غاية المرام بأخبار سلطنة البلد الحرام: تفاوت میان نسخه‌ها

عبدالعزيز در ابتداي كتاب چنين مي‌نگارد كه والدش نجم‌الدين عمر تراجم زيادي را از كتب تاریخی؛ مانند: العقد الثمين تقي‌الدين الفاسي جمع كرده و مطالب و فوائد مهمي كه ذكر آنها لازم بوده، به آن افزوده است. تراجم متقدمين از اين مطالب است؛ اما تراجم متأخرين بعد از سيد حسن بن عجلان را خود نویسنده با فحص و تتبع گردآوري كرده است. غالب اين مطالب نيز از كتاب‌هاي والدش مانند: "اتحاف الوري بأخبار ام القري" و "الدر الكمين بذيل العقد الثمين" بوده است. البته از كتاب "بغية المرام بأخبار ولاة البلد الحرام" كه به دست آمده اين برداشت كه نجم‌الدين عمر تمامي اسامي را گردآوري كرده، نقش بر آب شد؛ چرا كه او بخش‌هایی از صفحات كتاب را سفيد گذاشته است تا اين كه با معلوماتي كه به دست مي‌آورد، تكميل كند؛ اما عجل به او مهلت نداده است. عبارت"ذكره الوالد و بيّض له" اشاره به همين مطلب است.

آن چه در جلد دوم نيز توجه خواننده شيعي را به خود جلب مي‌كند؛ حكومت تعدادي از علويان است. در مورد 86 نام محمد بن جعفر الصادق(ع)، ملقب به الديباجه ديده مى‌شود. مصادر اهل سنت او را مردي پهلوان، شجاع، عاقل و عابد كه يك روز در ميان روزه مى‌گرفت، معرفي كرده‌اند. در زمان مأمون در ربيع‌الاول سال 200ق علويون با او بيعت كردند و مردم طوعاَ و كرهاَ برای بيعت با او جمع شدند. شبيه اين مطالب در شماره 70 درباره یکی از نوادگان امام حسن(ع) با نام حسين بن علي بن الحسن ذكر شده است. او كه صاحب واقعه فخّ در مكه ناميده شده، در سال 169ق در مكه به حكومت رسيد. در زمان او هادي عباسي به حكومت رسيد. او كه فردی سنگدل، بدخوي، سختگير و كج رفتار بود كه پس از رسيدن به خلافت آزادانه به عياشي پرداخت و اموال عمومی را صرف بزم‌هاي شبانه خود كرد. بر اثر اعمال زشت او كشور اسلامی كه نسبتاَ آرام بود و هم ايالت‌ها و استان‌ها به اصطلاح مطيع حكومت مركزي بودند، دستخوش اضطراب و تشنج گرديد و از هر سو موج نارضايي عمومی پديدار گرديد. البته عوامل مختلفي موجب پيدايش اين وضع شده، ولي عاملي كه بيش از هر چيز به نارضايي و خشم مردم دامن زد، سختگيرى‌هاي هادي نسبت به بني هاشم و فرزندان علي(ع) بود. در اثر همين بيدادگرى‌ها كم كم نطفه يك نهضت مقاومت در برابر حكومت عباسي به رهبري حسين «صاحب فخ» منعقد كرديد كه به شهادت وي انجاميد. قبر وي در بيرون مكه در راه التنعيم می‌باشد.