ابن تلمسانی، عبدالله بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نامش، عبدالله بن محمد بن علی، کنیه‎اش ابومحمد و القابش شرف‎الدین، فهری و مصری است. او معروف است به ابن تلمسانی. همه مصادر به‎غیر از لبلی نام پدرش را محمد گفته‎اند<ref>ر.ک: ابن تلمسانی، مقدمه محقق، ص15-16</ref>.

مصادر اصلی، زمان تولد او را ذکر نکرده‎اند. برحسب قرائن تاریخی می‎توان حدس زد که تولدش در اوایل ثلث اخیر از قرن ششم هجری بوده باشد. این زمان با اخذ علم کردن وی از استادش تقی‎الدین مقترح (متوفی 612ق‍) مناسبت دارد. البته تعیین دقیق سال تولدش، با توجه به اینکه منابع، ذکری از آن به میان نیاورده‎اند، امری مشکل خواهد بود<ref>ر.ک: همان، ص16</ref>.

البته سیوطی تاریخ ولادتش را 567 و وفاتش را 644ق، ذکر کرده، اما ظاهرا میان او و کسی دیگر (شیخ محی‎الدین قلیوبی) خلط کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>.

درباره تاریخ وفاتش هم اکثر منابع از عدم اطلاع دقیقشان بر این امر سخن گفته‎اند. نقل اشتباه سیوطی و ناقلان از او هم که بیان شد. غیر از اینها، تنها کسی که به تاریخ وفات ابن تلمسانی تصریح کرده، ابن قاضی شهبه در طبقاتش است؛ وی سال وفات او را 658ق، می‎داند. با توجه به اطلاعاتی که او درباره آثار و تعیین شهر وفات و... از تلمسانی به دست می‎دهد، ظاهرا می‎توان به تصریحش به وفات ابن تلمسانی اعتماد کرد<ref>ر.ک: همان، ص17-19</ref>.

شیخ تقی‎الدین مقترح، بزرگ‎ترین و تأثیرگذارترین استاد تلمسانی بوده است<ref>ر.ک: همان، ص19-22</ref>.

بزرگان فقها در مجلس علمی ابن تلمسانی شرکت می‎کردند. تاج سبکی از محمد بن حسین بن عبدالرحمن انصاری ابوطاهر محلی (554/633ق) نقل می‎کند که در مجالس درس او حاضر می‎شده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>. قاضی ابن شهبه نیز درباره وی می‎نویسد: «تصدر للإقراء في مصر و انتفع به الناس»<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>. بااین‎حال شرح زیادی از نام شاگردان وی در دست نیست و می‎توان از میان شاگردانش دو شخصیت ذیل را نام برد:

# قاضی فخر الدین بن بنت ابی‎السعد (عثمان بن علی بن یحیى بن هبةاللّه بن ابراهیم بن مسلم بن علی انصاری دمشقی<ref>ر.ک: همان، ص23-24</ref>.

ابوحفص عمر قلشانی نیز می‎نویسد: «هو من الأئمة المهتدين المحررين، المتحفظين بعقائد أهل السنة»؛ «او از ائمه اهل سنت بود که با نوشته‎هایش عقاید اهل سنت را حفظ کرد»<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>.

او در فقه، شافعی‎مذهب و در عقاید، امامی از ائمه محققین اهل سنت بود. سندش از طریق شیخ تقی‎الدین به ابوالحسن اشعری می‎رسد که عقاید جماعت اهل سنت به وی منتسب است<ref>ر.ک: همان</ref>.

به گزارش لبلی در فهرستش: اتصال سند او به اشعری چنین است: او از استادش تقی‎الدین مقترح و وی از استادش شهاب‎الدین طوسی و او از استادش محمد بن یحیى و او از استادش [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالی]] و او از استادش ابوالمعالی جوینی و وی از استادش ابوحامد اسفراینی و او از استادش [[باقلانی، محمد بن طیب|ابوبکر بن طیب باقلانی]] و وی از استادش باهلی و او از استادش [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] نقل می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص25-26</ref>.

از جمله آثار وی می‎توان به شرح معالم أصول الفقه و شرح معالم أصول الدين، اشاره کرد؛ هر دو اثر از [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازی]] هستند که ابن تلمسانی به شرح آنها پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص26-29</ref>.

ابن تلمسانی، عبدالله بن محمد، «شرح معالم أصول الدين» للإمام فخرالدين الرازي، تحقیق نزار بن علی حمادی، دارالفتح، عمان، 1431ق/2010م.