیث معنی بیشتر در دنیای خیام و حافظ است، یعنی رندی و شیدایی و قلندری.<ref>همان، ص24-25</ref>


از آثار عماد، جز آنچه در جراید و مجلات مختلف بی‌شمار و بعضی کتاب شبه تذکره انتشار یافته، تاکنون یک مثنوی به نام «یک شب در بهشت» حاوی بیش از پانصد بیت در بحر خفیف ابتدا به سال 1320ش در مشهد منتشر شده است. این نخستین اثر جداگانه نشر شده اوست. دوم، کتاب چند غزل از عماد است در 48 صفحه قطع رقعی حاوی چند غزل و سه مسمط ترکیبی و «شبی بر مزار خیام» که به سال 1329ش در مشهد منتشر شده. سوم کتابچه کوچکی است به نام «سبو» که در تهران انتشار یافته و در واقع تجدید طبع چند غزل از دفتر دوم است. دفتر حاضر مفصل‎ترین کتابی است که تاکنون از او نشر یافته و جز «یک شب در بهشت»، مشهورترین اشعار دینی بسیاری از بهترین غزل‎ها و اقسام دیگر شعر او را در بردارد. مجلد دیگری که به‎زودی نشر خواهد یافت قسمتی از مثنوی‎ها و قطعات اخوانیات و بعضی دیگر از انواع مختلف شعر او را با خود خواهد داشت.<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>
از آثار عماد، جز آنچه در جراید و مجلات مختلف بی‌شمار و بعضی کتاب شبه تذکره انتشار یافته، تاکنون یک مثنوی به نام «یک شب در بهشت» حاوی بیش از پانصد بیت در بحر خفیف ابتدا به سال 1320ش در مشهد منتشر شده است. این نخستین اثر جداگانه نشر شده اوست. دوم، کتاب چند غزل از عماد است در 48 صفحه قطع رقعی حاوی چند غزل و سه مسمط ترکیبی و «شبی بر مزار خیام» که به سال 1329ش در مشهد منتشر شده. سوم کتابچه کوچکی است به نام «سبو» که در تهران انتشار یافته و در واقع تجدید طبع چند غزل از دفتر دوم است. دفتر حاضر مفصل‎ترین کتابی است که تاکنون از او نشر یافته و جز «یک شب در بهشت»، مشهورترین اشعار دینی بسیاری از بهترین غزل‎ها و اقسام دیگر شعر او را در بردارد. مجلد دیگری که به‎زودی نشر خواهد یافت قسمتی از مثنوی‎ها و قطعات اخوانیات و بعضی دیگر از انواع مختلف شعر او را با خود خواهد داشت.<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>
خط ۸۰: خط ۸۰:


==منبع مقاله==
==منبع مقاله==
مقدمه‎های کتاب.
مقدمه‌های کتاب.


== وابسته‌ها ==
== وابسته‌ها ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش