پرش به محتوا

اخلاق و آداب زندگی در شریعت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۳ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ')
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۹: خط ۳۹:
'''سراج الشيعة في آداب الشريعة''' يا '''اخلاق و آداب زندگى در شريعت اسلامى'''، اثر آيت‌الله [[مامقانی، عبدالله|عبدالله مامقانى]]، با تحقيق و ویرايش على فضلى، پيرامون آداب و احكام دين مبين اسلام از ولادت تا مرگ بوده كه به زبان فارسی و قبل از سال 1351ق، نوشته شده است.
'''سراج الشيعة في آداب الشريعة''' يا '''اخلاق و آداب زندگى در شريعت اسلامى'''، اثر آيت‌الله [[مامقانی، عبدالله|عبدالله مامقانى]]، با تحقيق و ویرايش على فضلى، پيرامون آداب و احكام دين مبين اسلام از ولادت تا مرگ بوده كه به زبان فارسی و قبل از سال 1351ق، نوشته شده است.


مؤلف، معتقد است كه ادب، از جمله امور مهم زندگى آدمى بوده و به‌وسيله این امر است كه انسان از ساير حيوانات تميز داده مى‌شود، ولى فقها غالبا همت خود را به‌سوى بيان واجبات و محرمات مصروف داشته و آداب و سنن را استيفاء نفرموده‌اند؛ تا آن‌جا كه پاره‌اى از آن‌ها فراموش شده است و حال آنكه این آداب، در شريعت، مستند مى‌باشند. انگيزه وى از نوشتن این اثر، نشان دادن این آداب و استنادات آن‌ها مى‌باشد.
مؤلف، معتقد است كه ادب، از جمله امور مهم زندگى آدمى بوده و به‌وسيله این امر است كه انسان از ساير حيوانات تمیز داده مى‌شود، ولى فقها غالبا همت خود را به‌سوى بيان واجبات و محرمات مصروف داشته و آداب و سنن را استيفاء نفرموده‌اند؛ تا آن‌جا كه پاره‌اى از آن‌ها فراموش شده است و حال آنكه این آداب، در شريعت، مستند مى‌باشند. انگيزه وى از نوشتن این اثر، نشان دادن این آداب و استنادات آن‌ها مى‌باشد.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، با سه مقدمه از آقاى عباس‌زاده، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده فصل و یک خاتمه و هر فصل، در چندين مقام، درباره آداب ولادت، لباس، مسكن، خوردن و آشاميدن، خوابيدن و بيدار شدن، طهارت و نماز، نظافت و زينت، ازدواج، كسب روزى و طلب رزق، معاشرت و مصاحبت، قرائت قرآن، ذكر، دعا و زيارت، حفظ صحت و سلامت، دفع مرض و وصف احتضار، مردن، غسل دادن، كفن كردن، دفن نمودن، تعزيه گذاردن و... به تفصيل ارائه شده است.
کتاب، با سه مقدمه از آقاى عباس‌زاده، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده فصل و یک خاتمه و هر فصل، در چندين مقام، درباره آداب ولادت، لباس، مسكن، خوردن و آشامیدن، خوابيدن و بيدار شدن، طهارت و نماز، نظافت و زينت، ازدواج، كسب روزى و طلب رزق، معاشرت و مصاحبت، قرائت قرآن، ذكر، دعا و زيارت، حفظ صحت و سلامت، دفع مرض و وصف احتضار، مردن، غسل دادن، كفن كردن، دفن نمودن، تعزيه گذاردن و... به تفصيل ارائه شده است.


