۱۴۷٬۰۸۳
ویرایش
الحاشية علی إلهيات الشرح الجديد للتجريد: تفاوت میان نسخهها
الحاشية علی إلهيات الشرح الجديد للتجريد (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۰۶
، ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتابشناسی' به '. ==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵رده:کتابشناسی' به '. ==وابستهها== {{وابستهها}} رده:کتابشناسی') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
قوشچی، علی بن محمد - 879ق. شرح تجرید الاعتقاد - نقد و تفسیر | قوشچی، علی بن محمد - 879ق. شرح تجرید الاعتقاد - نقد و تفسیر | ||
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام - نقد و تفسیر | |||
کلام شیعه امامیه | کلام شیعه امامیه | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دفتر | [[دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم]]، مرکز انتشارات | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1377 ش یا 1419 ق | | سال نشر = 1377 ش یا 1419 ق | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01101AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| شابک =964-424-409-5 | | شابک =964-424-409-5 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01101 | ||
| کتابخوان همراه نور =01101 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الحاشية على الهيات الشرح الجديد للتجريد'''، تألیف [[مقدس اردبیلی، احمد بن محمد|احمد بن محمد مقدس اردبيلى]]، شرحى بر «شرح تجريد العقائد»، معروف به «شرح جديد» از [[قوشچی، علی بن محمد|علاءالدين على بن محمد قوشچى]] است. شرح قوشچى در ميان سائر شروح تجريد العقائد از اهميت ويژهاى برخوردار است، زيرا وى در اين كتاب پس از شرح عبارتهاى خواجه، به دفاع از اعتقادات اهل سنت پرداخته و اعتراضات خود را بر استدلالهاى خواجه نصير بيان كرده است. كتاب او در واقع جرح تجريد مىباشد، به همين جهت اين كتاب به ميدان برخورد آراء اهل سنت و شيعه تبديل شده است. | |||
'''الحاشية على الهيات الشرح الجديد للتجريد'''، تألیف مقدس | |||
پس از قوشچى مدتها كتاب او به عنوان متن درسى كلامى در حوزههاى علمى شيعه مطرح بوده و عدۀ زيادى از عالمان و متكلمان شيعه و سنى به نوشتن تعليقه و حاشيه بر آن همت گماردهاند. محقق اردبيلى نيز ضمن تدريس اين كتاب به نوشتن حاشيه و نقد كلمات قوشچى پرداخته است. | پس از قوشچى مدتها كتاب او به عنوان متن درسى كلامى در حوزههاى علمى شيعه مطرح بوده و عدۀ زيادى از عالمان و متكلمان شيعه و سنى به نوشتن تعليقه و حاشيه بر آن همت گماردهاند. محقق اردبيلى نيز ضمن تدريس اين كتاب به نوشتن حاشيه و نقد كلمات قوشچى پرداخته است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
#المقصد الرابع في النبوة: اين مقصد به مباحث نبوت عامه، همچون «حسن بعثت، وجوب بعثت، وجوب عصمت، كرامات، معجزات» و به مباحثى از نبوت خاصه اختصاص يافته است. | #المقصد الرابع في النبوة: اين مقصد به مباحث نبوت عامه، همچون «حسن بعثت، وجوب بعثت، وجوب عصمت، كرامات، معجزات» و به مباحثى از نبوت خاصه اختصاص يافته است. | ||
#:او در مورد مسأله سهو النبى كه يكى از مهمترين اختلافات بين [[شيخ مفيد]] و [[شيخ صدوق]] است با اينكه اعتراف مىكند، اصحاب رواياتى را كه دلالت بر سهو النبى دارد، قبول نمىكنند؛ اما ظاهر كلامش اين است كه اين مسأله را قبول مىكند. | #:او در مورد مسأله سهو النبى كه يكى از مهمترين اختلافات بين [[شيخ مفيد]] و [[شيخ صدوق]] است با اينكه اعتراف مىكند، اصحاب رواياتى را كه دلالت بر سهو النبى دارد، قبول نمىكنند؛ اما ظاهر كلامش اين است كه اين مسأله را قبول مىكند. | ||
