الشامل في أصول‌الدين: تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات کتاب

| تصویر =NUR01124J1.jpg

| عنوان‌های دیگر =

| پدیدآوران =  

| چاپ =1

| تعداد جلد =1

| کتابخوان همراه نور =01124

| کد پدیدآور =

| پیش از =

}}

'''الشامل في أصول‌الدين''' تألیف [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|عبدالملك جوينى]] در موضوع كلام اشاعره است. كتاب به زبان عربى و دربردانده سه كتاب از مؤلف در اعتقادات اشاعره مى‌باشد.

در موارد ياد شده و مبانى تفكيك‌ها، به روشنى مى‌توان تأثير فلسفه را ديد. مشخص است كه الاهيات، به عنوان اصطلاح، از فلاسفه گرفته شده است. تقسيم بندى مباحث درباره اوصاف و احوال و افعال خدا بر پايه مفاهيم وجوب و امكان و امتناع نيز از همين نوع مى‌باشد.

از معدود مواردى كه [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|جوينى]] دعوى نوآورى داشته برهان حدوث است كه آن را براى اثبات محال بودن حوادثِ بدون آغاز و لزوم تناهى در زمان اقامه كرده است؛ البته دليلى مشابه با همين مضمون در آثار كندى و برخى مشايخ معتزله وجود دارد، اقرار كرده كه اين شيوه استدلال، طريقه‌اى است كه مشايخ به آن اشاره كرده‌اند. در واقع، او مدعى ارائه تقرير جديدى از اين برهان است.

[[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|جوينى]] با وضع يك اصطلاح جديد، صفات خدا را به نفسى و معنوى تقسيم كرده است. صفت نفسى، صفتى است كه لازم ذات شى باشد و در عين حال معلَّل به عللى كه قائم به موصوف است، نباشد. به عبارت ديگر، صفت نفسى، صفت ذاتى و برخاسته از ذات، از آن جهت كه ذات است، مى‌باشد. مقصود از صفت معنوى، حكمى براى موصوف است كه معلل به علتى باشد كه به ذات موصوف قيام دارد، مثلاً «تحيز» صفتى نفسى براى جوهر است چون صفت ثبوتى است و لازمِ ذات آن است و معلل به علتى زائد بر ذات جوهر نيست؛ اما «عالِم بودن» معلل به علمى است كه قائم به عالم است و صفت معنوى است. تعبير صفت نفسى قبل از [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|جوينى]] به كار نرفته است و متكلمانِ قبل از او، به خصوص معتزله، صفات را به دو نوع صفات ذات و صفات فعل تقسيم می‌كردند. صفات نفسى [[امام‌الحرمین، عبدالملک بن عبدالله|جوينى]] را مى‌توان متناظر با صفات ذاتى متكلمان پيشين دانست.

#هوشنگى، حسین؛ دانشنامه جهان اسلام، جلد 11، ص429-432.

#مقدمه كتاب.

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کلام و عقاید]]

[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]