إتقان البرهان في علوم القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جلد اول، فصل اول تا چهاردهم را در خود جای داده است. در فصل نخست، با اشاره به آیاتی هچون آیه 23 سوره مبارکه زمر '''اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَاباً مُتَشَابِهاً مَثَانِي تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ''' (خدا زیباترین سخن را [به‌صورت] کتابى متشابه، متضمن وعده و وعید، نازل کرده است . آنان که از پروردگارشان مى‏هراسند، پوست بدنشان از آن به لرزه مى‏افتد، سپس پوستشان و دلشان به یاد خدا نرم مى‌گردد) و '''وَ كَذٰلِکَ أَوْحَينَا إِلَيكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنَا مَا كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَ لاَ الْإِيمَانُ وَ لٰكِنْ جَعَلْنَاهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ‌ صِرَاطِ اللَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ أَلاَ إِلَى اللَّهِ تَصِيرُ الْأُمُورُ''' (و همین‌گونه، روحى از امر خودمان به‌سوى تو وحى کردیم. تو نمى‏دانستى کتاب چیست و نه ایمان [کدام است]، ولى آن را نورى گردانیدیم که هر که از بندگان خود را بخواهیم به‌وسیله آن راه مى‏نماییم و به‌راستى که تو به‌خوبى به راه راست هدایت مى‌کنى. راه همان خدایى که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن اوست. هشدار که [همه] کارها به خدا بازمى‌گردد) و دیگر آیاتی که به عظمت قرآن کریم اشاره دارند، به بیان وجوب توجه به کتاب خدا و کیفیت و اهمیت تلاوت و تدبر در آن، پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص15-‌31</ref>.

در فصل سوم، به بیان معنی علوم قرآن، تعریف قرآن و بررسی اسامی قرآن کریم پرداخته شده<ref>ر.ک: همان، ص53-‌64</ref> و در فصل چهارم، معنای لغوی و شرعی وحی و نیز انواع آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص65-‌97</ref>.

از دیگر موضوعات مهم قرآنی که معرکه آراء بوده و مباحث فراوانی در آن صورت گرفته است، وجود روایاتی است که به روایات «الأحرف السبعة» معروف شده و بر نزول قرآن بر هفت حرف دلالت دارند. مباحث مربوط به این موضوع، در فصل شانزدهم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است که از جمله آنها، می‌توان به علت جمع‌آوری مصحف عثمان، لزوم تکرار یا عدم لزوم تکرار نزول بنا بر نزول بر هفت حرف، مناقشه موجود در بعضی از روایات حروف هفت‌گانه و دیدگاه علما پیرامون حروف هفت‌گانه اشاره نمود<ref>ر.ک: همان، ص53-‌108</ref>.

تفسیر و مفسران، وجوه و نظائر در قرآن، ترجمه قرآن، علم مناسبات، مثل‌ها در قرآن کریم، قسم در قرآن، حجت‌ها و براهین قرآن کریم، برخی از شبهات مطرح‌شده پیرامون قرآن، شبهات جدید مستشرقین و شبهات روشنفکران، موضوع ابواب باقی‌مانده کتاب می‌باشد.