۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دانشنامه ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - 'نامه ای' به 'نامهای') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
نیاز فارسیزبانان ایرانی و خارجی به مرجعی جامع و موثق، به زبان فارسی که ناظر به همه دانشها باشد، انگیزه تدوین اثر حاضر بوده است<ref>ر.ک: مقدمه دوم، ج1، صفحه نه</ref>. | نیاز فارسیزبانان ایرانی و خارجی به مرجعی جامع و موثق، به زبان فارسی که ناظر به همه دانشها باشد، انگیزه تدوین اثر حاضر بوده است.<ref>ر.ک: مقدمه دوم، ج1، صفحه نه</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه نخست، به تعریف دانشنامه، انواع آن، سابقه دانشنامهنویسی در ایران و... پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه اول، صفحه هفت - نه</ref> و در مقدمه دوم، ویژگیهای دانشنامه حاضر، از جمله ضوابط نوشتن مقالات، نشانهها و اختصارات و سازمان علمی دانشنامه، تشریح شده است<ref>ر.ک: مقدمه دوم، همان، صفحه نه - بیستوهشت</ref>. | در مقدمه نخست، به تعریف دانشنامه، انواع آن، سابقه دانشنامهنویسی در ایران و... پرداخته شده<ref>ر.ک: مقدمه اول، صفحه هفت - نه</ref> و در مقدمه دوم، ویژگیهای دانشنامه حاضر، از جمله ضوابط نوشتن مقالات، نشانهها و اختصارات و سازمان علمی دانشنامه، تشریح شده است.<ref>ر.ک: مقدمه دوم، همان، صفحه نه - بیستوهشت</ref>. | ||
بیشتر مقالههای این دانشنامه را، گروه مقالات نیمه بلند تشکیل میدهد که میانگین حجم آنها، حدود یک ستون است. مقالههای خیلی کوتاه، خاص اطلاعرسانی حداقل و سریع، درباره مواردی است که ذکر اطلاعاتی اندک در دانشنامههای همگانی برای آنها کفایت میکند. مقالههای خیلی بلند، در موضوعاتی است که طبیعت آنها ایجاب میکند حق مطلب با کلمات بیشتری ادا شود. جنبههایی از ارزشهای والای جامعه، شخصیتهای ممتاز عالم بشریت و مفاهیم اساسی یا جدیدی که طرح کردن آنها به تفصیل نیاز دارد، از جمله مطالبی است که در قالب مقالههای بلند معرفی شدهاند. بااینحال، تلاش شده است تا جای ممکن، اصل خلاصهگویی و پرهیز از ذکر عبارتها و کلمههای زائد مراعات گردد و اطلاعات مفید و لازم، با حداقل واژه و با ساختاری ساده و آسانیاب، ارائه شود<ref>ر.ک: همان، صفحه ده</ref>. | بیشتر مقالههای این دانشنامه را، گروه مقالات نیمه بلند تشکیل میدهد که میانگین حجم آنها، حدود یک ستون است. مقالههای خیلی کوتاه، خاص اطلاعرسانی حداقل و سریع، درباره مواردی است که ذکر اطلاعاتی اندک در دانشنامههای همگانی برای آنها کفایت میکند. مقالههای خیلی بلند، در موضوعاتی است که طبیعت آنها ایجاب میکند حق مطلب با کلمات بیشتری ادا شود. جنبههایی از ارزشهای والای جامعه، شخصیتهای ممتاز عالم بشریت و مفاهیم اساسی یا جدیدی که طرح کردن آنها به تفصیل نیاز دارد، از جمله مطالبی است که در قالب مقالههای بلند معرفی شدهاند. بااینحال، تلاش شده است تا جای ممکن، اصل خلاصهگویی و پرهیز از ذکر عبارتها و کلمههای زائد مراعات گردد و اطلاعات مفید و لازم، با حداقل واژه و با ساختاری ساده و آسانیاب، ارائه شود<ref>ر.ک: همان، صفحه ده</ref>. | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
در نوشتن مقالات دانشنامه، تا حد امکان، از دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیروی شده است، اما ازآنجاکه بسیاری از مقالات در سالیان گذشته، مراحل مختلف تألیف، ترجمه و ویرایش را طی کرده، در مواردی اختلافهای ناچیزی به چشم میخورد<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده</ref>. | در نوشتن مقالات دانشنامه، تا حد امکان، از دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیروی شده است، اما ازآنجاکه بسیاری از مقالات در سالیان گذشته، مراحل مختلف تألیف، ترجمه و ویرایش را طی کرده، در مواردی اختلافهای ناچیزی به چشم میخورد<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده</ref>. | ||
