۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الأربعينيات لكشف أنوار القدسيات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '==پانویس== <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - 'است<ref>' به 'است.<ref>') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''الأربعينيات لكشف أنوار القدسيات'''، نوشته [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید قمی]]، کتابی است به زبان عربی با موضوع فلسفه اسلامی. این اثر، مجموعهای است از ده رساله از نویسنده با محوریت مباحث فلسفی. [[حبیبی، نجفقلی|نجفقلی حبیبی]] بر این اثر تعلیقه نوشته و آن را تصحیح کرده است. | '''الأربعينيات لكشف أنوار القدسيات'''، نوشته [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید قمی]]، کتابی است به زبان عربی با موضوع فلسفه اسلامی. این اثر، مجموعهای است از ده رساله از نویسنده با محوریت مباحث فلسفی. [[حبیبی، نجفقلی|نجفقلی حبیبی]] بر این اثر تعلیقه نوشته و آن را تصحیح کرده است. | ||
نویسنده، این کتابها را در بین سالهای 1089 تا 1102ق، در زمان اقامتش در اصفهان جمع کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص19</ref>. | نویسنده، این کتابها را در بین سالهای 1089 تا 1102ق، در زمان اقامتش در اصفهان جمع کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص19</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
ناشر، در ابتدای کتاب از اهمیت حفظ و احیای میراث آثار خطی سخن میگوید<ref>ر.ک: کتاب، ص5</ref>. | ناشر، در ابتدای کتاب از اهمیت حفظ و احیای میراث آثار خطی سخن میگوید<ref>ر.ک: کتاب، ص5</ref>. | ||
[[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] در مقدمه این کتاب با بیان رمزی، به موقعیت معنوی خود اشاره کرده و سپس توضیح داده که وی پس از گشتوگذار در بوستانهای رمزی فلاسفه الهی و آگاهی یافتن از اسرار متقدم و متأخرشان و بهره بردن از فیوضاتشان، مهمات این دانش را در کتابهای پراکنده ضبط کرده و سپس تصمیم گرفته که «چهل گنجینه» از آنها بسازد. او در اولین قدم برخی از این جواهرات (مطالب مهم) را در الأربعينيات لكشف أنوار القدسيات، جمع و بیان کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص18</ref>. | [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] در مقدمه این کتاب با بیان رمزی، به موقعیت معنوی خود اشاره کرده و سپس توضیح داده که وی پس از گشتوگذار در بوستانهای رمزی فلاسفه الهی و آگاهی یافتن از اسرار متقدم و متأخرشان و بهره بردن از فیوضاتشان، مهمات این دانش را در کتابهای پراکنده ضبط کرده و سپس تصمیم گرفته که «چهل گنجینه» از آنها بسازد. او در اولین قدم برخی از این جواهرات (مطالب مهم) را در الأربعينيات لكشف أنوار القدسيات، جمع و بیان کرده است.<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص18</ref>. | ||
از نام کتاب برمیآید که وی قصد داشته چهل رساله در موضوعات متنوع را در این مجموعه جمع کند که این اتفاق نیفتاده. توضیح احادیث مشکل، یکی از مهمترین دغدغههای [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] در این کتاب است که خوب از عهده آن برآمده است<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | از نام کتاب برمیآید که وی قصد داشته چهل رساله در موضوعات متنوع را در این مجموعه جمع کند که این اتفاق نیفتاده. توضیح احادیث مشکل، یکی از مهمترین دغدغههای [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] در این کتاب است که خوب از عهده آن برآمده است.<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
[[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]]، مقدمه مستقل و مهمی بر الأربعينيات نوشته است. او در این مقدمه بعد از حمد خداوند، مسیر تکامل انسان از دیدگاه خودش، مفهوم قضا و قدر و عنایت الهی و حسن سابقه و... را توضیح داده و تعریف کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]]، مقدمه مستقل و مهمی بر الأربعينيات نوشته است. او در این مقدمه بعد از حمد خداوند، مسیر تکامل انسان از دیدگاه خودش، مفهوم قضا و قدر و عنایت الهی و حسن سابقه و... را توضیح داده و تعریف کرده است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
