۱۵٬۴۲۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
نثر فارسی - قرن 8ق. | نثر فارسی - قرن 8ق. | ||
همدانی، علی بن شهابالدین، 714 - 786ق. - سرگذشتنامه و | همدانی، سید علی بن شهابالدین، 714 - 786ق. - سرگذشتنامه و کتابشناسی | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان | مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان | ||
| مکان نشر =اسلام آباد - پاکستان | | مکان نشر =اسلام آباد - پاکستان | ||
| سال نشر = 1370 ش | | سال نشر = 1370 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10956AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10956AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10956 | ||
| کتابخوان همراه نور =10956 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''احوال و آثار و اشعار میر سيد على همدانى (با شش رساله از وى)'''، اثر دكتر [[ریاض، محمد|محمد رياض]]، کتابى است جامع و مفيد پيرامون شخصيت، فعالیتهای علمى، فرهنگى و تبليغى و همچنين آثار [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|میر سيد على همدانى]] كه به زبانى فارسی و در سال 1370ش، نوشته شده است. | |||
'''احوال و آثار و اشعار | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از مدير مركز تحقيقات فارسی ایران و پاکستان (با عنوان سخن مدير) و نویسنده آغاز و مطالب در نه باب، تنظيم شده است. | کتاب با دو مقدمه از مدير مركز تحقيقات فارسی ایران و پاکستان (با عنوان سخن مدير) و نویسنده آغاز و مطالب در نه باب، تنظيم شده است. | ||
کتاب حاضر، فشرده مطالب متنى است كه در سال 1346ش، در دانشگاه تهران، بهعنوان رساله دكترى، از طرف نویسنده، مورد دفاع و تصویب قرار گرفته و رساله | کتاب حاضر، فشرده مطالب متنى است كه در سال 1346ش، در دانشگاه تهران، بهعنوان رساله دكترى، از طرف نویسنده، مورد دفاع و تصویب قرار گرفته و رساله سيد درباره «فتوت: جوانمردى» نيز پس از تصحيح به آن ضمیمه شده است، با پيشگفتار مبسوطى در پيرامون تعاريف مختلف از فتوت، شرايط، آداب و رسوم آن، و ارتباط آن با ملكات فاضله (شجاعت، سخاوت و...) و نمونههاى عاليه فتوت در عملكردهاى انبياء، ائمه و اولیاء و چگونگى ظهور و تكامل و انحطاط نهضت فتوت، تاريخچه آن و تأثيرش در ادب و اخلاق و جريانات اجتماعى و رابطه آن با طريقت تصوف، آثار منظوم و منثور درباره آن.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/1/21 سخن مدير، ص21]</ref> | ||
از جمله مزاياى کتاب، عبارتند از: | از جمله مزاياى کتاب، عبارتند از: | ||
#ارائه زندگىنامه شاه همدان بهعنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | #ارائه زندگىنامه شاه همدان بهعنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | ||
#معرفى در حدود صد اثر از | #معرفى در حدود صد اثر از سيد به زبانهاى عربى و فارسی و نقد و بررسى نمونههایى از نكات برجسته هركدام؛ | ||
#گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسی از | #گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسی از سيد در ضمايم کتاب؛ | ||
#همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» | #همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|میر سيد على همدانى]] و مطالبى نيز درباره نهضت فتوت ارائه شده است كه بهجرئت مىتوان گفت تا این اندازه مباحث جامع، كمتر در یک کتاب تحقيقى عربى يا فارسی كه درباره سيد نوشتهاند، پيدا مىشود. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۵۳: | خط ۵۲: | ||
در مقدمه نویسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصهاى از ابواب کتاب، اشاره شده است. | در مقدمه نویسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصهاى از ابواب کتاب، اشاره شده است. | ||
[[همدانی، علی بن شهابالدین| | [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|سيد على همدانى]] یکى از نوابغ و شخصيتهاى طراز اول ایرانى است كه فعالیتهای گوناگون دينى، ادبى و فرهنگى او در ایران و در شبه قاره پاکستان و هند، تأثيرات اساسى و ارزنده باقى گذاشته و خصوصا در «كشمیر»، رواج و گسترش دين اسلام و زبان و ادبيات فارسی، مرهون مساعى جمیله آن بزرگوار مىباشد. در باب اول كه در ده فصل زير تنظيم شده است شرح زندگانى و اقدامات رفاهى، انساندوستانه و جوانمردانه او، با رعايت اختصار جمعآورى شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/1/24 پيشگفتار، ص24]</ref> | ||
