المعجم (ابن مقری): تفاوت میان نسخه‌ها

}}  

==ساختار==

معجم، عبارت است از کتابی که مؤلفش در آن به جهت معرفی خودش، شیوخ و اساتیدش را بر اساس حروف الفبا مرتب می‎کند و از هر شیخ یک یا چند روایت ذکر می‎نماید. گاهی نیز معجم را بر کتابی اطلاق می‎شود که یکی از محدثین آن را به شیوخ برخی حفاظ، اختصاص داده است. برخی نیز، شرط ترتیب بر اساس حروف الفبا را در کتاب‎های معجم، لازم نمی‎دانند بلکه ممکن است مثلاً بر اساس فضیلت یا تقدم، نام اساتید را ذکر نمایند. کتاب‎های معجم در برخی اوصاف با کتاب‎های مشیخه مشترکند؛ زیرا مشیخه نیز، جزئی است که در آن محدث، اسامی شیوخ و مرویاتش از آنان را در آن جمع می‎کند.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص8</ref>

کسی که این کتاب را مطالعه کند، متوجه می‎شود که مؤلف آن، صرفاً بر روایت احادیث بسنده نکرده بلکه فواید دیگری را نیز در آن می‎یابد که اکثر آن‎ها مربوط به علم أنساب است؛ اطلاعات مربوط به أنساب به‎طور ویژه در اساتید وی پررنگ می‎شود؛ وی نسبت آنان به اجدادشان و شهرهایشان و... را بیان می‎کند. از دیگر اطلاعات این کتاب، جرح و تعدیل و تاریخ وفیات است. همچنین از حکایات و اخباری که از علما و محدثین درباره احوالات شخصی‎شان مانند زهدشان و اجتهادشان در مسائل فقهی و دیگر حکایات شیرین یا تلخ، نقل شده، می‎توان به‎عنوان دیگر اطلاعات این اثر نام برد. گاه نیز در کتاب مشاهده می‎کنیم که مؤلف بجای روایت، حکایت یا ابیاتی از شعر را از شیخی از شیوخش ذکر می‎کند تا متذکر شود که این شخص نیز در دایره اساتید وی بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref>

در اولین ورقه کتاب نیز نوشته شده: سماع همه معجم، به‎جز استثنایی از آخر جزء هشتم آن بر شیخه صالحه اصیله بنده حق شامیة بنت أبی علی حسن بن محمد بکری بحق اجازه او از ابومسلم مؤید بن عبدالرحیم و سپس إسناد فوق ذکر شده و پس‎ازآن نیز نوشته شده: «سمعه منها جماعة...».<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>

==وضعیت کتاب==

# رونویسی از کتاب و مقابله آن با نسخ خطی.

# ضبط کتاب به لحاظ سندی و متنی با رجوع به کتاب‎های رجالی و کتاب‎های ضبط الفاظ غریب.

# یاری جستن از دیگر کتاب‎های حدیثی که با این کتاب در شیوخ اشتراک داشته است.

# شماره‎گذاری احادیث.