۶۱٬۱۸۹
ویرایش
استکبار و استضعاف در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''استضعاف و استكبار در قرآن'''، اثر فارسی [[محمد سروش]] و [[احمد حيدرى]]، کتابى است كه با توجه به اهميت موضوع بندگى در سعادت انسان و لزوم تبيين وظيفه ايمانى او، به بحث و بررسى تفصيلى موضوع «استكبار و استضعاف» از ديدگاه آيات قرآن مجيد پرداخته و در آن، زمينه‌ها، عوامل، نظرگاه اديان و مسائل ديگر در | '''استضعاف و استكبار در قرآن'''، اثر فارسی [[محمد سروش]] و [[احمد حيدرى]]، کتابى است كه با توجه به اهميت موضوع بندگى در سعادت انسان و لزوم تبيين وظيفه ايمانى او، به بحث و بررسى تفصيلى موضوع «استكبار و استضعاف» از ديدگاه آيات قرآن مجيد پرداخته و در آن، زمينه‌ها، عوامل، نظرگاه اديان و مسائل ديگر در این باره، مطرح شده است. | ||
کتاب، به‌منظور تأمين متن آموزشى نظام آموزش عقيدتى - سياسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تدوین گرديده است. | کتاب، به‌منظور تأمين متن آموزشى نظام آموزش عقيدتى - سياسى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تدوین گرديده است. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
در مقدمات، ضمن تشريح مشخصات نظام آموزشى عقيدتى - سياسى سپاه، به موضوع کتاب، اشاره شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/11 مقدمات، ص11] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/16 16]</ref> | در مقدمات، ضمن تشريح مشخصات نظام آموزشى عقيدتى - سياسى سپاه، به موضوع کتاب، اشاره شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/11 مقدمات، ص11] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/16 16]</ref> | ||
در فصل اول، مفاهيم «استضعاف»، «استكبار»، «ملأ» و «مترفين» مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، معتقد است برای بررسى «استضعاف» و «استكبار» در فرهنگ اسلامى و تحقيق در ديدگاه‌هاى اسلام درباره مستضعفين و مستكبرين، نخست بايد مفاهيم | در فصل اول، مفاهيم «استضعاف»، «استكبار»، «ملأ» و «مترفين» مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده، معتقد است برای بررسى «استضعاف» و «استكبار» در فرهنگ اسلامى و تحقيق در ديدگاه‌هاى اسلام درباره مستضعفين و مستكبرين، نخست بايد مفاهيم این واژه‌ها را مورد كاوش قرار داد؛ زيرا در متون اسلامى، این دو واژه و كلمات ديگرى كه در ارتباط با آنهايند، همچون «ملأ» و «مترفين» فراوان به كار رفته است و با درك صحيح و دقت در محتواى آن‌ها، راه آشنايى با منطق قرآن هموار مى‌گردد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/20 متن کتاب، ص20]</ref> | ||
نویسنده بر | نویسنده بر این باور است كه ضعف و ناتوانى در بدن، روح و فكر، در صحنه‌هاى مختلف زندگى بشر، خود را نشان مى‌دهد؛ ازاين‌رو، استضعاف نيز پهنه وسيعى داشته و كسانى كه به ضعف كشيده مى‌شوند و نيرو و توانشان ربوده مى‌شود، داراى گروه‌هايى گوناگونند: بر برخى ضعف مادى و اقتصادى تحميل مى‌شود، از گروهى قدرت و قوّت سياسى گرفته مى‌شود و برخى ديگر به استضعاف فكرى دچار مى‌گردند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/30 همان، ص30]</ref> | ||
از سوى ديگر، همه مستضعفان، از نظر فكرى و بينش اجتماعى در یک سطح نيستند: برخى در حدى بالا از آگاهى قرار دارند و برخى نادانند. همچنين، مستضعفان از نظر ايمان و عقيده نيز متفاوتند: گروهى مؤمن و گروهى ديگر كافرند؛ ازاين‌رو وى در فصل دوم، انواع استضعاف و استكبار را بر اساس آيات قرآن، مورد مطالعه و بررسى قرار داده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/30 همان]</ref> | از سوى ديگر، همه مستضعفان، از نظر فكرى و بينش اجتماعى در یک سطح نيستند: برخى در حدى بالا از آگاهى قرار دارند و برخى نادانند. همچنين، مستضعفان از نظر ايمان و عقيده نيز متفاوتند: گروهى مؤمن و گروهى ديگر كافرند؛ ازاين‌رو وى در فصل دوم، انواع استضعاف و استكبار را بر اساس آيات قرآن، مورد مطالعه و بررسى قرار داده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/30 همان]</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
#زمينه‌هاى استكبار كه عبارتند از: برترى‌هاى توهمى ذاتى، اقتدار و شوكت ظاهرى، توانگرى اقتصادى، غرور علمى و گناهكارى.<ref>همان، ص[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/78 78]</ref> | #زمينه‌هاى استكبار كه عبارتند از: برترى‌هاى توهمى ذاتى، اقتدار و شوكت ظاهرى، توانگرى اقتصادى، غرور علمى و گناهكارى.<ref>همان، ص[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/78 78]</ref> | ||
