مختار ثقفی و نهضت توابین: تفاوت میان نسخه‌ها

#استاد شيخ [[مظفر، محمدرضا|محمدرضا مظفر]] در مقدمه‌اى كه بر اين كتاب نوشته بر چند نكته تأكيد كرده است: اول- مختار ثقفى، همواره چهره‌اى درخشان در تاريخ انقلاب‌ها، و دليرى بى‌باك در صحنه‌هاى كارزار، و نيز، به عنوان يك خطيب زبردست و يك سياستمدار با تجربه، و يك رهبر اجتماعى لايق، كه به بهترين وجهى عواطف و احساسات مردم زمانش را براى دفاع از حق و حقيقت بسيج كرده است، شناخته شده است. دوم- با اين همه، سيماى مختار، گوناگون ترسيم شده است، و همين موضوع است كه در هر زمان، محققان را وامی‌دارد كه درباره مختار و راز كارزار او به تحقيق پردازند و شخصيت و اقدامات و اعتقادات او را زير ذره‌بين بگذارند، بخصوص كه مختار پيشواى بزرگ‌ترين نهضت بر عليه حكومت امويان بوده و خونخواهى حسين را او رهبرى كرده است. سوم- مختار، با آنكه از آغاز نوجوانى با عشق به اهل‌بيت(ع) و ولايت حضرت علىّ ابن ابيطالب(ع) دمساز بوده است، و سرسخت‌ترين دشمن امويان و زبيريان به‌حساب مى‌آيد، و تنها مرد دلاورى است كه توانسته است انتقام خون حسين را بگيرد، و دل داغدار فرزندان و شیعیان آن حضرت را خشنود سازد، با توجه به مسئله امامت در مذهب شيعه و از ديدگاه فقه اسلامى چندوچون انقلاب مختار روشن نيست، و همچنان موارد پيچيده‌اى در تاريخ زندگى و نهضت او وجود دارد كه بايد مورد بررسى قرار گيرد. چهارم- در مذهب تشيّع، اين حركت انقلابى مختار- و اصولا اينگونه نهضت‌ها- بدون اجازه يا رضايت امام درست درنمى‌آيد. بنابراین، بايد ديد مجوّز اين انقلاب چه بوده است؟ آيا، مختار با اجازه صريح امام چهارم حضرت امام زين‌العابدين(ع) قيام كرده است؟ اگر چنين بوده است، چرا امام اين مسئله را اعلام نكرده است؟ اگر اين انقلاب به فرمان آن حضرت بوده است چرا خود امام شخصاً رهبرى انقلاب را آشكارا بر عهده نگرفته است؟ پنجم- به نظر من، مسائلى كه مورد اشاره قرار گرفت، به‌ويژه، جنبه خاصى كه تحقيقات تاريخى دارد، انگيزه تأليف اين كتاب سودمند بوده است. شيفتگى زايد الوصفى كه نسبت به انقلاب مختار در اعماق وجودش مى‌يافت نویسنده را وادار كرد كه با تمام نيرو براى دفاع از مختار كمر همت بربندد. ولى پيچيدگى به‌خصوص زندگى مختار نيز انگيزه ديگرى بود كه وى اين موضوع را براى تحقيق برگزيند<ref>متن كتاب، ص 4- 7</ref>

#نویسنده سياست مختار را اين گونه ترسيم كرده است: مختار، در دوران حكومت خويش در كوفه سياست سخت‌گيرى و خشونت را پيش گرفت، البتّه سخت‌گيرى و بيرحمى در حدّ و حدود معينى. مختار باطناً به اين نوع سياست تمايلى نداشت، ولى موقعيت ايجاب مى‌كرد كه سياست خشونت در پيش گيرد. مختار آمده است تا انتقام خون حسين و عزيزان و ياران بيگناهش را بگيرد و صفحه سرزمين كوفه را از آلودگى قاتلان حسين بن على پاک گرداند. اين بود كه به‌ناچار مى‌بايست سختگير و سخت‌كش باشد. و همين قاطعيت مختار است كه باعث شده است تهمت‌هاى گوناگون به او بزنند و درباره خلوص و اعتقادات مختار ترديد روا دارند، و شخصيّت مختار آنطور كه بايد شناخته نشود. يكى ديگر از ويژگى‌هاى سياست مختار اين بوده است كه با تعصّب نسبت به عربیّت سروكارى نداشته است و همه طبقات و نژادها در نظرش يكسان بوده‌اند. تا آنجا كه در كتب تاريخ درباره او نوشته‌اند: وى نخستين كسى بود كه درصدد برآمد حقوق موالى (ايرانيان) را با اعراب يكسان گرداند<ref>همان، ص 93- 94</ref>

#سرانجام نویسنده نظر اهل‌بيت(ع) را در مورد مختار به اين صورت بيان كرده است: از امامان شيعه و علما و بزرگان سخنانى در توصيف و تمجيد مختار رسيده است و کتاب‌هاى رجال آكنده از روايات، در مقام تحسين و تجليل از مختار است. كافيست چند حديث نمونه را مورد بررسى قرار دهيم تا كليّه ترديدها و سئوالات و اشكالاتى كه احياناً در ذهن ما درباره مختار جاى گرفته باشد از ميان برود. حضرت امام محمّدباقر مى‌فرمايد: مختار را دشنام مدهيد! او قاتلان ما را كشته است و خون ما را بازستانده و بيوگان ما را به شوهر رسانيده و در هنگام سختى حقوق ما را از بيت المال به ما رسانيده است. اين حديث ظهور دارد در اينكه دشنام دادن به مختار حرام است و همچنين نسبت دادن چيزهايى كه با او نبوده است به او حرام است و نهى، دلالت بر حرمت دارد چنانچه در علم اصول ثابت است. مفاد اين حديث آنست كه امام در باطن از بسيارى كارها كه مختار انجام داده است بخصوص خونخواهى و انتقام گرفتن او از قاتلان حسين(ع) و شهيدان كربلا، خشنود بوده است<ref>همان، ص 141- 142</ref>