از آنجايى كه انسان یک موجود اجتماعى است و بخش عمده‌اى از زندگى وى در ميان جمع مى‌گذرد و زندگى مدنى برای خود، آداب و احكام ویژه‌اى دارد كه حق الناس ناميده مى‌شود، مؤلف در این اثر بيشتر به بيان آداب معاشرت پرداخته و از نرم‌خویى و نرم‌گویى شروع كرده و تمامى مباحث اخلاق فردى و اجتماعى و فهرستى از فضايل و رذايل اخلاقى را در بخش مربوطه، مفصل‌تر از ساير بخش‌ها آورده است.
از آنجايى كه انسان یک موجود اجتماعى است و بخش عمده‌اى از زندگى وى در میان جمع مى‌گذرد و زندگى مدنى برای خود، آداب و احكام ویژه‌اى دارد كه حق الناس نامیده مى‌شود، مؤلف در این اثر بيشتر به بيان آداب معاشرت پرداخته و از نرم‌خویى و نرم‌گویى شروع كرده و تمامى مباحث اخلاق فردى و اجتماعى و فهرستى از فضايل و رذايل اخلاقى را در بخش مربوطه، مفصل‌تر از ساير بخش‌ها آورده است.


کتاب، با سخنان ژرفناك و زيباى ائمه(ع) شكل گرفته است و فطرت خفته آدمى را با موسيقى جان‌فزاى این سخنان تعالى‌بخش، به نیکویى بيدار مى‌كند.
کتاب، با سخنان ژرفناك و زيباى ائمه(ع) شكل گرفته است و فطرت خفته آدمى را با موسيقى جان‌فزاى این سخنان تعالى‌بخش، به نیکویى بيدار مى‌كند.
خط ۵۵: خط ۵۵:


اين کتاب فرح‌بخش، هم برای عموم مردم بسيار مفيد است و هم برای پژوهشگران فن، نموذج و نمودار ارزشمندى است كه ايشان را به ابواب گوناگون كتب معتبرى همچون «الكافى»، «[[تهذيب الأحكام|التهذيب]]»، «[[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]]»، «[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی‌)
اين کتاب فرح‌بخش، هم برای عموم مردم بسيار مفيد است و هم برای پژوهشگران فن، نموذج و نمودار ارزشمندى است كه ايشان را به ابواب گوناگون كتب معتبرى همچون «الكافى»، «[[تهذيب الأحكام|التهذيب]]»، «[[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]]»، «[[عيون أخبار الرضا عليه‌السلام (تصحیح لاجوردی‌)
|عيون اخبار الرضا]]»، «معانى الاخبار»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]]»، «عدة الداعى»، «[[المحاسن]]»، «علل الشرايع»، «البلد الامين»، «قرب الاسناد»، «روضة الواعظين»، «الخصال»، «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]»، «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]»، «علل الشرايع»، «مكارم الاخلاق»، «اكمال‌ الدين»، «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» و... آشنا مى‌سازد.
|عيون اخبار الرضا]]»، «معانى الاخبار»، «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)|بحار الانوار]]»، «عدة الداعى»، «[[المحاسن]]»، «علل الشرايع»، «البلد الامین»، «قرب الاسناد»، «روضة الواعظين»، «الخصال»، «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|وسائل الشيعة]]»، «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، «[[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]]»، «علل الشرايع»، «مكارم الاخلاق»، «اكمال‌ الدين»، «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» و... آشنا مى‌سازد.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه آقاى عباس‌زاده، به این نكته اشاره شده است كه یکى از ویژگى‌هاى مهم اسلام، در كنار جاودانگى و جهانى بودن آن، جامعيت آن است كه برای جسم، روح، عقل و هم‌چنين برای فرد، خانواده، جامعه و همين‌طور برای دنيا و آخرت انسان برنامه‌ى سعادت‌بخش دارد.
در مقدمه آقاى عباس‌زاده، به این نكته اشاره شده است كه یکى از ویژگى‌هاى مهم اسلام، در كنار جاودانگى و جهانى بودن آن، جامعيت آن است كه برای جسم، روح، عقل و هم‌چنين برای فرد، خانواده، جامعه و همین‌طور برای دنيا و آخرت انسان برنامه‌ى سعادت‌بخش دارد.


