۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
[[اشراقی، احسان]] (مصحح) | [[اشراقی، احسان]] (مصحح) | ||
[[منشی قمی، احمد بن حسین]] ( | [[منشی قمی، احمد بن حسین]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =DSR 1176 /م8خ8 | | کد کنگره =DSR 1176 /م8خ8 | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
قاضى احمد بىآنكه تحليلى از ماهيت قضايا بدست دهد، شرح جنگهاى خارجى صفويه را به تفصيل بيان كرده است؛ اما او نه تنها به عنوان يك واقعه نگار، بلكه نظر به اعتقادات مذهبى و اطلاعاتش در زمينه ادبى و هنرى مباحث گوناگونى را در كتاب تاريخ خود آورده است. | قاضى احمد بىآنكه تحليلى از ماهيت قضايا بدست دهد، شرح جنگهاى خارجى صفويه را به تفصيل بيان كرده است؛ اما او نه تنها به عنوان يك واقعه نگار، بلكه نظر به اعتقادات مذهبى و اطلاعاتش در زمينه ادبى و هنرى مباحث گوناگونى را در كتاب تاريخ خود آورده است. | ||
البته تنظيم اين مطالب با روش معينى دنبال نشده، بلكه | البته تنظيم اين مطالب با روش معينى دنبال نشده، بلكه نویسنده هر چه به خاطرش آمده و آنچه را كه ديده يادداشت كرده است. در چنين شيوه تاريخ نويسى آن قسمت از وقايع كه در زمان خود مؤلف اتفاق افتاده از اهميت بيشترى برخوردار است. | ||
در اين كتاب نام و شرح حال مختصر علماى شيعه كه در تحكيم مبانى مذهب و اسقرار آن در ايران نقش بسيار موثرى داشتند، همراه با آثار و تأليفات آنان ديده مىشود و كمتر اثر تاريخى از دوران صفويه داراى چنين خصوصيتى است. | در اين كتاب نام و شرح حال مختصر علماى شيعه كه در تحكيم مبانى مذهب و اسقرار آن در ايران نقش بسيار موثرى داشتند، همراه با آثار و تأليفات آنان ديده مىشود و كمتر اثر تاريخى از دوران صفويه داراى چنين خصوصيتى است. | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
در بسيارى از بخشهاى كتاب درباره علما و هنرمندان گزارش مفصلى دارد. اين گزارشها معمولا به مناسبت مرگ يك شخصيت مىآيد. متن كتاب داراى اشعار فراوانى است كه بعضى داراى ارزش ادبى هستند، مانند اشعار هلالى جغتابى و محتشم كاشانى و ميرزا شرف جهان و خان احمد گيلانى و سام ميرزا و ابراهيم ميرزا و مانند آن و بسيارى نيز فاقد ارزشند و به احتمال قوى اشعار بسيارى ازاين دست كه نام گوينده آنها معلوم نيست، بايد از خود مؤلف باشد. | در بسيارى از بخشهاى كتاب درباره علما و هنرمندان گزارش مفصلى دارد. اين گزارشها معمولا به مناسبت مرگ يك شخصيت مىآيد. متن كتاب داراى اشعار فراوانى است كه بعضى داراى ارزش ادبى هستند، مانند اشعار هلالى جغتابى و محتشم كاشانى و ميرزا شرف جهان و خان احمد گيلانى و سام ميرزا و ابراهيم ميرزا و مانند آن و بسيارى نيز فاقد ارزشند و به احتمال قوى اشعار بسيارى ازاين دست كه نام گوينده آنها معلوم نيست، بايد از خود مؤلف باشد. | ||
نویسنده تعداد زيادى نامه و منشور به فارسى و تركى و عربى از پادشاهان و شخصيتهاى علمى و ادبى آورده كه اغلب آنها داراى اعتبار سنديت تاريخى هستند و برخى ديگر نيز جز لفاظى عبارت پردازىهاى منشيانه ارزش ديگرى ندارند. از نامههاى مفصل يكى نامه پند آميزى است، به عربى كه امير عبدالوهاب نقيب سفير شاه اسماعيل كه براى تهنيت و تعزيت سلطان سليمان پادشاه عثمانى و جانشينى پسرش سليم دوم، به استانبول رفته بود. براى اولاد خود نوشته و جوابى است كه فرزندان براى وى فرستادهاند و ديگرى نامه تملق آميز و مفصلى است، از سوى شاه تهماسب به سلطان سليم مذكور پادشاه عثمانى واين همان نامه ايست كه قاضى احمد و پدرش به اتفاق گروهى از ادبا و منشيان بر طبق سليقه شاه تهماسب تنظيم كردند و براى نشان دادن ميزان تملقگويى و ترس شاه تهماسب در برابر سلطان عثمانى [[منشی قمی، احمد بن حسین|قاضى احمد]] كارى بهتر از اين نمىتوانست، انجام دهد. با اين همه نامه مفصل جنبههاى مثبتى نيز در معرفى اوضاع و احوال اجتماعى و فرهنگى زمان دارد كه نمونهاى از آن وصف پديدههاى هنرى ايوان چهل ستون قزوين و ذكر بازار و اصناف اين شهر و كالاهاى اين بازار است. | |||
با اين كه [[منشی قمی، احمد بن حسین|قاضى احمد]]، همچون بسيارى از وقايع نگاران متملق و خوش آمدگو تابع حاكم وقت بوده است؛ ولى لحن صريح و انتقادى و او در برابر تبهكارىها و جنايات حكومت و عمال آن گهگاه در خلال وقايع نگارى او به چشم مىخورد و آوردن عناوين پر طمطراق مانع از آن نشده است تا | با اين كه [[منشی قمی، احمد بن حسین|قاضى احمد]]، همچون بسيارى از وقايع نگاران متملق و خوش آمدگو تابع حاكم وقت بوده است؛ ولى لحن صريح و انتقادى و او در برابر تبهكارىها و جنايات حكومت و عمال آن گهگاه در خلال وقايع نگارى او به چشم مىخورد و آوردن عناوين پر طمطراق مانع از آن نشده است تا نویسنده بر خشونتهاى شاه اسماعيل و شاه تهماسب و شاه اسماعيل دوم و حمزه ميرزا و شاه عباس و سرگردگان قزلباش سرپوش بگذارد. | ||
منابعى كه در كتاب خلاصه التواريخ از آنها استفاده شده است، به قرار زير است: | منابعى كه در كتاب خلاصه التواريخ از آنها استفاده شده است، به قرار زير است: |
ویرایش