#المقصد الخامس في الامامة: بحث امامت مهمترين و مفصلترين بخش اين كتاب است. مؤلف در اين بخش تمام سخنان قوشچى را به دقت نقل، نقد و بررسى كرده است. او علاوه بر قوشچى سخنان [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] را هم از كتاب اربعين نقل و آنها را مورد نقد قرار داده است. او در اين بخش از دلائل عقلى و نقلى مورد قبول در نزد اهل سنت استفاده كرده و صحت مذهب شيعه را اثبات مىكند. وى ابتداء با دلائل عقلى و با استفاده از روايات كتاب [[الکافی|كافى]] وجوب نصب امام و لزوم وجود امام را بيان كرده، سپس به وجوب عصمت در امام مىپردازد و به اشكالات اهل تسنن جواب مىدهد. او مىگويد من معتقدم، اگر شخصى الان مسلمان شده و بخواهد مذهبى را براى خود تعيين نمايد، يقينا اگر در اين نكته تأمل كند كه پيامبر(ص) على(ع) را تربيت كرده و به ازدواج او با فاطمه(س) و برادريش با رسول خدا(ص) و داشتن فرزندانى؛ چون حسن و | #المقصد الخامس في الامامة: بحث امامت مهمترين و مفصلترين بخش اين كتاب است. مؤلف در اين بخش تمام سخنان قوشچى را به دقت نقل، نقد و بررسى كرده است. او علاوه بر قوشچى سخنان [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] را هم از كتاب اربعين نقل و آنها را مورد نقد قرار داده است. او در اين بخش از دلائل عقلى و نقلى مورد قبول در نزد اهل سنت استفاده كرده و صحت مذهب شيعه را اثبات مىكند. وى ابتداء با دلائل عقلى و با استفاده از روايات كتاب [[الکافی|كافى]] وجوب نصب امام و لزوم وجود امام را بيان كرده، سپس به وجوب عصمت در امام مىپردازد و به اشكالات اهل تسنن جواب مىدهد. او مىگويد من معتقدم، اگر شخصى الان مسلمان شده و بخواهد مذهبى را براى خود تعيين نمايد، يقينا اگر در اين نكته تأمل كند كه پيامبر(ص) على(ع) را تربيت كرده و به ازدواج او با فاطمه(س) و برادريش با رسول خدا(ص) و داشتن فرزندانى؛ چون حسن و حسین(ع) توجه كند، بدون هيچ ترديد يقين خواهد كرد كه حق با [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و اهلبيت او است. برخى از عنوانهاى مباحث بخش امامت عبارتند از: شرح عبارتهاى تجريد دربارۀ امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و مطاعن خلفاى ثلاثة، بيان افضليت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بر جميع صحابه، سن [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] هنگام ايمان آوردن، شكهاى [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] در افضليت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و پاسخ از آنها، ادلۀ بيستگانۀ شيعه بر امامت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، ده دليل رازى بر امامت ابوبكر و پاسخ از آنها، ادلۀ امامت ائمه اثنیعشر(ع) از طريق اهل سنت و شيعه، اخبار غيب، علت انحراف صحابه از امامت على(ع)، آتش زدن در خانه حضرت فاطمه(س)، امام زمان(عج) و مسأله طول عمر. | ||
#المقصد السادس في المعاد: مباحث مهمى كه در اين مقصد بحث مىشود، عبارتند از: امكان خلق عالم آخر، صحة العدم على العالم، وجوب المعاد الجسمانى، الثواب و العقاب، الاحباط و التكفير، خلود الكفار و انقطاع عذاب اصحاب الكبائر، جواز العفو، الشفاعة، وجوب التوبه، عذاب القبر، الامر بالمعروف و النهى عن المنكر. | #المقصد السادس في المعاد: مباحث مهمى كه در اين مقصد بحث مىشود، عبارتند از: امكان خلق عالم آخر، صحة العدم على العالم، وجوب المعاد الجسمانى، الثواب و العقاب، الاحباط و التكفير، خلود الكفار و انقطاع عذاب اصحاب الكبائر، جواز العفو، الشفاعة، وجوب التوبه، عذاب القبر، الامر بالمعروف و النهى عن المنكر. | ||
#: مؤلف ملاك احتياج را در اين مقصد همچون فلاسفه امكان دانسته است. او گرچه در مبحث قدرت به روش متكلمين مشى كرده است و ملاك احتياج را حدوث دانسته، اما در اين مبحث ملك حاجت را امكان مىداند. | #: مؤلف ملاك احتياج را در اين مقصد همچون فلاسفه امكان دانسته است. او گرچه در مبحث قدرت به روش متكلمين مشى كرده است و ملاك احتياج را حدوث دانسته، اما در اين مبحث ملك حاجت را امكان مىداند. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
#محقق اردبيلى و تلاقى عقلگرايى و نقلگرايى: محقق اردبيلى گاهى، چون يك فيلسوف عقلگرا وارد بحث مىشود و هرچه برخلاف عقل پيدا مىكند، به توجيه و تأويل آن مىپردازد؛ مثلاًدر بحث رؤيت خداى متعال مىگويد چيزى كه جهت و مكان ندارد، از بديهيات است كه او را نمىتوان ديد، بنابراین مقصود از رؤيت خدا ادراك علمى و انكشاف تام مىباشد نه رؤيت با چشم و اگر چيزى در شرع خلاف آن يافت شد، بايد آن را توجيه نمود. وى مكررا رؤيت را كناية از علم تام ضرورى مىداند. | #محقق اردبيلى و تلاقى عقلگرايى و نقلگرايى: محقق اردبيلى گاهى، چون يك فيلسوف عقلگرا وارد بحث مىشود و هرچه برخلاف عقل پيدا مىكند، به توجيه و تأويل آن مىپردازد؛ مثلاًدر بحث رؤيت خداى متعال مىگويد چيزى كه جهت و مكان ندارد، از بديهيات است كه او را نمىتوان ديد، بنابراین مقصود از رؤيت خدا ادراك علمى و انكشاف تام مىباشد نه رؤيت با چشم و اگر چيزى در شرع خلاف آن يافت شد، بايد آن را توجيه نمود. وى مكررا رؤيت را كناية از علم تام ضرورى مىداند. | ||
