۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
التفسير البياني للقرآن الكريم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(لینک درون متنی) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =28974 | ||
| کد پدیدآور =01145 | | کد پدیدآور =01145 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
کتاب با دو مقدمه از نویسنده آغاز و مطالب در دو جلد، سامان یافته است. | کتاب با دو مقدمه از نویسنده آغاز و مطالب در دو جلد، سامان یافته است. | ||
روش نویسنده بنا به تصریح خودش، همان روشی است که استادش امین خولی با عنوان شیوه تفسیر در روزگار ما، یعنی «تفسیر ادبی» معرفی کرده است<ref>ر.ک: طیب حسینی، سید محمود، ص17</ref>. | روش نویسنده بنا به تصریح خودش، همان روشی است که استادش امین خولی با عنوان شیوه تفسیر در روزگار ما، یعنی «تفسیر ادبی» معرفی کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28974/1/17 ر.ک: طیب حسینی، سید محمود، ص17]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
[[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] دو مقدمه بر جلد اول تفسیرش نگاشته، یکی برای چاپ نخست کتاب و دیگری برای چاپ پنجم. او در هر دو مقدمه، انگیزه و شیوه خود را در تفسیر توضیح داده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] دو مقدمه بر جلد اول تفسیرش نگاشته، یکی برای چاپ نخست کتاب و دیگری برای چاپ پنجم. او در هر دو مقدمه، انگیزه و شیوه خود را در تفسیر توضیح داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28974/1/17 ر.ک: همان]</ref>. | ||
وی در جلد نخست به تفسیر هفت سوره از سوره‌های کوتاه جزء آخر قرآن کریم پرداخته است. این سوره‌‌ها به‌ترتیب عبارتند از: ضحی، شرح، زلزله، عادیات، نازعات، بلد و تکاثر که از میان آنها چهار سوره ضحی، عادیات، نازعات و بلد با قسم شروع می‌شود. ذکر این نکته از این جهت لازم است که مؤلف در باب این قسم‌ها دیدگاه ویژه ای دارد. در جلد دوم نیز هفت سوره کوتاه دیگر به این شرح تفسیر شده‌اند: علق، قلم، عصر، لیل، فجر، همزه و ماعون. باز چهار سوره از اینها، یعنی سوره‌های قلم و عصر و لیل و فجر، با واو قسم آغاز شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | وی در جلد نخست به تفسیر هفت سوره از سوره‌های کوتاه جزء آخر قرآن کریم پرداخته است. این سوره‌‌ها به‌ترتیب عبارتند از: ضحی، شرح، زلزله، عادیات، نازعات، بلد و تکاثر که از میان آنها چهار سوره ضحی، عادیات، نازعات و بلد با قسم شروع می‌شود. ذکر این نکته از این جهت لازم است که مؤلف در باب این قسم‌ها دیدگاه ویژه ای دارد. در جلد دوم نیز هفت سوره کوتاه دیگر به این شرح تفسیر شده‌اند: علق، قلم، عصر، لیل، فجر، همزه و ماعون. باز چهار سوره از اینها، یعنی سوره‌های قلم و عصر و لیل و فجر، با واو قسم آغاز شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28974/1/17 ر.ک: همان]</ref>. | ||
[[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] اصول و ضوابط منهج تفسیر بیانی خود را به‌‌اختصار و به نقل از کتاب «مناهج تجدید» در اصول زیر خلاصه کرده و کوشیده در طول تفسیر آیات و سور، به آن پایبند باشد: | [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] اصول و ضوابط منهج تفسیر بیانی خود را به‌‌اختصار و به نقل از کتاب «مناهج تجدید» در اصول زیر خلاصه کرده و کوشیده در طول تفسیر آیات و سور، به آن پایبند باشد: | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
