۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
'''اسلام و هيئت'''، اثر [[علامه سيدهبةالدين شهرستانى]]، با ترجمه و توضيحات [[سيدهادى خسروشاهى]]، کتابى است پيرامون علم نجوم و هيئت در اسلام كه به زبان عربى و در سال 1356ق، نوشته شده است. | '''اسلام و هيئت'''، اثر [[علامه سيدهبةالدين شهرستانى]]، با ترجمه و توضيحات [[سيدهادى خسروشاهى]]، کتابى است پيرامون علم نجوم و هيئت در اسلام كه به زبان عربى و در سال 1356ق، نوشته شده است. | ||
نویسنده در تدوين | نویسنده در تدوين این اثر، اهدافى را دنبال كرده است كه بهاختصار عبارتند از: | ||
#حفظ و نگهبانى عقايد كسانى كه به مسائل و فنون فلسفى، بهويژه هيئت جديد اشتغال دارند، اعم از اساتيد و شاگردان در مدارس و شنوندگان گفتارها و كنفرانسها و خوانندگان روزنامهها و مجلهها و كسانى كه از اكتشافات جديد جهان غرب، اطلاعاتى دارند. | #حفظ و نگهبانى عقايد كسانى كه به مسائل و فنون فلسفى، بهويژه هيئت جديد اشتغال دارند، اعم از اساتيد و شاگردان در مدارس و شنوندگان گفتارها و كنفرانسها و خوانندگان روزنامهها و مجلهها و كسانى كه از اكتشافات جديد جهان غرب، اطلاعاتى دارند. | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
#تقديس ساحت پيامبر «امّى» - درسنخوانده - و دفع آن چيزى كه بعضى از اهل شك و زندقه آن را خيال كرده و ايشان را بيانكننده آراى فلاسفه بشرى و ترجمان افكار آنان و توضيحدهنده مطالب کتابهاى گذشتگان پنداشتهاند.<ref>مقدمه، ص55</ref> | #تقديس ساحت پيامبر «امّى» - درسنخوانده - و دفع آن چيزى كه بعضى از اهل شك و زندقه آن را خيال كرده و ايشان را بيانكننده آراى فلاسفه بشرى و ترجمان افكار آنان و توضيحدهنده مطالب کتابهاى گذشتگان پنداشتهاند.<ref>مقدمه، ص55</ref> | ||
دانشمند بزرگ «طالب اوف» از روسيه، درباره | دانشمند بزرگ «طالب اوف» از روسيه، درباره این کتاب مىنويسد: «من گمشده خودم را در کتاب اسلام و هيئت يافتم، ولى متأسفانه این کتاب وقتى به دست من رسيد كه چشمانم از روشنايى افتاده و من از فيض ترجمه آن به زبان روسى محروم شدهام و اگر چنين توفيقى نصيب من مىشد، جهانيان مىديدند كه چگونه دانشمندان روسيه، به اسلام روى مىآورند».<ref>همان، ص39</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
در مقدمه نویسنده، ضمن اشاره به اهداف تدوين کتاب، به توضيح راه اعتماد به اقوال و منابع کتاب، راه ترجيح یکى از متعارضين، شواهد داخلى بر صحت نسبت، فرق ميان پيشگويى و كشف مجهول، چرا اديان ديگر درباره اسرار هستى و جهان ساكت هستند و نظرياتى درباره مسائل هيئت و اتفاق و اختلاف هيئتها پرداخته شده است.<ref>مقدمه، ص55</ref> | در مقدمه نویسنده، ضمن اشاره به اهداف تدوين کتاب، به توضيح راه اعتماد به اقوال و منابع کتاب، راه ترجيح یکى از متعارضين، شواهد داخلى بر صحت نسبت، فرق ميان پيشگويى و كشف مجهول، چرا اديان ديگر درباره اسرار هستى و جهان ساكت هستند و نظرياتى درباره مسائل هيئت و اتفاق و اختلاف هيئتها پرداخته شده است.<ref>مقدمه، ص55</ref> | ||