#:و يا مىگويد امور خارق العاده اختصاص به ممكنات دارند و چيزى كه محال عقلى است، هرگز اعجاز يا خرق عادت به آن تعلق | #:و يا مىگويد امور خارق العاده اختصاص به ممكنات دارند و چيزى كه محال عقلى است، هرگز اعجاز يا خرق عادت به آن تعلق نمىگیرد. او در بحث كلام نفسى در پاسخ اشاعره كه آن را قبول داشته و مىگويند: كلام نفسى قديم است نه خبر و انشاء، مىگويد اين مثل آن است كه كسى بگويد، جنس بدون فصل وجود داشته باشد. كلام نفسى را به جنس منطقى و خبر يا انشاء بودن آن را به فصل تشبيه كرده است. در بحث تشخص و تعين واجب تعالى همچون يك فيلسوف وارد بحث شده است. گاهى هم محقق اردبيلى نقلگرا شده و همچون اخباریون بحث مىكند؛ مثلاًوحدانيت خداى متعال را با دليل نقلى اثبات مىكند. | ||
#:قدرت خداى متعال را نيز با استدلالهاى شرعى و نقلى بيان مىكند. حتى اثبات وجود خداى متعال را از راه كلام پيامبر اثبات مىكند. | #:قدرت خداى متعال را نيز با استدلالهاى شرعى و نقلى بيان مىكند. حتى اثبات وجود خداى متعال را از راه كلام پيامبر اثبات مىكند. | ||
#ظرافتها و دقتها: دقتهاى محقق اردبيلى در اين كتاب بسيار زياد است؛ مثلاًگاهى كلام خواجه نصير را طورى شرح و تفسير مىكند كه اصلا اشكالات قوشچى بر آن وارد نباشد، بلكه ثابت مىكند كه قوشچى مراد خواجه را نفهميده است. او در بحث كلام خدا پس از بيان آن كه صدق متكلم بر خدا دليل آن نيست كه مبدأ؛ يعنى تكلم نيز در او باشد، نتيجه گرفته است كه هيچ يك از معتزله و اشاعره، اصل مطلب و مدعا را متوجه نشدهاند و تسليم شدن معتزله در مقابل اشاعره بىوجه است. او علاوه بر نقد كلمات قوشچى گاهى به نقد كلمات خواجه نصير مىپردازد. | #ظرافتها و دقتها: دقتهاى محقق اردبيلى در اين كتاب بسيار زياد است؛ مثلاًگاهى كلام خواجه نصير را طورى شرح و تفسير مىكند كه اصلا اشكالات قوشچى بر آن وارد نباشد، بلكه ثابت مىكند كه قوشچى مراد خواجه را نفهميده است. او در بحث كلام خدا پس از بيان آن كه صدق متكلم بر خدا دليل آن نيست كه مبدأ؛ يعنى تكلم نيز در او باشد، نتيجه گرفته است كه هيچ يك از معتزله و اشاعره، اصل مطلب و مدعا را متوجه نشدهاند و تسليم شدن معتزله در مقابل اشاعره بىوجه است. او علاوه بر نقد كلمات قوشچى گاهى به نقد كلمات خواجه نصير مىپردازد. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
گرچه برخى از عبارتهاى اين كتاب در حاشيه شرح تجريد العقائد چاپ سنگى آمده بود؛ اما قبل از تاريخ 1416ق به صورت كامل چاپ نشده است. | گرچه برخى از عبارتهاى اين كتاب در حاشيه شرح تجريد العقائد چاپ سنگى آمده بود؛ اما قبل از تاريخ 1416ق به صورت كامل چاپ نشده است. | ||
اين كتاب براى | اين كتاب براى اولین بار توسط انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزۀ علميه قم و با تصحيح و تحقيق آقاى احمد عابدى در سال 1416ق به چاپ رسيده و همين نسخه چند مرتبه تجديد چاپ شده است. اين كتاب در سالهاى 1417 و 1418ق به عنوان كتاب سال انتخاب شده است. | ||
مؤلف در مقدمۀ كتاب ابتداء به تعريف و تطور علم كلام پرداخته، سپس جايگاه محقق طوسى و كتاب تجريد را بيان مىكند و بعد شرح قوشچى بر اين كتاب را معرفى كرده، سپس به طور خلاصه حاشيۀ محقق اردبيلى را بر شرح قوشچى معرفى مىكند. | مؤلف در مقدمۀ كتاب ابتداء به تعريف و تطور علم كلام پرداخته، سپس جايگاه محقق طوسى و كتاب تجريد را بيان مىكند و بعد شرح قوشچى بر اين كتاب را معرفى كرده، سپس به طور خلاصه حاشيۀ محقق اردبيلى را بر شرح قوشچى معرفى مىكند. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
اين كتاب در يك جلد و 584 صفحه به چاپ رسيده است. | اين كتاب در يك جلد و 584 صفحه به چاپ رسيده است. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||