#عوامل استضعاف از جمله: استضعاف‌پذيرى، مستكبران و مقدس‌نمايان كج‌انديش.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/81 همان، ص81]</ref> | #عوامل استضعاف از جمله: استضعاف‌پذيرى، مستكبران و مقدس‌نمايان كج‌انديش.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/81 همان، ص81]</ref> | ||
#:با توجه به اينكه عقل و شرع، بر ضرورت مبارزه با استكبار و استضعاف حكم مى‌كنند و مستضعفان و آزادگان را موظف مى‌دانند كه با مبارزه، به رفع استضعاف و رویارویى با مستكبران بپردازند، در فصل چهارم، برخى از اصول | #:با توجه به اينكه عقل و شرع، بر ضرورت مبارزه با استكبار و استضعاف حكم مى‌كنند و مستضعفان و آزادگان را موظف مى‌دانند كه با مبارزه، به رفع استضعاف و رویارویى با مستكبران بپردازند، در فصل چهارم، برخى از اصول این مبارزه بيان شده است كه عبارتند از: خودباورى و اتكا به نفس، برخورد تهاجمى با استكبار و شكيبايى و پايدارى در مبارزه.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/96 همان، ص96]</ref> | ||
در | در این فصل، در سه بخش زير، شيوه‌هاى مبارزه، توضيح داده شده است: | ||
#در ابعاد سياسى - نظامى شامل: تحقير مستكبران و شكستن شكوه دروغين آنان، حمايت از مستضعفان و وحدت و انسجام.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/102 همان، ص102]</ref> | #در ابعاد سياسى - نظامى شامل: تحقير مستكبران و شكستن شكوه دروغين آنان، حمايت از مستضعفان و وحدت و انسجام.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/102 همان، ص102]</ref> | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
در فصل پنجم، زندگانى بنى اسرائيل و سير از استضعاف تا استكبار آن‌ها، مورد مطالعه قرار گرفته است. زندگانى بنى اسرائيل، از داستان‌هاى عبرت‌انگيز قرآن كريم بوده كه بخش‌هاى مختلف آن، در سوره‌هاى گوناگون بيان شده است؛ مردمى كه با لطف و عنايت خدا از ظلم و ستم فرعونيان نجات يافتند و زمينه حاكميت و وراثتشان در سرزمين مصر فراهم شد، امّا خود، روحيه استكبارى پيدا كردند و قومى بدنام و ستمگر گشتند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/121 همان، ص121]</ref> | در فصل پنجم، زندگانى بنى اسرائيل و سير از استضعاف تا استكبار آن‌ها، مورد مطالعه قرار گرفته است. زندگانى بنى اسرائيل، از داستان‌هاى عبرت‌انگيز قرآن كريم بوده كه بخش‌هاى مختلف آن، در سوره‌هاى گوناگون بيان شده است؛ مردمى كه با لطف و عنايت خدا از ظلم و ستم فرعونيان نجات يافتند و زمينه حاكميت و وراثتشان در سرزمين مصر فراهم شد، امّا خود، روحيه استكبارى پيدا كردند و قومى بدنام و ستمگر گشتند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/121 همان، ص121]</ref> | ||
نویسنده، معتقد است مهم‌ترين نكته‌اى كه از | نویسنده، معتقد است مهم‌ترين نكته‌اى كه از این داستان مى‌تواند برای همه ملّت‌ها مايه عبرت باشد، آن است كه جهاد و مبارزه با ظلم و ستم و رها شدن از سلطه مستكبران و به وراثت و حاكميت رسيدن، كافى نيست، بلكه حفظ و نگهدارى این نعمت بزرگ الهى، اهميت بيشترى دارد؛ چرا كه در شرايط سخت استضعاف، زمينه انحراف و گردنكشى در برابر حق و حقيقت اندك است؛ درحالى‌كه با رسيدن به قدرت و حكومت، زمينه لغزش و آلودگى و استكبار فراهم مى‌شود؛ ازاين‌رو، در این مرحله تسليم خدا بودن و بر اساس قسط و عدل عمل كردن و باايمان باقى ماندن، بسى دشوارتر است. به همين دليل، صاحبان قدرت، به مراقبت و توجه بيشترى نيازمندند.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/121 همان]</ref> | ||
در آخرين فصل، به جهت‌گيرى كلى اديان اشاره شده و از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، عبارت است از: حمايت از مستضعفان، عدالت اجتماعى، مواسات و تعديل ثروت‌ها، وظيفه حاكم اسلامى، وعده الهى و رمز پيروزى مستضعفان.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/121 همان]</ref> | در آخرين فصل، به جهت‌گيرى كلى اديان اشاره شده و از جمله مباحث مطرح‌شده در آن، عبارت است از: حمايت از مستضعفان، عدالت اجتماعى، مواسات و تعديل ثروت‌ها، وظيفه حاكم اسلامى، وعده الهى و رمز پيروزى مستضعفان.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/5850/1/121 همان]</ref> | ||