۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
الخلاف: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین'
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علمالهدی، علی بن حسین' به 'سید مرتضی، علی بن حسین') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =6 | | تعداد جلد =6 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03596 | ||
| کتابخوان همراه نور =03596 | |||
| کد پدیدآور =00823 | | کد پدیدآور =00823 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الخلاف''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]]، معروف به شيخ الطائفة يا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 480ق)، از مهمترين و بهترين آثار فقهى شيعه در مسائل اختلافى و فقه مقارن بين مذاهب اسلامى و از معروفترين آثار بجاى مانده از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است. | '''الخلاف''' تألیف [[طوسی، محمد بن حسن|ابوجعفر محمد بن حسن طوسى]]، معروف به شيخ الطائفة يا [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 480ق)، از مهمترين و بهترين آثار فقهى شيعه در مسائل اختلافى و فقه مقارن بين مذاهب اسلامى و از معروفترين آثار بجاى مانده از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است. | ||
این کتاب در برخی آثار شیخ طوسی<ref> محمد بن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳</ref><ref> محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۳۴، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۱۰، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۵۱۸، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref> و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.<ref> | این کتاب در برخی آثار شیخ طوسی<ref>محمد بن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیة، ج۱، ص۳</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۳۴، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۱۰، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref><ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۵۱۸، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت (بیتا)</ref> و فقهای نزدیک به زمان او «مسائل الخلاف» ذکر شده است.<ref>ابن ادریس حلّی، کتاب السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج۱، ص۱۴۰</ref><ref>همان، ص۲۶۶</ref><ref>همان، ص۶۰</ref> | ||
مؤلف در خطبه كتاب علت تدوين آن را درخواست بعضى از برادران دينىاش در طرح مباحث خلاف بين مذاهب مختلف و بيان نظر هر كدام از آنان و ذكر دلائل اماميّه از دليل علمى و سنت قطعى و اخبار پيامبر(ص) ذكر نموده است. | مؤلف در خطبه كتاب علت تدوين آن را درخواست بعضى از برادران دينىاش در طرح مباحث خلاف بين مذاهب مختلف و بيان نظر هر كدام از آنان و ذكر دلائل اماميّه از دليل علمى و سنت قطعى و اخبار پيامبر(ص) ذكر نموده است. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
تكامل تدريجى فقه، در كنار فقه منصوص و فقه تفريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن پس از طرح نظريات و آراء فقهاى مذاهب مختلف اسلامى به بررسى و ارزشگذارى اين نظريات پرداخته مىشد. | تكامل تدريجى فقه، در كنار فقه منصوص و فقه تفريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن پس از طرح نظريات و آراء فقهاى مذاهب مختلف اسلامى به بررسى و ارزشگذارى اين نظريات پرداخته مىشد. | ||
اولین كتابى كه در اين نوع از فقه مقارن و خلافى نوشته شد كتاب «[[الانتصار]]» [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] (م 436ق) مىباشد و بعدها [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (م 460ق) با كتاب «الخلاف» و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (م 726 ق) با كتاب «منتهى المطلب» و «تذكرة الفقهاء»، اين روش را دنبال كردند.<ref>مستدركات أعيان الشيعة، /5 294</ref> | |||
اين كتاب كه پس از كتاب حديثى معروف و با ارزش «[[تهذيب الأحكام]]» و كتاب مشهور «النهایة» و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» تأليف شده يك دوره فقه مقارنهاى از كتاب طهارت تا ديات مىباشد. | اين كتاب كه پس از كتاب حديثى معروف و با ارزش «[[تهذيب الأحكام]]» و كتاب مشهور «النهایة» و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]]» تأليف شده يك دوره فقه مقارنهاى از كتاب طهارت تا ديات مىباشد. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
=== جلد چهارم === | === جلد چهارم === | ||
كتابهاى فرائض، وصايا، وديعه، فىء و قسمة الغنائم، قسمة الصدقات، نكاح، صداق، | كتابهاى فرائض، وصايا، وديعه، فىء و قسمة الغنائم، قسمة الصدقات، نكاح، صداق، ولیمه، قسم بين زوجات، خلع، طلاق، رجعة، ايلاء، ظهار. | ||
=== جلد پنجم === | === جلد پنجم === | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
كتابهاى صيد و ذبائح، اطعمه، سبق، ايمان، نذور، آداب قضاء، شهادات، دعاوى و بينات، عتق، مكاتب، مدبر، امّهات اولاد. | كتابهاى صيد و ذبائح، اطعمه، سبق، ايمان، نذور، آداب قضاء، شهادات، دعاوى و بينات، عتق، مكاتب، مدبر، امّهات اولاد. | ||
