الخراجيات: تفاوت میان نسخه‌ها

رساله‌های مذکور در کتاب به ترتیب عبارتند از:

===خراجیه‌ محقق‌ کرکی===

به هر روی، از آغاز‌ سخن‌ محقق‌ در خراجیه چنین برمی‌آید که بحث یادشده در مراکز علمی - فقهی مطرح‌ بوده‌ است.‌ وی با اشاره به اینکه برخی از جاهلان عالم‌نما و افراد‌ همج الرعاء، مسائلی را در مخالفت با شرع انور مطرح کرده‌اند، از اعتراض آنان بر کسانی‌ مانند‌ خود محقق که از این قبیل اراضی استفاده می‌کرده‌اند، یاد کرده است.‌ وی‌ می‌گوید که او به دلایلی که جای‌ طرح‌ آنها‌ در این رساله نیست، مجبور به اقامت‌ در‌ عراق شده و با توجه به اینکه اراضی عراق از اراضی مفتوح‌ العنوه‌ بوده و امام معصوم(ع) می‌تواند‌ به‌ افراد واگذار‌ کند و در عصر غیبت نیز جایز است‌ که‌ شیعیان از سلاطین جور این زمین‌ها را بگیرند، پس از اعتراض برخی‌ از‌ جهال، مجبور شده است تا رساله‌ای‌ در باب حلیت استفاده‌ از‌ این اراضی بنگارد و ثابت‌ کند‌ که: «إنّ ذلك حلالٌ لا شكّ فيه و طِلْقٌ لا شبهة تعتريه».<ref>همان، ص183</ref>

مطالبی که محقق در مقدمات پنج‌گانه آورده، بیش از هر چیز مباحث فقهی درباره بحث زمین و احکام آن است. در مقدمه نخست‌ به‌ تعریف چهار‌ گونه زمین از زمین‌هایی که در فتوحات به دست می‌آید، پرداخته است.<ref>همان، ص184</ref>

مقدمه سوم درباره اراضی انفال است. وی پس از بیان آیه قرآن‌ و چند حدیث، درباره اراضی انفال که در دست شیعه است، می‌فرماید: هر آنچه از این قبیل اراضی در اختیار شیعه است، برای آن‌ها حلال است.<ref>همان</ref>