# حمل آیات بر اطلاق: گرچه مؤلف در مقدمه تفسیر بالخصوص از این ویژگی و قاعده به یکی از محورهای تفسیر یاد نکرده است، اما به‌شدت گرایش دارد به اینکه الفاظ و آیات را از چنبره تفاسیر محدود و جزئی و موردی رها سازد و آنها را بر اطلاقی که دارند حمل کند. این یکی از مشخصه‌های بارز این تفسیر است که بخشی از نوآوری‌‌های تفسیری [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] را به خود معطوف کرده است. | # حمل آیات بر اطلاق: گرچه مؤلف در مقدمه تفسیر بالخصوص از این ویژگی و قاعده به یکی از محورهای تفسیر یاد نکرده است، اما به‌شدت گرایش دارد به اینکه الفاظ و آیات را از چنبره تفاسیر محدود و جزئی و موردی رها سازد و آنها را بر اطلاقی که دارند حمل کند. این یکی از مشخصه‌های بارز این تفسیر است که بخشی از نوآوری‌‌های تفسیری [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] را به خود معطوف کرده است. | ||
# ارائه تحلیل‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناختی از قرآن: از دیگر ویژگی‌های برجسته و بارز تفسیر بیانی، بهره‌گیری از تحلیل‌های روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه در تفسیر آیات است. امین خولی بر بهره گرفتن از این دو نوع تحلیل در تفسیر آیات قرآن در طرح تفسیر ادبی‌اش تأکید کرده و در برخی مقالاتش مقصود خود را به‌روشنی از آن بیان کرده است. خولی معتقد است مفسر باید شناخت خوبی از روحیات و عواطف و احساسات انسانی، به‌ویژه مردم عصر نزول داشته باشد و با پشتوانه این آگاهی، به تفسیر و تحلیل آیات روی آورد. [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] گاه با تصریح و گاه بدون تصریح، به همین شیوه، آیات قرآن را تحلیل می‌کند. در تفسیر سوره زلزال می‌گوید: پدیده تکرار در سخن مقتضای جایگاه‌هایی است که باید در آنجا با اطناب سخن گفت، اما در جایگاه‌هایی که باید به ایجاز سخن گفته شود استفاده از تکرار تأثیری روان‌شناسانه داشته، موجب جلب نظر مخاطب شده و برانگیزاننده‌تر خواهد بود؛ ازاین‌رو در سوره زلزال با همه ایجاز و کوتاهی آیاتی که دارد، اما با غرض استوار ساختن و فرونشاندن پیام سوره در جان مخاطب و اقناع او، در هشت موضع آن از تکرار بهره گرفته شده است. | # ارائه تحلیل‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناختی از قرآن: از دیگر ویژگی‌های برجسته و بارز تفسیر بیانی، بهره‌گیری از تحلیل‌های روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه در تفسیر آیات است. امین خولی بر بهره گرفتن از این دو نوع تحلیل در تفسیر آیات قرآن در طرح تفسیر ادبی‌اش تأکید کرده و در برخی مقالاتش مقصود خود را به‌روشنی از آن بیان کرده است. خولی معتقد است مفسر باید شناخت خوبی از روحیات و عواطف و احساسات انسانی، به‌ویژه مردم عصر نزول داشته باشد و با پشتوانه این آگاهی، به تفسیر و تحلیل آیات روی آورد. [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]] گاه با تصریح و گاه بدون تصریح، به همین شیوه، آیات قرآن را تحلیل می‌کند. در تفسیر سوره زلزال می‌گوید: پدیده تکرار در سخن مقتضای جایگاه‌هایی است که باید در آنجا با اطناب سخن گفت، اما در جایگاه‌هایی که باید به ایجاز سخن گفته شود استفاده از تکرار تأثیری روان‌شناسانه داشته، موجب جلب نظر مخاطب شده و برانگیزاننده‌تر خواهد بود؛ ازاین‌رو در سوره زلزال با همه ایجاز و کوتاهی آیاتی که دارد، اما با غرض استوار ساختن و فرونشاندن پیام سوره در جان مخاطب و اقناع او، در هشت موضع آن از تکرار بهره گرفته شده است. | ||
# یکی دیگر از ویژگی‌های تفسیر بیانی [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]]، اجتناب از پرداختن به امور جزئی و فرعی و کم‌‌اهمیت در فهم و تفسیر آیات است. مؤلف سخت اهتمام دارد از اموری که آیات شریفه از طرح آنها سکوت کرده، بپرهیزد و ازاین‌رو به شخصیت