در اين كتاب بر خلاف كتب ديگر مباحثى مثل احكام ميت يا حيض و يا رجعت، صداق، | در اين كتاب بر خلاف كتب ديگر مباحثى مثل احكام ميت يا حيض و يا رجعت، صداق، ولیمه و نظائر آن را با عنوان كتاب ذكر نموده است ولى براى مباحث مربوط به خمس هيچ عنوانى در كتاب وجود ندارد. | ||
مباحث مربوط به خمس از مسأله 138 تا 116 بيان شده و تا آخر كتاب زكات ادامه دارد. | مباحث مربوط به خمس از مسأله 138 تا 116 بيان شده و تا آخر كتاب زكات ادامه دارد. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
كتاب الخلاف مجموعهاى از ويژگىهاى كمياب در كتب فقه اصول مقارنه است كه به چند نمونه از آن اشاره مىشود: در اين كتاب به مباحث فقهى استدلالى اماميه كمتر پرداخته شده و حتى به مباحث استدلالى در مورد روايات نيز كمتر تعرض شده و آنچه بيش از همه مورد توجه واقع شده استناد به اجماع فرقه اماميه به تنهایى و گاهى نيز همراه با ذكر روايات و يا اصل برائت و احتياط مىباشد و فقط در يك مورد و آن هم كتاب اجاره است كه نظير مباحث كتاب المبسوط آمده است: «دليلنا الكتاب و السنة و الإجماع أمّا الكتاب...»<ref>ج /3 485</ref> | كتاب الخلاف مجموعهاى از ويژگىهاى كمياب در كتب فقه اصول مقارنه است كه به چند نمونه از آن اشاره مىشود: در اين كتاب به مباحث فقهى استدلالى اماميه كمتر پرداخته شده و حتى به مباحث استدلالى در مورد روايات نيز كمتر تعرض شده و آنچه بيش از همه مورد توجه واقع شده استناد به اجماع فرقه اماميه به تنهایى و گاهى نيز همراه با ذكر روايات و يا اصل برائت و احتياط مىباشد و فقط در يك مورد و آن هم كتاب اجاره است كه نظير مباحث كتاب المبسوط آمده است: «دليلنا الكتاب و السنة و الإجماع أمّا الكتاب...»<ref>ج /3 485</ref> | ||
تعابير متفاوت از اجماع از ديگر خصوصيات كتاب است كه به بعضى اشاره مىشود: «دليلنا إن ما قلناه مجمع عليه و ليس على قول من قال أكثر من ذلك»، «دليلنا إجماع الفرقة بل إجماع الأمّة، و ابن مسعود قد انقرض خلافه»، «دليلنا إجماع الفرقة و إجماع الأمّة في عصرنا، لأن خلاف [[ | تعابير متفاوت از اجماع از ديگر خصوصيات كتاب است كه به بعضى اشاره مىشود: «دليلنا إن ما قلناه مجمع عليه و ليس على قول من قال أكثر من ذلك»، «دليلنا إجماع الفرقة بل إجماع الأمّة، و ابن مسعود قد انقرض خلافه»، «دليلنا إجماع الفرقة و إجماع الأمّة في عصرنا، لأن خلاف [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] قد انقرض»، «دليلنا إجماع الفرقة و لأنه قول جميع الصحابة». | ||
از ديگر خصوصيات كتاب اين كه در مواردى كه اماميّه در مسألهاى اظهار نظر نكرده است از لفظ «دليلنا» استفاده ننموده است و فقط به بيان جواب آن مسأله پرداخته است. | از ديگر خصوصيات كتاب اين كه در مواردى كه اماميّه در مسألهاى اظهار نظر نكرده است از لفظ «دليلنا» استفاده ننموده است و فقط به بيان جواب آن مسأله پرداخته است. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
از ويژگىهاى مهم كتاب احاطه مؤلف بر اقوال و نظريات مذاهب عامه مىباشد كه در جاىجاى كتاب نمود دارد و بخصوص بر نظر صحابه و فقهاى شيعه، در مسأله 23، يا در ابتداى كتاب عتق، اين احاطه كاملا متجلى شده است.<ref>ج /1 274، /4 359 تا 361</ref> | از ويژگىهاى مهم كتاب احاطه مؤلف بر اقوال و نظريات مذاهب عامه مىباشد كه در جاىجاى كتاب نمود دارد و بخصوص بر نظر صحابه و فقهاى شيعه، در مسأله 23، يا در ابتداى كتاب عتق، اين احاطه كاملا متجلى شده است.<ref>ج /1 274، /4 359 تا 361</ref> | ||
اگر چه مؤلف به سبک استادش [[ | اگر چه مؤلف به سبک استادش [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]](ره) در كتاب «الإنتصار» مسائل اختلافى را طرح و مورد بررسى قرار مىدهد و به اجماع و اخبار فرقه بسيار استناد مىنمايد، أما نظير كتاب «[[مسائل الناصريات]]» [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، مباحث اصولى را در سطح وسيع مورد استفاده و استناد قرار مىدهد كه به بعضى اشاره مىشود: | ||
#استناد به ظهور آيات قرآن كريم و خبر واحد: | #استناد به ظهور آيات قرآن كريم و خبر واحد: | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
در انتهاى كتاب فهارس مربوط به آيات قرآن كريم، احاديث نبوى، احاديث ائمه معصومين(ع)، معناى لغات و مفردات و فهرست موضوعات ذكر شده است. | در انتهاى كتاب فهارس مربوط به آيات قرآن كريم، احاديث نبوى، احاديث ائمه معصومين(ع)، معناى لغات و مفردات و فهرست موضوعات ذكر شده است. | ||
كتاب موجود از نظر استقراء تام منابع و مآخذ و همينطور پاورقىهاى بسيار ارزشمند آن، از كتب بىنظيرى است كه به وسيله گروه تحقيق جامعه مدرسين انجام شده است. مباحث رجالى كه در پاورقى كتاب ذكر شده است بيانگر احاطه گروه تحقيق به مباحث رجالى و تلاش | كتاب موجود از نظر استقراء تام منابع و مآخذ و همينطور پاورقىهاى بسيار ارزشمند آن، از كتب بىنظيرى است كه به وسيله گروه تحقيق جامعه مدرسين انجام شده است. مباحث رجالى كه در پاورقى كتاب ذكر شده است بيانگر احاطه گروه تحقيق به مباحث رجالى و تلاش پيگیر آنها مىباشد. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده: فقه (آثار کلی - اختصاصی)]] | [[رده: فقه (آثار کلی - اختصاصی)]] | ||