تلخيص الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

وی سپس از کتبی که پیرامون این علم، به رشته تحریر درآمده، نام برده است که برخی از آنها، عبارتند از: «[[الذريعة إلی أصول الشريعة|الذريعة في أصول الشريعة]]» [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی علم‎الهدی]]، «[[العدة في أصول الفقه|عدة الأصول]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، «[[السرائر]]» [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن ادریس حلی]] (که کتاب فقهی و ‎استدلالی است)، «المعالم الدين» [[ابن شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین|حسن بن شهید ثانی]]، «[[هداية المسترشدين في شرح معالم‌الدين (طبع قدیم)‌|هداية المسترشدين]]»، «[[القوانين المحكمة في الأصول|القوانين]]» [[میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمدحسن|محقق قمی]]، «[[فرائد الأصول]]» [[انصاری، مرتضی بن محمدامین|شیخ انصاری]] و... و در پایان، به این نکته اشاره کرده است که در اثر حاضر، مباحث اضافی علم اصول و همچنین اقوال متعددی که ذکر آنها، فایده خاصی را در بر ندارد، حذف گردیده، ولذا برخی از بزرگان، آن را «تلخيص الأصول» نامیده و مؤلف نیز خود همین نام را برای آن، برگزیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص2-5</ref>.

# برخی از مباحث لغوی، مانند دلالت الفاظ؛ انواع وضع؛ استعمال الفاظ در معنی مجازی؛ حقیقت و مجاز؛ امکان اشتراک و ترادف؛ استعمال لفظ در دو معنا؛ حقیقت شرعیه؛ صحیح و اعم؛ مشتق<ref>ر.ک: متن کتاب، ص6-42</ref>.

مبحث اول و دوم، به اوامر و نواهی اختصاص یافته و در آن به موضوعاتی، همچون لفظ امر؛ دلالت صیغه امر بر وجوب و عدم آن؛ اقسام واجب و... پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص42-73</ref>.

در این قسمت از کتاب، به ملازمه عقلی میان ذی‎المقدمه و مقدمه آن در وجوب و اقوال مطرح‎شده پیرامون آن نیز پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص73</ref>.

از جمله مباحث مهم اصولی، این است که آیا امر به چیزی، مقتضی نهی از ضد آن، اعم از اینکه امری وجودی باشد یا عدمی، است یا نه؟ این موضوع، در این قسمت از کتاب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص84</ref>.

در میان علمای علم اصول، پیرامون ثبوت مفهوم در قضایایی که مشتمل بر ادوات شرط یا وصف یا غایت یا حصر هستند، اختلاف وجود داشته و برخی معتقد به مفهوم مخالف در برخی از این قضایا، تحت شرایطی خاص هستند و برخی دیگر نیز داشتن مفهوم را انکار می‎کنند. این موضوع، در مبحث سوم، تحت عنوان «مفهوم و منطوق»، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص110</ref>.

مبحث چهارم، به موضوع عام و خاص اختصاص یافته<ref>ر.ک: همان، ص122</ref> و در مبحث پنجم، به بحث و بررسی پیرامون مطلق و مقید، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص138</ref>.

آخرین مبحث کتاب، درباره امارات معتبر شرعی است و در همین مبحث از حالات سه‎گانه مکلف، یعنی قطع و ظن و شک، نیز سخن رفته است<ref>ر.ک: همان، ص145</ref>.

در خاتمه، به موضوع تعارض و تنافی دو دلیل در مدلول، که از آن به بحث «تعادل و تراجیح» تعبیر می‎شود، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص300</ref>.