داستان‌ها، مکان‌‌هایی که حوادث در آنها رخ می‌دهد و نظیر اینها نمی‌پردازد؛ چه اینکه این امور در فهم آیات شریفه و مقاصد عالیه قرآن و هدایت‌بخشی آن نقشی ندارد. در ذیل آیه شریفه '''فأراه الآية الكبری''' (نازعات: 20) درباره اشاره این آیه به معجزه بزرگ حضرت موسی(ع) می‌گوید: ترجیح می‌دهیم مادام که خود قرآن، آن را معرفی نکرده ما هم آن را تعیین نکنیم و صرفاً به وصف کبری بودن آن اکتفا کنیم. در ذیل '''ما ودعك ربك و ما قلی''' (ضحی: 3) می‌گوید: لازم نمی‌بینم در اینجا همچون دیگر مفسران به علل انقطاع وحی بپردازم؛ اموری که هیچ ارتباطی با نظم قرآنی ندارد که اگر می‌داشت قرآن کریم از بیان آنها سکوت نمی‌کرد. در ذیل '''ثُمَّ لَتُسْأَ لُنَّ يَوْمَئِذ عَنِ النَّعِيمِ''' (تکاثر: 8) می‌گوید: مفسران درباره «نعیم» در این آیه اختلاف کرده‌اند که چه کسی سؤال می‌کند و از چه کسانی سؤال می‌شود و در کدام موقف سؤال می‌شود و نظیر اینها، اما بسیار مایه شگفتی است که قرآن کریم ترجیح داده در این‌باره سکوت کند تا آیه شریفه بر اصل سؤال متمرکز باشد و به مسئله بازخواست اهتمام ورزد، اما مفسران رضایت ندادند به این مسائل جزئی غیر مهم نپردازند<ref>ر.ک: همان</ref>. | # یکی دیگر از ویژگی‌های تفسیر بیانی [[بنتالشاطی، عایشه|بنتالشاطی]]، اجتناب از پرداختن به امور جزئی و فرعی و کم‌‌اهمیت در فهم و تفسیر آیات است. مؤلف سخت اهتمام دارد از اموری که آیات شریفه از طرح آنها سکوت کرده، بپرهیزد و ازاین‌رو به شخصیت داستان‌ها، مکان‌‌هایی که حوادث در آنها رخ می‌دهد و نظیر اینها نمی‌پردازد؛ چه اینکه این امور در فهم آیات شریفه و مقاصد عالیه قرآن و هدایت‌بخشی آن نقشی ندارد. در ذیل آیه شریفه '''فأراه الآية الكبری''' (نازعات: 20) درباره اشاره این آیه به معجزه بزرگ حضرت موسی(ع) می‌گوید: ترجیح می‌دهیم مادام که خود قرآن، آن را معرفی نکرده ما هم آن را تعیین نکنیم و صرفاً به وصف کبری بودن آن اکتفا کنیم. در ذیل '''ما ودعك ربك و ما قلی''' (ضحی: 3) می‌گوید: لازم نمی‌بینم در اینجا همچون دیگر مفسران به علل انقطاع وحی بپردازم؛ اموری که هیچ ارتباطی با نظم قرآنی ندارد که اگر می‌داشت قرآن کریم از بیان آنها سکوت نمی‌کرد. در ذیل '''ثُمَّ لَتُسْأَ لُنَّ يَوْمَئِذ عَنِ النَّعِيمِ''' (تکاثر: 8) می‌گوید: مفسران درباره «نعیم» در این آیه اختلاف کرده‌اند که چه کسی سؤال می‌کند و از چه کسانی سؤال می‌شود و در کدام موقف سؤال می‌شود و نظیر اینها، اما بسیار مایه شگفتی است که قرآن کریم ترجیح داده در این‌باره سکوت کند تا آیه شریفه بر اصل سؤال متمرکز باشد و به مسئله بازخواست اهتمام ورزد، اما مفسران رضایت ندادند به این مسائل جزئی غیر مهم نپردازند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/28974/1/17 ر.ک: همان]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# طیب حسینی، سید محمود، «نقد و معرفی کتاب: با بنتالشاطی در التفسير البياني»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، آذر و دی 1387، شماره 113 (10 صفحه، از 16 تا 25) | #[[:noormags:480805|طیب حسینی، سید محمود، «نقد و معرفی کتاب: با بنتالشاطی در التفسير البياني»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش، آذر و دی 1387، شماره 113 (10 صفحه، از 16 تا 25)]]. | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۷: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: | [[رده:تفسیر]] | ||
[[رده: | [[رده:تفاسیر سور و آیات]] | ||
[[رده: | [[رده:25 بهمن الی 24 اسفند(97)]] | ||
[[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]] | [[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]] | ||