پرش به محتوا

الكتاب الموضح في وجوه القراءات و عللها: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو'
جز (جایگزینی متن - ' ا ' به ' ا')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو')
خط ۴۱: خط ۴۱:
نویسنده در ابتدای کتاب، ده فصل را به‌صورت مقدمه مباحث بیان کرده و سپس به بیان استعاذه و بسلمه و شروع در ذکر قرائات در سوره‌ها به ترتیب از فاتحه تا ناس کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: مقدمه محقق، ص18]</ref> او در ده فصل مقدماتی مباحث کلی ذیل را بیان کرده است؛ اسامی ائمه ثمانیه و انساب و اسانید و امصار آنان، ذکر راویان و راویان از آن‌ها و رموز آنان، مطالبی درباره تجوید قرآن، حروف معجم، اقسام و حوزه‌های حروف، همزه و احکام آن، احکام حروف مانند ادغام و اماله و... وقف و ابتدا و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: همان]</ref> از مزایای این کتاب، ذکر قرائات با روشی مختصر و درعین‌حال غیرمخل است بعلاوه اینکه نویسنده در آن، از آیات قرآنی و احادیث نبوی و آثار و اشعار و اقوال و امثال زیادی برای توضیح وجه لغوی در کلمات قرآنی استفاده کرده است. او در این کتاب، اختلافات راوی با شیخش و اختلافات در خود راوی و موارد صحیح و ضعیف و غیره را در موارد اصول و قواعد و قرائات و نحو و صرف توضیح داده است و این کتاب را «الموضح» نام داده.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: همان، ص18-19]</ref>
نویسنده در ابتدای کتاب، ده فصل را به‌صورت مقدمه مباحث بیان کرده و سپس به بیان استعاذه و بسلمه و شروع در ذکر قرائات در سوره‌ها به ترتیب از فاتحه تا ناس کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: مقدمه محقق، ص18]</ref> او در ده فصل مقدماتی مباحث کلی ذیل را بیان کرده است؛ اسامی ائمه ثمانیه و انساب و اسانید و امصار آنان، ذکر راویان و راویان از آن‌ها و رموز آنان، مطالبی درباره تجوید قرآن، حروف معجم، اقسام و حوزه‌های حروف، همزه و احکام آن، احکام حروف مانند ادغام و اماله و... وقف و ابتدا و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: همان]</ref> از مزایای این کتاب، ذکر قرائات با روشی مختصر و درعین‌حال غیرمخل است بعلاوه اینکه نویسنده در آن، از آیات قرآنی و احادیث نبوی و آثار و اشعار و اقوال و امثال زیادی برای توضیح وجه لغوی در کلمات قرآنی استفاده کرده است. او در این کتاب، اختلافات راوی با شیخش و اختلافات در خود راوی و موارد صحیح و ضعیف و غیره را در موارد اصول و قواعد و قرائات و نحو و صرف توضیح داده است و این کتاب را «الموضح» نام داده.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/18 ر.ک: همان، ص18-19]</ref>


قاریان هشتگانه عبارتند از: ابو معبد عبدالله بن کثیر کنانی، ابو عبدالرحمن نافع بن عبدالرحمن مدنی، ابو عمران عبدالله بن عامر شامی، ابو عمرو بن العلاء بصری، ابوبکر عاصم بن بهدلة أسدی، ابو عمارة حمزة بن حبیب زیات کوفی، ابوالحسن علی ابن حمزه کسائی و ابو محمد یعقوب بن إسحاق حضرمی.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/34 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص34]</ref>
قاریان هشتگانه عبارتند از: ابومعبد عبدالله بن کثیر کنانی، ابوعبدالرحمن نافع بن عبدالرحمن مدنی، ابوعمران عبدالله بن عامر شامی، ابوعمرو بن العلاء بصری، ابوبکر عاصم بن بهدلة أسدی، ابوعمارة حمزة بن حبیب زیات کوفی، ابوالحسن علی ابن حمزه کسائی و ابومحمد یعقوب بن إسحاق حضرمی.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35337/1/34 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص34]</ref>


شیوه نویسنده در بیان قرائات این است که سوره‌های قرآن را به ترتیب ذکر کرده و اقوال راویان و ادله آنان را برای هرکدام از قرائات ذکر می‌کند. مثلاً در سوره ناس چنین می‌نویسد؛ الناس [آیه/ 1 و 2 و 3 و 5 و 6]: همه قاریان نون از کلمه «الناس» را مفتوح می‌خوانند به‌جز قرائت دوری از کسایی که نقل شده وی آن را متمایل به جر می‌خوانده است. وجه اماله این کلمه این است که چنین کاری به خاطر کسره اعراب جایز و حسن است. در برخی موارد هم ناس را به دلیل کثرت استعمال اماله داده‌اند که البته این امر باعث قیاس این مورد در سوره ناس با آن موارد نمی‌شود. مواردی که ذکر شده، در جاهایی است که کلام مکسور نیست و به علت کثرت استعمال چنین موردی اماله گرفته است وگرنه در مواردی که کلام مکسور باشد اماله اولویت دارد. درباره الف در کلمه «ناس» باید گفت، بااینکه الف آن الف فعال است ولی در اینکه در تصغیر به واو تبدیل می‌شود، به الف فاعل شباهت دارد. بااینکه اصل مکبر آن «اناس» است، در تصغیر به‌صورت «نویس» نوشته می‌شود و چون به الف فاعل شبیه است، اماله در آن (همان‌طور که در فاعل مجاز بود) مجاز است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35209/1/884 ر.ک: متن کتاب، ج2، ص884]</ref>
شیوه نویسنده در بیان قرائات این است که سوره‌های قرآن را به ترتیب ذکر کرده و اقوال راویان و ادله آنان را برای هرکدام از قرائات ذکر می‌کند. مثلاً در سوره ناس چنین می‌نویسد؛ الناس [آیه/ 1 و 2 و 3 و 5 و 6]: همه قاریان نون از کلمه «الناس» را مفتوح می‌خوانند به‌جز قرائت دوری از کسایی که نقل شده وی آن را متمایل به جر می‌خوانده است. وجه اماله این کلمه این است که چنین کاری به خاطر کسره اعراب جایز و حسن است. در برخی موارد هم ناس را به دلیل کثرت استعمال اماله داده‌اند که البته این امر باعث قیاس این مورد در سوره ناس با آن موارد نمی‌شود. مواردی که ذکر شده، در جاهایی است که کلام مکسور نیست و به علت کثرت استعمال چنین موردی اماله گرفته است وگرنه در مواردی که کلام مکسور باشد اماله اولویت دارد. درباره الف در کلمه «ناس» باید گفت، بااینکه الف آن الف فعال است ولی در اینکه در تصغیر به واو تبدیل می‌شود، به الف فاعل شباهت دارد. بااینکه اصل مکبر آن «اناس» است، در تصغیر به‌صورت «نویس» نوشته می‌شود و چون به الف فاعل شبیه است، اماله در آن (همان‌طور که در فاعل مجاز بود) مجاز است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35209/1/884 ر.ک: متن کتاب، ج2، ص884]</ref>
۶۱٬۱۸۹

ویرایش