در مسئله اول، به حقيقت فلك و معناى آن پرداخته شده است. نویسنده در | در مسئله اول، به حقيقت فلك و معناى آن پرداخته شده است. نویسنده در این مسئله، به دنبال پاسخ به این سؤال است كه اگر به حكم براهين قاطع و ادله واضح، اساسا فلك، موهوم بوده و داراى وجود خارجى نباشد، گفتههاى اسلام را كه مكرر اشاره و تصريح به وجود فلك نموده است، به چه معنا مىتوان حمل كرد.<ref>متن کتاب، ص109</ref> | ||
شريعت اسلام، كره زمين را مسطح و هموار مىداند، درصورتىكه امروز همگى دانشمندان با دلايل علمى ثابت كردهاند كه شكل زمين كروى است، پس با آن حسن عقيدهاى كه ما نسبت به | شريعت اسلام، كره زمين را مسطح و هموار مىداند، درصورتىكه امروز همگى دانشمندان با دلايل علمى ثابت كردهاند كه شكل زمين كروى است، پس با آن حسن عقيدهاى كه ما نسبت به این دين داريم، این اشكال مهم را چگونه حل كنيم؟ نویسنده در مسئله دوم، به این پرسش پاسخ داده است.<ref>همان، ص126</ref> | ||
در مسئله سوم، به | در مسئله سوم، به این پرسش پرداخته شده كه چرا شرع مقدس اسلام كه اسرار اجرام فلكى را برای ما بيان كرده، در خصوص مسئله حركت زمين و ستارگان سكوت اختيار كرده است.<ref>همان، ص137</ref> | ||
ديگر مطالبى كه در ساير مسائل بدان پرداخته شده، عبارت است از: تعدد زمين، سيارات نهگانه و زمينهاى هفتگانه، حقيقت آسمانها و زمينها، ترتيب آسمانها و زمينها، مركزيت خورشيد، تحقق در صفات خورشيد، چگونگى ماه، تعداد سيارات، حيات در سيارات، شهابها و دنبالهدارها و تعدد عوالم و نظامات. | ديگر مطالبى كه در ساير مسائل بدان پرداخته شده، عبارت است از: تعدد زمين، سيارات نهگانه و زمينهاى هفتگانه، حقيقت آسمانها و زمينها، ترتيب آسمانها و زمينها، مركزيت خورشيد، تحقق در صفات خورشيد، چگونگى ماه، تعداد سيارات، حيات در سيارات، شهابها و دنبالهدارها و تعدد عوالم و نظامات. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
در پایان کتاب به چند مقاله پيرامون موضوع مورد بحث، اشاره گرديده است.<ref>همان، ص455</ref> | در پایان کتاب به چند مقاله پيرامون موضوع مورد بحث، اشاره گرديده است.<ref>همان، ص455</ref> | ||
از جمله موضوعاتى كه در ده گفتار مطرح شده، عبارتند از: اسلام و در پيرامون آن؛ هيئت، تاريخ، موضوع، تعاريف و چگونگى ارتباط آن با اسلام؛ «اسلام و هيئت و سبب تأليف آن»؛ تقريظهاى دانشمندان؛ ترجمههاى | از جمله موضوعاتى كه در ده گفتار مطرح شده، عبارتند از: اسلام و در پيرامون آن؛ هيئت، تاريخ، موضوع، تعاريف و چگونگى ارتباط آن با اسلام؛ «اسلام و هيئت و سبب تأليف آن»؛ تقريظهاى دانشمندان؛ ترجمههاى این کتاب و امتياز این ترجمه؛ منابع کتاب؛ شرح حال مؤلف؛ شرح حال مترجم چاپ اول؛ دو چكامه درباره اسلام و هيئت.<ref>همان، ص267 - 537</ref> | ||
خلاصه سخن درباره | خلاصه سخن درباره این کتاب این است كه: «محكمترين و عمدهترين سلاح این کتاب، شرح و تفسير چهار موضوع مهم مىباشد كه در دين اسلام آمده است: در آسمان نيز موجوداتى وجود دارد؛ قبه آسمان؛ دحو الارض و تعدد زمينها. این موضوعات در احاديث آمده است، ولى مفاهيم آنها در نظر مردم مجهول و مبهم بود، تا آنكه نویسنده، آنها را به بهترين وجه، تفسير و توجيه نمود و حقايق آن موضوعات روشن گرديد».<ref>مقدمه، ص40</ref> | ||
