۹٬۴۵۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '↵↵↵\{\{کاربردهای\sدیگر\|(.*)\s\(ابهام\sزدایی\)\}\}↵↵↵' به ' {{کاربردهای دیگر|$1 (ابهام زدایی)}} ') |
||
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR02530.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR02530.jpg|بندانگشتی|مقبرة الشعراء تبریز]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|ظهیر (ابهام زدایی)}} | |||
'''ظهیرالدین طاهر بن محمد فاریابی''' (وفات 598ق)، یکی از بزرگترین شاعران قرن ششم هجری است. او صاحب دیوانی به زبان فارسی است و در تحول این زبان نقش مهمی ایفا نمود. فاریابی در سال 598ق در تبریز درگذشت و در گورستان سرخاب به خاک سپردند. | '''ظهیرالدین طاهر بن محمد فاریابی''' (وفات 598ق)، یکی از بزرگترین شاعران قرن ششم هجری است. او صاحب دیوانی به زبان فارسی است و در تحول این زبان نقش مهمی ایفا نمود. فاریابی در سال 598ق در تبریز درگذشت و در گورستان سرخاب به خاک سپردند. | ||
==اسم== | ==اسم== | ||
اسم این شاعر، بنا بر آنچه در تذکره هفت اقلیم امین احمد رازی (قرن یازدهم) نوشته طاهر، لقبش ظهیرالدین و | اسم این شاعر، بنا بر آنچه در تذکره هفت اقلیم امین احمد رازی (قرن یازدهم) نوشته طاهر، لقبش ظهیرالدین و کنیهاش ابیفضل میباشد. وی از فضلای دهر و نابغههای عصر خود بوده، علم هیئت و حکمت را نیک میدانسته چنانچه وی را صدر الحکماء لقب دادهاند. | ||
[[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]] در [[تذکره لباب الالباب|لباب الالباب]]، [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در [[مجمع الفصحاء]]، آذر در آتشکده و غیرهم او را طاهر ظهیرالدین بن محمد | [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]] در [[تذکره لباب الالباب|لباب الالباب]]، [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در [[مجمع الفصحاء]]، آذر در آتشکده و غیرهم او را طاهر ظهیرالدین بن محمد ابیفضل خواندهاند؛ از معاصرین مجیرالدین بیلقانی [[خاقانی شروانی|خاقانی شیروانی]]، [[نظامی، الیاس بن یوسف|نظامی گنجوی]] و جمالالدین اصفهانی میباشد یعنی در نیمه قرن ششم میزیسته؛ تاریخ تولد او به تحقیق ثبت نشده اما تقریباً مسلم است که در نیمه اول قرن ششم تولد یافته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/96 ر.ک: گلشاییان، عباسقلی، ص96]</ref>. | ||
==مسافرت و مهاجرتها == | ==مسافرت و مهاجرتها == | ||
اصل ظهیرالدین از فاریاب و فاریاب از نواحی بلخ است. در [[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]، فاراب را مخفف آن | اصل ظهیرالدین از فاریاب و فاریاب از نواحی بلخ است. در [[فرهنگ فارسی برهان قاطع|برهان قاطع]]، فاراب را مخفف آن میداند و این خطاست چراکه فاراب از ترکستان و محل تولد ابونصر است و فاریاب از بلخ و مولد ظهیر است. نیز او را فریاب گویند. این استاد در ابتدای زندگی از وطن به نیشابور مسافرت کرده و قبل از ورود به نیشابور با خواجه شمسالدین نامی از فضلای آنزمان دوستی و مودت داشته است. مدت اقامت وی در نیشابور شش سال میباشد و چنین به نظر میآید که در این شهر تحصیلات خود را تکمیل کرده چنانکه گوید: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
مدت ده سال نیز در مازندران اقامت داشت تا قزل ارسلان به تخت سلطنت جلوس کرد. حکیم نیز از مازندران به آذربایجان رفت و قزل ارسلان او را محترم داشت؛ ولی پس از دو سال از وی گریخته به اتابک ابوبکر | مدت ده سال نیز در مازندران اقامت داشت تا قزل ارسلان به تخت سلطنت جلوس کرد. حکیم نیز از مازندران به آذربایجان رفت و قزل ارسلان او را محترم داشت؛ ولی پس از دو سال از وی گریخته به اتابک ابوبکر نصرتالدین بن محمد بن ایلدگز پیوست. چهارده سال که بقیه عمر او بود در تبریز به سر برد و مداحی ابوبکر را مینمود تا در تبریز وفات نمود ولیکن مشهور است که در اواخر عمر عزلت اختیار کرده به طاعت و عبادت پرداخته است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/96 ر.ک: همان، ص97-96]</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
