أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال: تفاوت میان نسخه‌ها

هرچند اين اثر، مستند نيست و منابع اطلاعات ارائه‌شده نيز به‌صورت دقيق و جزئى مشخص نشده است، ولى با توجه به آنكه [[حسن‌‌زاده آملی، حسن|استاد حسن‌زاده]] از نظر ادبيات فارسی و عربى جزو استادان درجه یک بشمار مى‌روند و همچنين ترديدى در تسلط و تخصص ايشان در زمينه علوم اسلامى نيست، توضيحات، نظر و تلفظ ايشان مى‌تواند مورد توجه و تأمل فراوان قرار گيرد و راهگشاى پژوهش‌هاى بهتر و كامل‌تر شود. اين اثر به زبان عربى قديم نوشته شده است.

اثر حاضر از مقدمه ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى)، مقدمه تحقيق و مقدمه نویسنده و متن اصلى کتاب تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، عربى قديمى است. نویسنده، منابع خودش را برای توليد اثر حاضر مشخص نكرده است. شيوه نویسنده در اين اثر، تنظيم مباحث بر طبق حروف الفبا و دقت‌هاى ادبى و تأكيد بسيار بر خواندن و تلفظ صحيح واژه‌ها و اسامى شخصيت‌ها و رجال است.

درباره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:

1. در مقدمه فارسی ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى) آمده است كه رساله حاضر كارى است از فقيهى نامور و از نسل فرزانگان اين مرز و بوم؛ مردى كه یک‌سره خود را وقف علوم اسلامى، به‌ویژه آنها كه در حال فراموش شدن است، كرده و جان و تن در اين راه فرسوده است. مؤلف، اين اثر را برای تحقيق و نشر در اختيار مركز قرار داد و حجج اسلام آقايان [[مدرسى، محمدکاظم|مدرسی]]، [[عرفان، کاظم|عرفان]] و [[محمودی، محمدکاظم| محمودی]] زحمت بسط و تفصيل و تحقيق آن را به عهده گرفتند و با حفظ اصل اثر، كارى تازه عرضه داشتند.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16723/1/8 ر. ك.: مقدمه کتاب، ص8]</ref>

2. در مقدمه تحقيق نوشته [[مدرسی، محمدکاظم|حجت‌الاسلام سيد‌‎محمدكاظم مدرسى يزدى]] به زبان عربى، بر اين مطلب تأكيد شده است كه علمى كه وظيفه خطير رفع اشتباه در اسامى راویان را بر عهده گرفته، عبارت است از علم «[[المؤتلف و المختلف و ضبط أسماء الرجال]]». در عصر حاضر استاد [[حسن‌‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‌زاده]] رساله ارزنده‌اى در اين زمينه نوشته به نام «أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال» كه قدمى ارزنده در اين مسير بشمار مى‌رود. در چاپ حاضر كه چاپ دوم است، خطاهاى چاپ اول را برطرف ساختيم و از جمله ترتيب ابجدى را با دقت مراعات كرديم و.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16723/1/11 ر. ك.: همان، ص11]</ref>

همچنين جناب آقاى مدرسى يزدى در اين مقدمه، برخى از منابع تحقيق (17 کتاب) را با ذكر نام کتاب و نویسنده و تاريخ وفات مؤلف آورده كه يا در زمان تأليف اثر حاضر چاپ نشده و يا به‌صورت تحقيقى و منقح چاپ نشده و يا نویسنده فرصت استفاده از آن را نيافته و يا به آن دست نيافته است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16723/1/12 ر. ك.: همان، ص12 - 13]</ref>

4. نویسنده، مطالب کتاب را بر اساس حروف الفبا و از كلمه «آبُر» آغاز كرده و چنين نوشته است كه آبُر از روستاهاى سجستان است و «الآبُري» عبارت است از ابوالحسن محمد بن حسین بن ابراهيم حافظ.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16723/1/17 ر. ك.: متن کتاب، ص17]</ref>وى کتابش را با كلمه «يَيثِع» و اين توضيح كه او پسر مُليح بن هُون بن خُزَيمَة بن مُدرِكه است، به پایان رسانده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16723/1/200 ر. ك.: همان، ص200]</ref>