در فصل اول، احوال [[همدانی، علی بن شهابالدین|سيد]] در آغاز زندگى تبيين شده است. در این فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است.<ref>متن کتاب، ص3</ref> | در فصل اول، احوال [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|سيد]] در آغاز زندگى تبيين شده است. در این فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/3 متن کتاب، ص3]</ref> | ||
در فصل دوم، به مسافرتهاى | در فصل دوم، به مسافرتهاى سيد در دوران جوانى پرداخته شده است. مسافرتهاى وى در حدود سال 733ق، شروع شده (در سن 20 سالگى) و تا سال 753ق؛ يعنى 21 سال، ادامه داشته است؛ ازاينرو نویسنده، معتقد است كه مىتوان او را از سياحان بزرگ عالم اسلام دانست. اطلاعاتى كه در این فصل، ارائه گرديده، بيشتر از «خلاصة المناقب» يا «مستورات» مىباشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/27 همان، ص27]</ref> | ||
فصل سوم، اتفاقات و نحوه اقامت وى در همدان را در خود جاى داده است. زندگانى بيست ساله | فصل سوم، اتفاقات و نحوه اقامت وى در همدان را در خود جاى داده است. زندگانى بيست ساله سيد بعد از بازگشت از مسافرتها تا سال 772ق، بهدرستى روشن نيست، ولى نویسنده معتقد است كه او در این دوره هرجومرج تاريخ ایران، مشغول كارهاى علمى، ادبى و ارشاد و تبليغ حقائق دين مبين بوده است. او در مولد خود، مسجد و خانقاه بزرگى بنا كرد و در آنجا به عبادت، رياضت، موعظه و تدريس پرداخت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/31 همان، ص31]</ref> | ||
فصل چهارم، در مورد مهاجرت | فصل چهارم، در مورد مهاجرت سيد به ختلان (كولاب) مىباشد. تاريخ دقيق انتقال ايشان به ناحيه ختلان و علت انتخاب آن خطه برای اقامت روشن نيست. نویسنده احتمال داده است پس از مرگ نوشيروان عادل ايلخانى در سال 756ق، شايد با به وجود آمدن ملوك الطوائفى و جنگ امراى ایران، وى از مولد خود دلتنگ شده و در سالهاى بعدى به ختلان عزيمت كرده است. وى در آنجا مريدان و ياران مخلص پيدا كرده و حاكم ختلان و امراى آن نواحى نسبت به او احترام زياد قائل بودند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/25 همان، ص25]</ref> | ||
اطلاعات مربوط به مهاجرت | اطلاعات مربوط به مهاجرت سيد به كشمیر، در فصل پنجم ارائه شده است. وى در سال 740ق، بار اول وارد كشمیر شده و مدت چند روز اوضاع آن خطه را مطالعه كرده بود. آن موقع در حدود 10 سال مىگذشت كه دين مبين اسلام در آن ناحيه راه پيدا كرده بود. او به نياز تبليغ دين در آن خطه آگاهى پيدا كرده همواره برای این كار علاقه داشت.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/38 همان، ص38]</ref> | ||
در فصل ششم، به نفوذ ايشان نزد پادشاهان، حكام و امراى وقت اشاره شده است. به اعتقاد نویسنده، وى با ساير پادشاهان، حكام و امراى مختلف | در فصل ششم، به نفوذ ايشان نزد پادشاهان، حكام و امراى وقت اشاره شده است. به اعتقاد نویسنده، وى با ساير پادشاهان، حكام و امراى مختلف كشمیر و نواحى ایران، روابط دامنهدار داشته و در این مورد در بعضى از مراجع و نيز كتب او اشاراتى موجود است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/51 همان، ص51]</ref> | ||
ايام آخر زندگانى سيد، در فصل هفتم به تصویر كشيده شده است. در این فصل، مطالبى پيرامون تاريخ درگذشت، چند ماده تاريخ برای وفات وى، جاى درگذشت، تدفين ايشان، نزاع مريدان، حمل تابوت به ختلان و | ايام آخر زندگانى سيد، در فصل هفتم به تصویر كشيده شده است. در این فصل، مطالبى پيرامون تاريخ درگذشت، چند ماده تاريخ برای وفات وى، جاى درگذشت، تدفين ايشان، نزاع مريدان، حمل تابوت به ختلان و کیفیت مزار ايشان، بيان شده است.<ref>همان، ص67</ref> | ||
فصل هشتم، درباره فرزندان، احفاد، اعقاب و ياران | فصل هشتم، درباره فرزندان، احفاد، اعقاب و ياران سيد مىباشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/77 همان، ص77]</ref> | ||
در باب دوم، | در باب دوم، [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|سيد على همدانى]] بهعنوان یکى از نویسندگان بزرگ و سرايندگان متوسط عرفانى معرفى شده و ضمن اشاره به سبک نگارش وى، كتب و رسائل فارسی و عربى و شعر او مورد بررسى و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. كتب و رسائل سيد كه به آنها دسترسى پيدا نشد نيز اجمالا ذكر گرديده تا کیفیت همه آثار او در نظر گرفته شده باشد. در این مورد، کیفیت نسخ خطى، عكسى، چاپى، تراجم و... نيز بيان و مطرح شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/1/24 پيشگفتار، ص24]</ref> | ||
از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | ||
الف)- آثار فارسی: ذخيرة الملوك؛ مرآت التائبين؛ اوراد فتحيه؛ سير الطالبين؛ ذكريه؛ مكتوبات | الف)- آثار فارسی: ذخيرة الملوك؛ مرآت التائبين؛ اوراد فتحيه؛ سير الطالبين؛ ذكريه؛ مكتوبات امیريه؛ عقليه؛ داووديه؛ رساله بهرامشاهيه؛ واردات امیريه؛ ده قاعده؛ چهل مقام صوفيه؛ همدانيه؛ رساله اعتقاديه؛ رساله عقبات يا قدوسيه؛ رساله مشيت؛ حقيقت ايمان؛ سير و سلوك؛ حل الفصل؛ نسبت خرقه درویشى؛ درویشيه؛ آداب المريدين؛ انساننامه (قيافهنامه)؛ نوريه؛ وجوديه تلقينيه؛ آداب سفره؛ حقيقت نور و تفاصيل انوار؛ اختيارات منطق الطير (هفت وادى)؛ اسناد حليه حضرت رسول(ص)؛ أقرب الطريق إذا لم يوجد الرفيق؛ في السواد الليل و لبس الأسواد؛ معاش السالكين؛ مرادات ديوان حافظ؛ منهاج العارفين؛ اقوال در علم طب و كيمیا و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/97 متن کتاب، ص97] تا ص180</ref> | ||
ب)- آثار عربى: شرح أسماء الحسنى؛ أسرار النقطة؛ المودة في القربى و أهل العبا؛ روضة الفردوس؛ منازل السالكين؛ في العلماءالدين؛ رسالة الأوراد؛ صفة الفقراء؛ الإنسان الكامل؛ طالقانية؛ الناسخ و المنسوخ في القرآن المجيد؛ تفسير حروف المعجم؛ في خواص أهل الباطن؛ أربعين | ب)- آثار عربى: شرح أسماء الحسنى؛ أسرار النقطة؛ المودة في القربى و أهل العبا؛ روضة الفردوس؛ منازل السالكين؛ في العلماءالدين؛ رسالة الأوراد؛ صفة الفقراء؛ الإنسان الكامل؛ طالقانية؛ الناسخ و المنسوخ في القرآن المجيد؛ تفسير حروف المعجم؛ في خواص أهل الباطن؛ أربعين أمیرية؛ أربعين في فضائل أمیرالمؤمنين(ع) و أهل بيت رسول(ص) و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/181 همان، ص181 تا ص205]</ref> | ||
ج)- كتب و رسائلى كه اشتباها به على همدانى منسوب كردهاند، از جمله: اسرار وحى؛ رساله سلسلهنامه؛ رساله «انوار» يا «نوريه»، رساله كشف الحقايق؛ مكارم اخلاق؛ غاية المكان في دراية الزمان.<ref>همان، ص205 تا 209</ref> | ج)- كتب و رسائلى كه اشتباها به على همدانى منسوب كردهاند، از جمله: اسرار وحى؛ رساله سلسلهنامه؛ رساله «انوار» يا «نوريه»، رساله كشف الحقايق؛ مكارم اخلاق؛ غاية المكان في دراية الزمان.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/205 همان، ص205 تا 209]</ref> | ||
د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرستها به نام على همدانى مذكور است و.<ref>همان، ص212</ref> | د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرستها به نام على همدانى مذكور است و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/212 همان، ص212]</ref> | ||
باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» | باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» [[همدانی، سید علی بن شهابالدین|میر سيد على]] اختصاص يافته است. عنوان فصول، عبارتند از: مقدمهاى درباره «فتوت»، سخنى درباره رساله «فتوتيه» و تعليقات بر رساله فتوتيه.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/2/245 متن کتاب، ص245]</ref> | ||
مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار | مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار میر سيد على همدانى، رساله درویشيه، السبعين في فضائل أمیرالمؤمنين(ع) و رساله ذكريه، عنوان ساير ابواب کتاب مىباشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25665/1/31 فهرست کتاب، ص31]</ref> | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[همدانی، سید علی بن شهابالدین]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۰۹: | ||
[[رده: تصوف و عرفان]] | [[رده: تصوف و عرفان]] | ||
[[رده:طرائق صوفیه]] | [[رده:طرائق صوفیه]] | ||