«اين کتاب در هر كشور و اجتماعى، احساس و ادراك نیکويى نسبت به دين اسلام و مذهب اهلبيت نبوى(ع) ايجاد كرد؛ چنانكه شوق وافرى در دلها برای كسب و اخذ علوم جديد و كشفيات نوظهور و روحى قوى نسبت به تمدن شرقى، برانگيخت؛ چنانكه احساسات پاك و عميقى برای تمسك به دين و جمع كردن بين آن و افكار جديد و آراى متجدّدين، به وجود آورد».<ref>مقدمه، ص49</ref> | «اين کتاب در هر كشور و اجتماعى، احساس و ادراك نیکويى نسبت به دين اسلام و مذهب اهلبيت نبوى(ع) ايجاد كرد؛ چنانكه شوق وافرى در دلها برای كسب و اخذ علوم جديد و كشفيات نوظهور و روحى قوى نسبت به تمدن شرقى، برانگيخت؛ چنانكه احساسات پاك و عميقى برای تمسك به دين و جمع كردن بين آن و افكار جديد و آراى متجدّدين، به وجود آورد».<ref>مقدمه، ص49</ref> | ||
اين نكته نيز گفتنى است كه مراد نویسنده از هيئت جديد در | اين نكته نيز گفتنى است كه مراد نویسنده از هيئت جديد در این اثر، همان علم هيئتى مىباشد كه بر ضد هيئت قديم است. در واقع مراد وى اصول كلى مربوط به: حركت زمين، مركزيت خورشيد، سياره بودن دنبالهدارها، عنصر بودن عوالم سيارهها و عدم وجود جسم فلكى بطلميوسى، مىباشد. این علم با این اصول پنجگانه، مبتنى بر آلات و ادواتى نظير تلسكوب، میکروسكوپ و اسپكترسكوپ است و با توجه به این نكته، ديگر مهم نيست كه بقيه مسائل هيئت جديد هر روز تغيير يابد يا بر همان وضع خود باقى بماند.<ref>همان، ص46</ref> | ||
==نگاهى به ترجمه== | ==نگاهى به ترجمه== | ||
خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
بسيارى از پاورقىهاى مؤلف در | بسيارى از پاورقىهاى مؤلف در این چاپ آمده است كه در چاپ قبلى اصولا وجود نداشت. رموز پاورقىها با حرف اول شهرت نويسندگان انتخاب شده: (چ): چرندابى، (ف): ترجمه فارسی،(س): سراج انصارى، (خ): خسروشاهى و پاورقىهايى هم كه بىامضا مىباشند، اغلب از مؤلف است.<ref>مقدمه، ص26</ref> | ||
علاوه بر ترجمه حاضر، ترجمههاى ديگرى هم به زبانهاى مختلف، از کتاب «الهيئة و الإسلام» صورت گرفته كه برخى از آنها عبارتند از: | علاوه بر ترجمه حاضر، ترجمههاى ديگرى هم به زبانهاى مختلف، از کتاب «الهيئة و الإسلام» صورت گرفته كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
#ترجمه به زبان هندى بهوسيله استاد سيداحمد بن سيدابراهيم هندى كه به نام «فلسفة الإسلام» در سال 1330ق، در لكنهو (هند) چاپ و منتشر گرديد. | #ترجمه به زبان هندى بهوسيله استاد سيداحمد بن سيدابراهيم هندى كه به نام «فلسفة الإسلام» در سال 1330ق، در لكنهو (هند) چاپ و منتشر گرديد. | ||
#ترجمه به فارسی توسط دكتر [[شهابی، محمود|محمود شهابى]]، استاد دانشكده معقول و منقول تهران، در سال 1340ق. | #ترجمه به فارسی توسط دكتر [[شهابی، محمود|محمود شهابى]]، استاد دانشكده معقول و منقول تهران، در سال 1340ق. | ||
#ترجمه به فارسی بهوسيله فردوس فراهانى، | #ترجمه به فارسی بهوسيله فردوس فراهانى، این ترجمه نخست در روزنامه اراك، چاپ «سلطانآباد» درج گرديد و سپس بهطور مستقل در سال 1356ق، در نجف چاپ شد. | ||
#ترجمه به زبان انگليسى توسط سيدميرعلى هندى، ولى متأسفانه | #ترجمه به زبان انگليسى توسط سيدميرعلى هندى، ولى متأسفانه این ترجمه پایان نيافت و مترجم آن درگذشت.<ref>مقدمه، ص42</ref> | ||
فهرست مطالب در ابتدا و نمايه اعلام، مكانها و کتابها، در انتهاى کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و نمايه اعلام، مكانها و کتابها، در انتهاى کتاب آمده است. |
ویرایش