در مقدمه محقق و مؤلف، نكاتى پيرامون کتاب بيان شده است.
در مقدمه محقق و مؤلف، نكاتى پيرامون کتاب بيان شده است.
خط ۸۶: خط ۸۶:
# داب خود لباس؛ از جمله: حرمت حرير و طلا بر مردان، پاك و مباح بودن لباس، استحباب زينت كردن مسلمان برای برادر مسلمان و...
# داب خود لباس؛ از جمله: حرمت حرير و طلا بر مردان، پاك و مباح بودن لباس، استحباب زينت كردن مسلمان برای برادر مسلمان و...
# عمامه، كلاه، كفش و خلخال: نویسنده معتقد است كه پوشيدن عمامه، مستحب بوده و علاوه بر آنكه حلم را زياد مى‌كند، تاج ملائكه و عرب بوده و هر وقت عرب عمامه را ترك كنند، عزتشان مى‌رود.
# عمامه، كلاه، كفش و خلخال: نویسنده معتقد است كه پوشيدن عمامه، مستحب بوده و علاوه بر آنكه حلم را زياد مى‌كند، تاج ملائكه و عرب بوده و هر وقت عرب عمامه را ترك كنند، عزتشان مى‌رود.
# نگشتر: در روايتى به نقل از «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، چنين آمده است كه جبرئيل(ع) به پيامبر(ص) عرض نمود كه: هركس به جهت متابعت سنت تو در دست راست خود انگشتر كند و او را روز قيامت متحير يابم، دست او را گرفته و او را به تو و به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] مى‌رسانم.
# نگشتر: در روايتى به نقل از «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، چنين آمده است كه جبرئيل(ع) به پيامبر(ص) عرض نمود كه: هركس به جهت متابعت سنت تو در دست راست خود انگشتر كند و او را روز قيامت متحير يابم، دست او را گرفته و او را به تو و به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] مى‌رسانم.
# لباس نماز: در این بخش، احكام لباس نمازگزار، از جمله مكروه بودن لباس سياه، امامت بدون رداء، همراه داشتن آهن شكار و... بيان شده است.
# لباس نماز: در این بخش، احكام لباس نمازگزار، از جمله مكروه بودن لباس سياه، امامت بدون رداء، همراه داشتن آهن شكار و... بيان شده است.


خط ۹۲: خط ۹۲:


# آداب مسكن و همسايه‌دارى: نویسنده معتقد است كه خوش‌رفتارى با همسايه، رزق را زياد، عمر را دراز و خانه را معمور مى‌نمايد. در روايات نيز چنين آمده است كه: «خوش‌رفتارى با همسايه، عبارت نيست از اينكه به او ظلم نكنى، بلكه خوش‌رفتارى با او، آن است كه بر اذيت او صبر نمايى».
# آداب مسكن و همسايه‌دارى: نویسنده معتقد است كه خوش‌رفتارى با همسايه، رزق را زياد، عمر را دراز و خانه را معمور مى‌نمايد. در روايات نيز چنين آمده است كه: «خوش‌رفتارى با همسايه، عبارت نيست از اينكه به او ظلم نكنى، بلكه خوش‌رفتارى با او، آن است كه بر اذيت او صبر نمايى».
# اشاره به مكان‌هايى كه نماز خواندن در آن‌ها مكروه است كه عبارتند از: حمام، مستراح، طویله شتر، جاهايى كه در آن‌ها سوراخ مورچه است، زمين بابل كه زمين ملعونى است و...
# اشاره به مكان‌هايى كه نماز خواندن در آن‌ها مكروه است كه عبارتند از: حمام، مستراح، طویله شتر، جاهايى كه در آن‌ها سوراخ مورچه است، زمین بابل كه زمین ملعونى است و...
# فضيلت مسجد و آداب آن: در این بخش، مستحبات و مكروهات مسجد، استحباب نماز در مسجد و فضيلت مساجد بيان شده است.
# فضيلت مسجد و آداب آن: در این بخش، مستحبات و مكروهات مسجد، استحباب نماز در مسجد و فضيلت مساجد بيان شده است.