این مجموعه شامل کتابهای زیر است: | این مجموعه شامل کتابهای زیر است: | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
الإشارة و البشارة: در یک مقدمه و هشت اشاره و سه بشارت تألیف شده و درباره استدلال بر صحت قرائات سبع قرآن کریم است. او در خلال توضیح اصول ششگانه در شش اشاره، به تبیین مبانی نظری دیدگاه خودش میپردازد، سپس این مسئله را که اعتراف به اختلاف نصوص در تعداد آیات قرآن، اعتراف به تحریف قرآن است، در ضمن دو اشاره و سه بشارت، حل میکند<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. | الإشارة و البشارة: در یک مقدمه و هشت اشاره و سه بشارت تألیف شده و درباره استدلال بر صحت قرائات سبع قرآن کریم است. او در خلال توضیح اصول ششگانه در شش اشاره، به تبیین مبانی نظری دیدگاه خودش میپردازد، سپس این مسئله را که اعتراف به اختلاف نصوص در تعداد آیات قرآن، اعتراف به تحریف قرآن است، در ضمن دو اشاره و سه بشارت، حل میکند<ref>ر.ک: همان، ص21</ref>. | ||
الفوائد الرضوية: در شرح حدیث امام رضا(ع) در پاسخ به سؤال رأسالجالوت از ایشان است که در یک مقدمه و سه فایده مرتب شده است. نویسنده، در مقدمه، پس از نقل نص روایت، به هدف کشف رموز معنی حدیث، به توضیح اجمالی عبارات روایت پرداخته و در سه فایده، مطابقت بین پرسش و پاسخ را توضیح داده است<ref>ر.ک: همان، ص22-23</ref>. | الفوائد الرضوية: در شرح حدیث امام رضا(ع) در پاسخ به سؤال رأسالجالوت از ایشان است که در یک مقدمه و سه فایده مرتب شده است. نویسنده، در مقدمه، پس از نقل نص روایت، به هدف کشف رموز معنی حدیث، به توضیح اجمالی عبارات روایت پرداخته و در سه فایده، مطابقت بین پرسش و پاسخ را توضیح داده است.<ref>ر.ک: همان، ص22-23</ref>. | ||
مرقاة الأسرار و معراج الأنوار: [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] این رساله را در 35 سالگی در قم نوشت و سپس در اصفهان به این مجموعه ضمیمه کرد. موضوع آن ربط حادث به قدیم و صدور متغیر از ثابت و حدوث عالم است. وی این ا ثر را در یک مقدمه و دو درجه نوشت. او در درجه اول، درباره عقل و نفس و هیولی و صورت و جسم و طبیعت و حرکت و زمان و شؤون هریک و در درجه دوم، درباره وجود و ماهیت و جعل و کلی و فاعل و مسائل مختلف این امور صحبت میکند. وی سپس شیوه معرفت ربط حادث به قدیم را بیان میدارد و..<ref>ر.ک: همان، ص23-24</ref>. | مرقاة الأسرار و معراج الأنوار: [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] این رساله را در 35 سالگی در قم نوشت و سپس در اصفهان به این مجموعه ضمیمه کرد. موضوع آن ربط حادث به قدیم و صدور متغیر از ثابت و حدوث عالم است. وی این ا ثر را در یک مقدمه و دو درجه نوشت. او در درجه اول، درباره عقل و نفس و هیولی و صورت و جسم و طبیعت و حرکت و زمان و شؤون هریک و در درجه دوم، درباره وجود و ماهیت و جعل و کلی و فاعل و مسائل مختلف این امور صحبت میکند. وی سپس شیوه معرفت ربط حادث به قدیم را بیان میدارد و..<ref>ر.ک: همان، ص23-24</ref>. | ||
النفحات الإلهية و الخواطر الإلهامية: در آن با نثر مسجع درباره وجود و ماهیت و کلی و اقسام سهگانه آن و جعل و احکامش و... صحبت کرده و در خاتمه، بحث حدوث عالم را مطرح کرده است. این رساله در هفده نفحه و یک خاتمه نوشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>. | النفحات الإلهية و الخواطر الإلهامية: در آن با نثر مسجع درباره وجود و ماهیت و کلی و اقسام سهگانه آن و جعل و احکامش و... صحبت کرده و در خاتمه، بحث حدوث عالم را مطرح کرده است. این رساله در هفده نفحه و یک خاتمه نوشته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>. | ||