تاریخ وفات او را تمام | تاریخ وفات او را تمام تذکرهها 598ق نوشتهاند. در جلد دوم نامه خسروان خطی تألیف جلالالدین میرزا تاریخ وفات این گوینده را سال چهاردهم سلطنت اتابک ابوبکر نصرتالدین بن محمد بن ایلدگز مینویسد که مطابق میشود با 598ق زیرا که ابوبکر در 584ق به سلطنت رسیده است. مقبره او در محله سرخاب تبریز در محلی معروف به مقبرة الشعرا است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/97 ر.ک: همان، ص97]</ref>. | ||
==ممدوحین او== | ==ممدوحین او== | ||
معلوم نیست که اول ممدوح فاریابی که بوده ولی از قرائن معلوم میشود که طغرل شاه باشد که از سنه 590-571ق سلطنت کرده و آخرین پادشاه سلجوقی است. دیگر از ممدوحین استاد اتابک محمد بن ایلدگز معروف به | معلوم نیست که اول ممدوح فاریابی که بوده ولی از قرائن معلوم میشود که طغرل شاه باشد که از سنه 590-571ق سلطنت کرده و آخرین پادشاه سلجوقی است. دیگر از ممدوحین استاد اتابک محمد بن ایلدگز معروف به جهانپهلوان دوم اتابک آذربایجان است که از حدود سنه 568 تا 583ق فرمانفرمایی داشته؛ ولی فقط دو سال بیشتر حکیم در عراق نبود و در این مدت هم بیشتر مدح خواجه صدرالدین وزیر اتابک محمد را مینمود و بیشتر قصاید حکیم در مدح خواجه است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/98 ر.ک: همان، ص98]</ref>. | ||
==مقایسه او با شعرای دیگر و دیوان او== | ==مقایسه او با شعرای دیگر و دیوان او== | ||
بعضی از شعرای ما تقدم میان شعر ظهیر و انوری اختلاف کرده برخی ظهیر را بر انوری و بعضی بالعکس انوری را بر ظهیر ترجیح | بعضی از شعرای ما تقدم میان شعر ظهیر و انوری اختلاف کرده برخی ظهیر را بر انوری و بعضی بالعکس انوری را بر ظهیر ترجیح نهادهاند گویند قطعهای نزد مولانا مجد همگری فرستاده و داوری این مطلب را از او خواستند مولانا قطعه در جواب گفته که ظهیر برتر از انوری است: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|'' هر مبتدی که بیهده ترجیح | {{ب|'' هر مبتدی که بیهده ترجیح میدهد ''|2='' بر گفته ظهیر سخنهای انوری ''}} | ||
{{ب|'' ماند بدان گروه که نشناختند باز ''|2='' اعجاز پاک مولوی از سحر سامری ''<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/100 ر.ک: همان، ص 101-100]</ref>}} | {{ب|'' ماند بدان گروه که نشناختند باز ''|2='' اعجاز پاک مولوی از سحر سامری ''<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/7646/100 ر.ک: همان، ص 101-100]</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
اهمیت ظهیر در دوره خود را نزهة المجالس نیز تأیید | اهمیت ظهیر در دوره خود را نزهة المجالس نیز تأیید میکند که 35 فقره از رباعیها شاعر را در بین رباعیهای این مجموعه جای داده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/61696/94 ر.ک: جلال پور، حسین، ص94]</ref>. | ||
نخستین بار چهار سال پس از مرگش یکی از دوستداران شعرش به نام | نخستین بار چهار سال پس از مرگش یکی از دوستداران شعرش به نام شمسالدین کاشی دیوان او را جمعآوری کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/61696/94 ر.ک: همان]</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#[[:noormags:1088148| | #[[:noormags:1088148|جلالپور، حسین، «دیوان ظهیر فاریابی در سفینهی تبریز»، پایگاه مجلات تخصصی نور: متن شناسی ادب فارسی، بهار 1394، شماره 25، صفحه 93 تا 114]]. | ||
#[[:noormags:140634|گلشاییان، عباسقلی، «تحقیق در | #[[:noormags:140634|گلشاییان، عباسقلی، «تحقیق در شرححال ظهیرالدین فاریابی»، پایگاه مجلات تخصصی نور: یغما، اردیبهشت 1329، شماره 24، صفحه 96 تا 102]]. | ||
{{شعر و شاعری}} | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[دیوان ظهیرالدین فاریابی]] | [[دیوان ظهیرالدین فاریابی]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده: | [[رده:شاعران]] | ||