۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابن جنی، عثمان بن جنی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'مي' به 'می'
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
|-class='articleCode' | |-class='articleCode' | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type='authorCode'| | |data-type='authorCode'|AUTHORCODE03664AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
ابن جنى در موصل زاده شد. از دوران كودكى و نوجوانى او اطلاعى در دست نيست. جز اين‌كه در آغاز جوانى، در جامع موصل، به تدريس صرف مشغول بوده است. در آن هنگام، ابوعلى فارسی بر آن ديار گذشت و مدرس جوان را در مسأله‌اى صرفى آزمود. چون ابن جنى از دادن پاسخ عاجز ماند، در سلك شاگردان ابوعلى درآمد و تا درگذشت استاد، يعنى چهل سال تمام، در سفر و حضر، ملازم او شد. به اعتبار این چهل سال، آغاز آشنايى او و ابوعلى را در 337ق مى‌توان پنداشت. | ابن جنى در موصل زاده شد. از دوران كودكى و نوجوانى او اطلاعى در دست نيست. جز اين‌كه در آغاز جوانى، در جامع موصل، به تدريس صرف مشغول بوده است. در آن هنگام، ابوعلى فارسی بر آن ديار گذشت و مدرس جوان را در مسأله‌اى صرفى آزمود. چون ابن جنى از دادن پاسخ عاجز ماند، در سلك شاگردان ابوعلى درآمد و تا درگذشت استاد، يعنى چهل سال تمام، در سفر و حضر، ملازم او شد. به اعتبار این چهل سال، آغاز آشنايى او و ابوعلى را در 337ق مى‌توان پنداشت. | ||
از ديگر استادان او مى‌توان از: محمد بن حسن ابوالعطار مقرى، ابى حاتم، و قصرب نام برد. نيز چنين استنباط مى‌شود كه آغاز زندگى و تحصيلات وى در موصل بوده و در خدمت احمد بن محمد ابوالعباس موصلى (اخفش دوم) علم نحو آموخته است. ابن جنى گر چه دست پرورده ابوعلى و برجسته‌ترين شاگرد او به شمار مى‌آيد، اما استادان ديگرى نيز در عراق، موصل و شام داشته و خود در اجازه نامه‌هاى كه به نام حسین بن احمد بن نصر، نوشته به این امر تصريح كرده است. از جمله استادان او، یکى متنبى است. مصاحبت‌هاى این دو بيشتر در حلب و در خلال سال‌هاى 337 تا 346ق بوده است، چه متنبى در آن هنگام در دربار | از ديگر استادان او مى‌توان از: محمد بن حسن ابوالعطار مقرى، ابى حاتم، و قصرب نام برد. نيز چنين استنباط مى‌شود كه آغاز زندگى و تحصيلات وى در موصل بوده و در خدمت احمد بن محمد ابوالعباس موصلى (اخفش دوم) علم نحو آموخته است. ابن جنى گر چه دست پرورده ابوعلى و برجسته‌ترين شاگرد او به شمار مى‌آيد، اما استادان ديگرى نيز در عراق، موصل و شام داشته و خود در اجازه نامه‌هاى كه به نام حسین بن احمد بن نصر، نوشته به این امر تصريح كرده است. از جمله استادان او، یکى متنبى است. مصاحبت‌هاى این دو بيشتر در حلب و در خلال سال‌هاى 337 تا 346ق بوده است، چه متنبى در آن هنگام در دربار امیر سيف‌الدوله به سر مى‌برده است. ابن جنى با آن‌كه تا پایان عمر ابوعلى عنوان شاگردى او را داشته، قبل از درگذشت او، خود استادى بزرگ به شمار مى‌آمده و شمارى از کتاب‌هاى خود را در حيات استاد، تأليف كرده و مورد تحسين او واقع شده است و پس از درگذشت استاد به جانشينى او بر مسند تدريس در بغداد تكيه زده و در عالم ادب، رياست به وى منتهى شده است. | ||
ابن جنى شاگردان بسيارى تربيت كرده كه بعدها خود از دانشمندان بنام در ادب عرب شده‌اند؛ از جمله معروف‌ترين آن‌هاست: ابوالقاسم عمر بن ثابت ثمانينى، ابوالحسن على بن عبيدالله سمسمى، ابواحمد عبدالسلام بصرى، على بن زيد قاشانى (كاشانى)، ثابت بن محمد جرجانى، ابوعبدالله حسن بن احمد بن نصر، محمد بن عبدالله بن شاهویه. | ابن جنى شاگردان بسيارى تربيت كرده كه بعدها خود از دانشمندان بنام در ادب عرب شده‌اند؛ از جمله معروف‌ترين آن‌هاست: ابوالقاسم عمر بن ثابت ثمانينى، ابوالحسن على بن عبيدالله سمسمى، ابواحمد عبدالسلام بصرى، على بن زيد قاشانى (كاشانى)، ثابت بن محمد جرجانى، ابوعبدالله حسن بن احمد بن نصر، محمد بن عبدالله بن شاهویه. | ||
وى با امرا، سلاطين و برخى از بزرگان عصر خود ارتباط و مراوده داشته است و به نقل ابن قفطى، در خاندان | وى با امرا، سلاطين و برخى از بزرگان عصر خود ارتباط و مراوده داشته است و به نقل ابن قفطى، در خاندان ديلمیان: عضدالدوله و فرزندانش را خدمت كرد و کتاب «البشرى و الظفر» را نيز در تفسير بيتى از اشعار عضدالدوله برای همو نوشت. ابن قفطى نوع خدمت ابن جنى را نزد این شهرياران معلوم نكرده است. برخى به استناد نوشته ياقوت، ابن جنى را كاتب انشاء دربار عضد الدوله و صمصام الدوله دانسته‌اند. | ||
بى شك ابن جنى مانند استاد خود ابوعلى فارسی به مذهب اعتزال مى‌گراييد. او در بحث از برخى مسائل نحوى مطالبى آورده است كه بر مذهب او دلالت تمام دارد. مؤلفان شيعى او را شيعى مذهب مى‌دانند و ظاهراً چند عامل باعث چنين تصورى شده است: از جمله آن‌كه وى با [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] بسيار نزدیک بود و نيز بر امام على و اهل‌بيت(ع) به روش شیعیان درود مى‌فرستاد. | بى شك ابن جنى مانند استاد خود ابوعلى فارسی به مذهب اعتزال مى‌گراييد. او در بحث از برخى مسائل نحوى مطالبى آورده است كه بر مذهب او دلالت تمام دارد. مؤلفان شيعى او را شيعى مذهب مى‌دانند و ظاهراً چند عامل باعث چنين تصورى شده است: از جمله آن‌كه وى با [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] و [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] بسيار نزدیک بود و نيز بر امام على و اهل‌بيت(ع) به روش شیعیان درود مى‌فرستاد. | ||