فصل چهارم، آداب خوردن، آشاميدن و متعلقات آن‌ها را در هفت مقام زير، در خود جاى داده است:
فصل چهارم، آداب خوردن، آشامیدن و متعلقات آن‌ها را در هفت مقام زير، در خود جاى داده است:


# خوردن: در این بخش، احكام مربوط به خوردن، از جمله مستحب بودن خوردن شام، شستن دستان قبل و بعد از طعام، بردن نام خدا پيش از غذا و... بيان شده است.
# خوردن: در این بخش، احكام مربوط به خوردن، از جمله مستحب بودن خوردن شام، شستن دستان قبل و بعد از طعام، بردن نام خدا پيش از غذا و... بيان شده است.
# آشاميدن كه از جمله آداب آن عبارت است از: استحباب خوردن آب بارانى كه به زمين نرسيده، با دست راست آب خوردن، ذكر سيد‌‎الشهدا(ع) و لعن قاتلان آن حضرت و...
# آشامیدن كه از جمله آداب آن عبارت است از: استحباب خوردن آب بارانى كه به زمین نرسيده، با دست راست آب خوردن، ذكر سيد‌‎الشهدا(ع) و لعن قاتلان آن حضرت و...
# حبوبات: در این بخش، احكامى پيرامون گندم، جو، برنج، نخود و ساير حبوبات بيان شده است.
# حبوبات: در این بخش، احكامى پيرامون گندم، جو، برنج، نخود و ساير حبوبات بيان شده است.
# گوشت، روغن و شير: نویسنده با استناد به روايات، معتقد است كه هركس خوردن گوشت را چند روز ترك كند، عقلش فاسد شده و هركس چهل روز گوشت نخورد، بدخلق شود.
# گوشت، روغن و شير: نویسنده با استناد به روايات، معتقد است كه هركس خوردن گوشت را چند روز ترك كند، عقلش فاسد شده و هركس چهل روز گوشت نخورد، بدخلق شود.
# سبزى‌ها و ميوه‌ها: مستحب است حاضر كردن سبزى در سفره و خوردن از آن. در این قسمت، نویسنده با استناد به روايات، به مستحب بودن خوردن برخى از سبزى‌ها و ميوه‌ها اشاره كرده است؛ از جمله: كاسنى، بادرنجبویه، تره، كرفس، كاهو، پياز، ترب، شلغم، هویج، كدو، خيار، خربزه، خرما، انگور، انار، انجير، زيتون و...
# سبزى‌ها و میوه‌ها: مستحب است حاضر كردن سبزى در سفره و خوردن از آن. در این قسمت، نویسنده با استناد به روايات، به مستحب بودن خوردن برخى از سبزى‌ها و میوه‌ها اشاره كرده است؛ از جمله: كاسنى، بادرنجبویه، تره، كرفس، كاهو، پياز، ترب، شلغم، هویج، كدو، خيار، خربزه، خرما، انگور، انار، انجير، زيتون و...
# خوراك‌هاى متفرقه مانند تخم مرغ، سركه، شكر، كاچى، حلوا، فالوده، سياه‌دانه و...
# خوراك‌هاى متفرقه مانند تخم مرغ، سركه، شكر، كاچى، حلوا، فالوده، سياه‌دانه و...
# وليمه، مهمانى و مهمان: نویسنده وليمه دادن در چند مورد را بسيار نیکو دانسته است؛ از جمله: عروسى، عقيقه، ختنه، برگشتن از حج يا زيارت، خريد خانه، فارغ شدن از بنايى خانه، انتقال به خانه تازه و...
# وليمه، مهمانى و مهمان: نویسنده وليمه دادن در چند مورد را بسيار نیکو دانسته است؛ از جمله: عروسى، عقيقه، ختنه، برگشتن از حج يا زيارت، خريد خانه، فارغ شدن از بنايى خانه، انتقال به خانه تازه و...
خط ۱۲۱: خط ۱۲۱:
تحقيق و تصحيح این اثر را آقاى على فضلى انجام داده است.
تحقيق و تصحيح این اثر را آقاى على فضلى انجام داده است.


اين کتاب به همت آقاى ميرزا احمد يعقوبى و عباس عباس‌زاده به چاپ رسيده است.
اين کتاب به همت آقاى میرزا احمد يعقوبى و عباس عباس‌زاده به چاپ رسيده است.


فهرست مطالب، در ابتداى کتاب آمده و پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات متن اختصاص يافته است.
فهرست مطالب، در ابتداى کتاب آمده و پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع و توضيح برخى كلمات متن اختصاص يافته است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش