۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== ساختار ==' به '==ساختار==') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
[[بهارزاده، پروين]] (محقق و مصحح) | [[بهارزاده، پروين]] (محقق و مصحح) | ||
[[دشتکی، منصور بن محمد]] ( | [[دشتکی، منصور بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 102/933 /د5ت7 | | کد کنگره =BP 102/933 /د5ت7 | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
مصحح از منابع قابل توجهى (169 كتاب فارسی و عربى و 5 مقاله فارسی) از آثار مهمّ انديشمندان قديم و جديد براى توليد اثر حاضر بهره برده است. | مصحح از منابع قابل توجهى (169 كتاب فارسی و عربى و 5 مقاله فارسی) از آثار مهمّ انديشمندان قديم و جديد براى توليد اثر حاضر بهره برده است. | ||
شيوه | شيوه نویسنده در اين اثر، پژوهشى است و در آن كوشيده است افزون بر نقل و بيان آراى ديگران، نقدها و نوآورىهاى خود را نيز شرح دهد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
#مصحح در مقدمهاش كه زمان و مكان و ساير مشخصات نگارش آن را معين نكرده است، چند نكته را يادآور شده است: الف)- رساله تحفة الفتى في تفسير سورة هل أتى، تفسيرى است فشرده و سرشار از اشارات فلسفى و عرفانى...؛ | #مصحح در مقدمهاش كه زمان و مكان و ساير مشخصات نگارش آن را معين نكرده است، چند نكته را يادآور شده است: الف)- رساله تحفة الفتى في تفسير سورة هل أتى، تفسيرى است فشرده و سرشار از اشارات فلسفى و عرفانى...؛ | ||
#:ب)- | #:ب)- نویسنده، كوشيده است تا ضمن تفسير آيات سوره انسان، علاوه بر ذكر آراء ديگر مفسران، مطالب نو و كشفيات خود را كه غالباً رنگوبوى فلسفى و عرفانى و تأويلى دارد، در قالب جملاتى كوتاه و اشارهاى عرضه كند؛ | ||
#:ج)- | #:ج)- نویسنده در موارد متعدد، تفصيل مطالب را به رسالههاى ديگر خويش احاله كرده و درك عميق آن را به داشتن ذوقى سليم و فهمى مستقيم مشروط كرده است و.<ref>ر. ك.: مقدمه مصحح، صيازده - بيست و نه</ref> | ||
# | #نویسنده در تفسير آيه {{متن قرآن|مُتَّكِئينَ فيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فيها شَمْساً وَ لا زَمْهَريراً|سوره=انسان|آیه=13}}چنين آورده است: «... آيه بيانگر اثبات لذات و نفى درد و رنج در بهشت است. #:«شمس»، مشقتى توأم با شوريدگى و «زمهرير»، سرما و جمودى است كه كاهلى و بىخبرى در پى دارند و بهشت عارى از اين دو رنج است.<ref>متن كتاب، ص141 و مقايسه شود با: همان، ص44</ref> | ||
# | #نویسنده در تفسير آيه{{متن قرآن|إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً|سوره=انسان|آیه=22}}چنين آورده است: «مقصود آن است كه آن نعمت كه به شما عنايت شد، به ميزان تلاش و كوشش شما است؛ يعنى همه آن فعالیتهای حسى و عقلى شما براى دستيابى به آن است و سپاس از جانب خدا به اين معنا بازمىگردد كه وى در دايره علم خويش اهميت و سزاوارى اينان را به آن نعمتهاى بخشوده، سنجيده است و الله اعلم».<ref>همان، ص148 - 149 و مقايسه شود با: همان، ص54</ref> | ||
# | #نویسنده مطالبش را با مناجاتى جالب به پايان برده كه سركار خانم پروين بهارزاده آن را به اين صورت زيبا ترجمه كرده است: «بارالها! اى آنكه هستى را حيات بخشيدى و اى آنكه اسير و دربند را صاحب اختيارى! بندهاى كه سر بر آستانت مىسايد و ميهمان ناخوانده خوان كرمت گشته است، اميد آن دارد كه توبهاش بپذيرى؛ عفو و بخششت مقصود اوست و...».<ref>همان، ص155</ref> | ||
# | #نویسنده گاه از اشعار فارسی نيز براى توضيح مطالبش استفاده كرده است، مانند استشهاد به اين ابيات از مولوى:{{شعر}} | ||
#:{{ب|''گر نبودى خلق، محجوب و كثيف ''|2=''ور نبودى حلقها، تنگ و ضعيف''}} | #:{{ب|''گر نبودى خلق، محجوب و كثيف ''|2=''ور نبودى حلقها، تنگ و ضعيف''}} | ||
#:{{ب|''در بيابان، داد معنى دادمى ''|2=''غير از اين، نطق دگر بگشادمى''}} | #:{{ب|''در بيابان، داد معنى دادمى ''|2=''غير از اين، نطق دگر بگشادمى''}} | ||
#:{{ب|''من چه گويم يك رگم هشيار نيست''|2=''وصف آن يارى كه او را يار نيست''}}{{پایان شعر}}.<ref>متن كتاب، ص40</ref> | #:{{ب|''من چه گويم يك رگم هشيار نيست''|2=''وصف آن يارى كه او را يار نيست''}}{{پایان شعر}}.<ref>متن كتاب، ص40</ref> | ||
#در پايان متن كتاب نوشته شده است: «قد تمّ كتابة تفسير سورة الإنسان في يوم الإثنين التاسع من شهر ربيعالآخر سنة تسعين و تسعمائة الهجرية» (نگارش تفسير سوره انسان در روز دوشنبه نهم ماه ربيعالثانى سال 990 هجرى تمام شد).<ref>همان، ص61</ref>به نظر مىرسد اين جمله كلام | #در پايان متن كتاب نوشته شده است: «قد تمّ كتابة تفسير سورة الإنسان في يوم الإثنين التاسع من شهر ربيعالآخر سنة تسعين و تسعمائة الهجرية» (نگارش تفسير سوره انسان در روز دوشنبه نهم ماه ربيعالثانى سال 990 هجرى تمام شد).<ref>همان، ص61</ref>به نظر مىرسد اين جمله كلام نویسنده كتاب نيست و گفته كاتب نسخه خطى است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
براى كتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مطالب (مقدمه كتاب، صهفت - ده)، فهرستهاى فنى - شامل آيات، احاديث، كتب و اشعار -.<ref>متن كتاب، ص159 - 169</ref>و فهرست منابع.<ref>همان، ص171 - 180</ref>فراهم شده است. | براى كتاب حاضر، افزون بر فهرست تفصيلى مطالب (مقدمه كتاب، صهفت - ده)، فهرستهاى فنى - شامل آيات، احاديث، كتب و اشعار -.<ref>متن كتاب، ص159 - 169</ref>و فهرست منابع.<ref>همان، ص171 - 180</ref>فراهم شده است. | ||
كتاب حاضر، مستند است و مصحح، ارجاعاتش را بهصورت پاورقى براى مقدمه و متن كتاب، در پايان هر صفحه آورده است. اين پاورقىها، معمولاً ارجاعى است و | كتاب حاضر، مستند است و مصحح، ارجاعاتش را بهصورت پاورقى براى مقدمه و متن كتاب، در پايان هر صفحه آورده است. اين پاورقىها، معمولاً ارجاعى است و نویسنده، نام كتاب مورد استناد و شماره جلد و صفحه مورد نظر را آورده.<ref>بهطور مثال، ر. ك.: همان، ص1، پاورقى 3 و...</ref>و گاه توضيحى نسخهشناختى بهصورت كلى است.<ref>بهطور مثال، ر. ك.: همان، ص1، پاورقى 1 و...</ref>و گاه موارد اختلاف نسخهها را بهصورت جزئى مطرح كرده است.<ref>بهطور مثال، ر. ك.: همان، ص14، پاورقى 1، 2، 3، 5، 6، 7 و...</ref>و گاه معانى لغات را شرح داده است.<ref>بهطور مثال، ر. ك.: همان، ص24، پاورقى 14 و...</ref>و گاه متن آيه يا ترجمه فارسی آن را آورده است.<ref>بهطور مثال، ر. ك.: همان، ص25، پاورقى 4 و 5 و...</ref>و... | ||
همچنين مصحح پىنوشتهايى پژوهشى بر مطالب كتاب نوشته است.<ref>همان، ص63 - 108</ref>در برخى از اين پىنوشتها، توضيحاتى تاريخى و رجالى است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص63، پىنوشت 1</ref>و برخى ديگر شرح لغات و اصطلاحات.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص81 - 82، پىنوشت 20 و ص82، پىنوشت 21. و ص83، پىنوشت 22 و ص98، پىنوشت 41 و 42 و...</ref>و بعضى ديگر توضيحاتى در مورد معانى روايات است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص93، پىنوشت 33</ref>و برخى تبيين معناى يكى از اصطلاحات علم حديث، مانند روايت مستفيض است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص94، پىنوشت 34</ref>و... | همچنين مصحح پىنوشتهايى پژوهشى بر مطالب كتاب نوشته است.<ref>همان، ص63 - 108</ref>در برخى از اين پىنوشتها، توضيحاتى تاريخى و رجالى است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص63، پىنوشت 1</ref>و برخى ديگر شرح لغات و اصطلاحات.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص81 - 82، پىنوشت 20 و ص82، پىنوشت 21. و ص83، پىنوشت 22 و ص98، پىنوشت 41 و 42 و...</ref>و بعضى ديگر توضيحاتى در مورد معانى روايات است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص93، پىنوشت 33</ref>و برخى تبيين معناى يكى از اصطلاحات علم حديث، مانند روايت مستفيض است.<ref>مثلاً ر. ك.: همان، ص94، پىنوشت 34</ref>و... |
ویرایش