پرش به محتوا

منهاج الأصول (رجایی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'منهاج الأصول (ابهام زدایی)' به 'منهاج الأصول (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '‏.' به '.')
جز (جایگزینی متن - 'منهاج الأصول (ابهام زدایی)' به 'منهاج الأصول (ابهام‌زدایی)')
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[رجايي، محمد]] (نويسنده)
[[رجایی موسوی، سید محمد]] (نويسنده)


| زبان =عربی
| زبان =عربی
خط ۲۱: خط ۲۱:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =8347
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12990
| کتابخوان همراه نور =12990
| کد پدیدآور =02512
| کد پدیدآور =02512
| پس از =
| پس از =
| پیش از =
| پیش از =
}}  
}}  
{{کاربردهای دیگر|منهاج الأصول (ابهام‌زدایی)}}


'''منهاج الأصول'''، تألیف [[رجايي، محمد|سید محمد رجایی]]، از جمله آثار معاصر در علم اصول فقه است. در این اثر مباحث مختلف اصول فقه به شیوه استدلالی مطرح شده است.
'''منهاج الأصول'''، تألیف [[رجایی موسوی، سید محمد|سید محمد رجایی]]، از جمله آثار معاصر در علم اصول فقه است. در این اثر مباحث مختلف اصول فقه به شیوه استدلالی مطرح شده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۰: خط ۴۲:
در امر چهارم از مقدمات کتاب چنین می‌خوانیم: کلام گاهی با لفظی تلفظ می‌شود که معنا ندارد، این را لفظ مهمل می‌گویند: مانند دیز. گاهی نیز با لفظی تلفظ می‌شود که معنا دارد. اگر معنایی که در لغت برای آن وضع شده را افاده کند حقیقت نامیده می‌شود؛ چراکه در معنای حقیقی و ثابتی به کار رفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/20 ر.ک: متن کتاب، جلد 1، ص20]</ref>.
در امر چهارم از مقدمات کتاب چنین می‌خوانیم: کلام گاهی با لفظی تلفظ می‌شود که معنا ندارد، این را لفظ مهمل می‌گویند: مانند دیز. گاهی نیز با لفظی تلفظ می‌شود که معنا دارد. اگر معنایی که در لغت برای آن وضع شده را افاده کند حقیقت نامیده می‌شود؛ چراکه در معنای حقیقی و ثابتی به کار رفته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/20 ر.ک: متن کتاب، جلد 1، ص20]</ref>.


«اوامر» موضوعی اصولی است که در مقصد اول کتاب مطرح شده است. ماده امر بر انشاء ایجاب کسی که حق ایجاب دارد اطلاق می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>. آوردن قید انشاء، برای احتراز از طلب حقیقی‌ است‌ که عبارت اسـت از اراده قـلبی؛ چرا که در این صورت مجازاً می‌توان‌ به‌ آن‌ امر اطلاق کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/91186/74 ر.ک: امینی، راضیه، زرین پور، داود، ص74]</ref>.
«اوامر» موضوعی اصولی است که در مقصد اول کتاب مطرح شده است. ماده امر بر انشاء ایجاب کسی که حق ایجاب دارد اطلاق می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>. آوردن قید انشاء، برای احتراز از طلب حقیقی‌ است‌ که عبارت است از اراده قلبی؛ چرا که در این صورت مجازاً می‌توان‌ به‌ آن‌ امر اطلاق کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/91186/74 ر.ک: امینی، راضیه، زرین پور، داود، ص74]</ref>.


برخی از‌ اصولیان‌ و از جمله نویسنده قائل‌ به‌ اشتراک‌ لفظی‌ بـین مـعانی مـختلف صیغه امر هستند به این بیان که: موضوع‌لهِ صیغه امر، معانی مـتعددی اسـت (چون دعا، التماس، ارشاد، تمنی، ترجی) و هر یک از این‌ معانی مستقل هستند و در عرض هم، و بـا یـکدیگر ارتـباطی ندارند، رابطه آن‌ها اشتراک لفظی است؛ البته بعضی یک یا چند معنا را حقیقی مـی‌دانند و مـابقی را مجازی می‌دانند؛ درهرصورت این‌ معانی‌ را، چه حقیقی و چه مجازی، معانی مستقل غیرمرتبط بـا یـکدیگر مـی‌دانند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/91186/77 ر.ک: همان، ص77]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/54 متن کتاب، جلد 1، ص54]</ref>.
برخی از‌ اصولیان‌ و از جمله نویسنده قائل‌ به‌ اشتراک‌ لفظی‌ بین معانی مختلف صیغه امر هستند به این بیان که: موضوع‌لهِ صیغه امر، معانی متعددی است (چون دعا، التماس، ارشاد، تمنی، ترجی) و هر یک از این‌ معانی مستقل هستند و در عرض هم، و با یکدیگر ارتباطی ندارند، رابطه آن‌ها اشتراک لفظی است؛ البته بعضی یک یا چند معنا را حقیقی می‌دانند و مابقی را مجازی می‌دانند؛ درهرصورت این‌ معانی‌ را، چه حقیقی و چه مجازی، معانی مستقل غیرمرتبط با یکدیگر می‌دانند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/91186/77 ر.ک: همان، ص77]؛ [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/54 متن کتاب، جلد 1، ص54]</ref>.


مفاهیم از جمله موضوعات مهم اصولی است که در مقصد سوم مورد بررسی قرار گرفته است. تعبیر منطوق و مفهوم اصطلاح متأخرین است و قدما چون شیخ طوسی از مفهوم مخالف به دلیل خطاب و از مفهوم موافق به فحوی تعبیر می‌کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/202 ر.ک: همان، ص203-202]</ref>.
مفاهیم از جمله موضوعات مهم اصولی است که در مقصد سوم مورد بررسی قرار گرفته است. تعبیر منطوق و مفهوم اصطلاح متأخرین است و قدما چون شیخ طوسی از مفهوم مخالف به دلیل خطاب و از مفهوم موافق به فحوی تعبیر می‌کرد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/202 ر.ک: همان، ص203-202]</ref>.
خط ۵۰: خط ۵۲:
# یا این‌که معنایش روشن باشد و تبعد شارع در عمل به آن نیز علم داشته باشیم و عمل به غیر آن نیز واجب نباشد بلکه اسنادش به شارع جایز نباشد. پس اگر مجتهد به‌تفصیل هر دو صورت را بداند به هر دو عمل می‌کند و عمل به غیر آن دو واجب نیست؛ و اگر اجمالاً اشتمال اخبار را بر هر دو صورت مذکور را بداند، عمل به همه واجب تا یقین کند که عامل به آن دو صورت بوده است. دیدگاه نویسنده عمل به جمیع اخبار است؛ چرا که علم اجمالی داریم که با عمل به برخی منحل نمی‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/375 ر.ک: همان، ص375]</ref>.
# یا این‌که معنایش روشن باشد و تبعد شارع در عمل به آن نیز علم داشته باشیم و عمل به غیر آن نیز واجب نباشد بلکه اسنادش به شارع جایز نباشد. پس اگر مجتهد به‌تفصیل هر دو صورت را بداند به هر دو عمل می‌کند و عمل به غیر آن دو واجب نیست؛ و اگر اجمالاً اشتمال اخبار را بر هر دو صورت مذکور را بداند، عمل به همه واجب تا یقین کند که عامل به آن دو صورت بوده است. دیدگاه نویسنده عمل به جمیع اخبار است؛ چرا که علم اجمالی داریم که با عمل به برخی منحل نمی‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/375 ر.ک: همان، ص375]</ref>.


جلد دوم کتاب به اصول عملیه اختصاص دارد. مجتهد درصورتی‌که فحص کند و از دست‌یابی به دلیل مأیوس شود به سراغ اصول عملیه می‌رود. نویسنده به برائت، احتیاط، تخییر و استصحاب اشاره کرده و می‎گوید: ما متعرض این چهارتا می‎شویم چراکه محل بحث بین اصحاب است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/3 ر.ک: همان، جلد 2، ص3]</ref>.
جلد دوم کتاب به اصول عملیه اختصاص دارد. مجتهد درصورتی‌که فحص کند و از دست‌یابی به دلیل مأیوس شود به سراغ اصول عملیه می‌رود. نویسنده به برائت، احتیاط، تخییر و استصحاب اشاره کرده و می‌گوید: ما متعرض این چهارتا می‌شویم چراکه محل بحث بین اصحاب است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/3 ر.ک: همان، جلد 2، ص3]</ref>.


در بحث تقلید از مجتهد، نویسنده با بررسی دیدگاه‌های مختلف چنین نتیجه می‌گیرد که التزام تقلید از یک مجتهد لازم نیست. سپس این سؤال را مطرح می‌کند که آیا در تحقق تقلید، تعیین مجتهد معتبر است یا موافق با قول کسی که قولش حجت است کافی است؟ و سپس پاسخ می‌دهد: اگر اتفاق‌نظر مجتهدین در مسئله فرض شود و استناد عمل به یکی از آن‌ها قصد شود نه یک مجتهد مشخص کفایت می‌کند و ظاهر این است که تقلید صحیح است و نیازی به تعیین مجتهد نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/481 ر.ک: همان، جلد 2، ص481]</ref>.
در بحث تقلید از مجتهد، نویسنده با بررسی دیدگاه‌های مختلف چنین نتیجه می‌گیرد که التزام تقلید از یک مجتهد لازم نیست. سپس این سؤال را مطرح می‌کند که آیا در تحقق تقلید، تعیین مجتهد معتبر است یا موافق با قول کسی که قولش حجت است کافی است؟ و سپس پاسخ می‌دهد: اگر اتفاق‌نظر مجتهدین در مسئله فرض شود و استناد عمل به یکی از آن‌ها قصد شود نه یک مجتهد مشخص کفایت می‌کند و ظاهر این است که تقلید صحیح است و نیازی به تعیین مجتهد نیست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8347/1/481 ر.ک: همان، جلد 2، ص481]</ref>.
خط ۶۶: خط ۶۸:
#[[:noormags:1345304|امینی، راضیه؛ زرین پور، داود، «واکاوی دلالت صیغه امر از منظر ادبیات عرب و اصول فقه»، پایگاه مجلات تخصصی نور: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، بهار و تابستان 1396، شماره 47، صفحه 71 تا 84]].
#[[:noormags:1345304|امینی، راضیه؛ زرین پور، داود، «واکاوی دلالت صیغه امر از منظر ادبیات عرب و اصول فقه»، پایگاه مجلات تخصصی نور: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، بهار و تابستان 1396، شماره 47، صفحه 71 تا 84]].


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
 
[[منهاج الأصول]]  
[[منهاج الأصول]]  


خط ۷۸: خط ۸۲:
   
   
[[رده:اصول فقه شیعه]]
[[رده:اصول فقه شیعه]]
[[رده: خرداد(98)]]
[[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]]