رسالههای بعدی عبارتند از: «الأنوار القدسية»، درباره هیولی و صورت و جسم و نفس در سه نور و چند فتح؛ «المقصد الأسنی» درباره ماهیت حرکت و وجود آن در دو مقصد؛ «الحديقة الوردية»، درباره حل ماجراهای مربوط به شب معراج پیامبر(ص) در سه حدیقه؛ «البرهان القاطع و النور الساطع»، درباره اثبات واجب تعالی و مباحث متعلق به آن، که ترجمه عربی رساله إثبات الواجب استادش ملا رجبعلی تبریزی است و در یک مقدمه و پنج موضع و یک خاتمه بیان شده و «الطلائع و البوارق» که بر شش طلیعه ترتیب یافته و هر طلیعهای دارای چند برق است. موضوع رساله اخیر بحث درباره این است که همه حقایق امکانی دارای صورت هستند و صورت انسانی، والاترین صورتها است<ref>ر.ک: همان، ص25-28</ref>. | رسالههای بعدی عبارتند از: «الأنوار القدسية»، درباره هیولی و صورت و جسم و نفس در سه نور و چند فتح؛ «المقصد الأسنی» درباره ماهیت حرکت و وجود آن در دو مقصد؛ «الحديقة الوردية»، درباره حل ماجراهای مربوط به شب معراج پیامبر(ص) در سه حدیقه؛ «البرهان القاطع و النور الساطع»، درباره اثبات واجب تعالی و مباحث متعلق به آن، که ترجمه عربی رساله إثبات الواجب استادش ملا رجبعلی تبریزی است و در یک مقدمه و پنج موضع و یک خاتمه بیان شده و «الطلائع و البوارق» که بر شش طلیعه ترتیب یافته و هر طلیعهای دارای چند برق است. موضوع رساله اخیر بحث درباره این است که همه حقایق امکانی دارای صورت هستند و صورت انسانی، والاترین صورتها است.<ref>ر.ک: همان، ص25-28</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
این مجموعه چند نسخه خطی دارد و تعداد رسائل ذکرشده در اثر، در برخی نسخه‌ها با دیگری متفاوت است؛ مثلاًنسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره 2702، مشتمل بر یازده رساله است؛ یعنی ده نسخه مذکور، بهعلاوه رساله مفصلی با عنوان شرح حدیث غمامه یا شرح حدیث بساط. نسخه خطی آستان قدس که به خط خود مؤلف است، فقط همان ده رساله را دارد. نسخه اساس در این تحقیق همان نسخه آستان قدس است<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>. | این مجموعه چند نسخه خطی دارد و تعداد رسائل ذکرشده در اثر، در برخی نسخه‌ها با دیگری متفاوت است؛ مثلاًنسخه کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره 2702، مشتمل بر یازده رساله است؛ یعنی ده نسخه مذکور، بهعلاوه رساله مفصلی با عنوان شرح حدیث غمامه یا شرح حدیث بساط. نسخه خطی آستان قدس که به خط خود مؤلف است، فقط همان ده رساله را دارد. نسخه اساس در این تحقیق همان نسخه آستان قدس است.<ref>ر.ک: همان، ص28</ref>. | ||
کتاب حاضر از مقابله بین سه نسخه تهیه شده که عبارتند از: نسخه آستان قدس رضوی که با حرف «ق» مشخص شده و عبارتهای دیگر نسخه‌ها در داخل [ ] قرار داده شده؛ نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 1207 که با حرف «م» رمزگذاری شده و نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 645 که با حرف «ن» رمزگذاری شده است<ref>ر.ک: همان، ص28-29</ref>. | کتاب حاضر از مقابله بین سه نسخه تهیه شده که عبارتند از: نسخه آستان قدس رضوی که با حرف «ق» مشخص شده و عبارتهای دیگر نسخه‌ها در داخل [ ] قرار داده شده؛ نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 1207 که با حرف «م» رمزگذاری شده و نسخه کتابخانه مجلس شورای اسلامی به شماره 645 که با حرف «ن» رمزگذاری شده است.<ref>ر.ک: همان، ص28-29</ref>. | ||
ملا علی نوری، تعلیقات مفیدی بر اکثر رسائل این کتاب نوشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ملا علی نوری، تعلیقات مفیدی بر اکثر رسائل این کتاب نوشته است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
[[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] هم تعلیقه مفصلی بر کتاب الفوائد الرضوية دارد که در آن برخی سخنان [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] را نقد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>. | [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] هم تعلیقه مفصلی بر کتاب الفوائد الرضوية دارد که در آن برخی سخنان [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضی سعید]] را نقد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||