برای نقطهگذاری در خط فارسی، ضوابط مدونی وجود ندارد و مؤلفان و مترجمان در اینباره، اختلافنظر دارند، اما مواردی هست که رعایت آنها در نوشتار ضروری است. در دانشمانه از علامتهای نقطهگذاری، فقط در موارد ضروری فقط برای کمک به درست خواندن و واضحتر شدن مطلب، استفاده شده است که در مقدمه کتاب، توضیح مختصری درباره هریک از این علامتها، داده شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده - دوازده</ref>. | برای نقطهگذاری در خط فارسی، ضوابط مدونی وجود ندارد و مؤلفان و مترجمان در اینباره، اختلافنظر دارند، اما مواردی هست که رعایت آنها در نوشتار ضروری است. در دانشمانه از علامتهای نقطهگذاری، فقط در موارد ضروری فقط برای کمک به درست خواندن و واضحتر شدن مطلب، استفاده شده است که در مقدمه کتاب، توضیح مختصری درباره هریک از این علامتها، داده شده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه یازده - دوازده</ref>. | ||
از جمله ویژگیهای کتاب، آن است که در ترتیب الفبایی مدخلها، حرف تعریف «ال»، ملحوظ نگردیده و جای الفبایی «آ» و «ا» یکسان گرفته شده است و برای روشن شدن تلفظ مدخلها، همه آنها حرکتگذاری شدهاند. اگر مدخل دارای ضبطهای دیگری بوده است، غالبا آن ضبطها پس از مدخل ذکر شده است. آوانگاری همه مدخلها، پس از ضبط مشکول آنها آورده شده است<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده</ref>. | از جمله ویژگیهای کتاب، آن است که در ترتیب الفبایی مدخلها، حرف تعریف «ال»، ملحوظ نگردیده و جای الفبایی «آ» و «ا» یکسان گرفته شده است و برای روشن شدن تلفظ مدخلها، همه آنها حرکتگذاری شدهاند. اگر مدخل دارای ضبطهای دیگری بوده است، غالبا آن ضبطها پس از مدخل ذکر شده است. آوانگاری همه مدخلها، پس از ضبط مشکول آنها آورده شده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده</ref>. | ||
ارجاعات در مقالات تألیفی دانشنامه، به قرار زیر میباشد: | ارجاعات در مقالات تألیفی دانشنامه، به قرار زیر میباشد: | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
# اطلاعات مربوط به مآخذ مختلف، با نقطه ویرگول (؛) از یکدیگر جدا شده است؛ مثال: [[ابن بلخی]]، [[فارسنامه ابن بلخی|فارسنامه]]، به کوشش لسترنج و نیکلسون، کمبریج، 1921؛ [[نامی اصفهانی، محمدصادق|نامی اصفهانی]]، محمدصادق، تاریخ گیتیگشا، به کوشش [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، تهران، 1363ش. | # اطلاعات مربوط به مآخذ مختلف، با نقطه ویرگول (؛) از یکدیگر جدا شده است؛ مثال: [[ابن بلخی]]، [[فارسنامه ابن بلخی|فارسنامه]]، به کوشش لسترنج و نیکلسون، کمبریج، 1921؛ [[نامی اصفهانی، محمدصادق|نامی اصفهانی]]، محمدصادق، تاریخ گیتیگشا، به کوشش [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، تهران، 1363ش. | ||
# مشخصات مآخذی از قبیل فرهنگها و دائرةالمعارفها که بهترتیب الفبایی تدوین شده است، جز در موارد ضروری درج نشده است. | # مشخصات مآخذی از قبیل فرهنگها و دائرةالمعارفها که بهترتیب الفبایی تدوین شده است، جز در موارد ضروری درج نشده است. | ||
# بیشتر در جاهایی که تاریخ هجری قمری ذکر شده، تاریخ میلادی مطابق آن نیز آمده است. در مقالات مربوط به غیر از جهان اسلام، تاریخ میلادی ذکر شده و در برخی موارد، معادل هجری قمری یا شمسی آنها آمده است<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده - سیزده</ref>. | # بیشتر در جاهایی که تاریخ هجری قمری ذکر شده، تاریخ میلادی مطابق آن نیز آمده است. در مقالات مربوط به غیر از جهان اسلام، تاریخ میلادی ذکر شده و در برخی موارد، معادل هجری قمری یا شمسی آنها آمده است.<ref>ر.ک: همان، صفحه دوازده - سیزده</ref>. | ||