۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
إكتفاء القنوع بما هو مطبوع من أشهر التآليف العربية في المطابع الشرقية و الغربية: تفاوت میان نسخه‌ها
إكتفاء القنوع بما هو مطبوع من أشهر التآليف العربية في المطابع الشرقية و الغربية (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۴۷
، ۲۳ اکتبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''اكتفاء القنوع بما هو مطبوع'''، اثر عربى ادوارد ون | '''اكتفاء القنوع بما هو مطبوع'''، اثر عربى ادوارد ون دایک، شامل فهرستى موضوعى در نام و نشان و مشخصات نوشتارهاى عربى فرهنگ و تمدن اسلامى است كه تا اوايل سده 14ق، به چاپ رسيده‌اند.<ref>سجادى، صادق، 2007</ref> | ||
نویسنده پيرامون انگيزه نگارش کتاب، به اين نكته اشاره دارد كه احمد | نویسنده پيرامون انگيزه نگارش کتاب، به اين نكته اشاره دارد كه احمد نظيم‌بیک، سرپرست مدرسه خديویه قاهره از او خواسته تا مشخصات آثار چاپى عربى را گردآورى كند تا رغبت دانشجویان به شناخت ميراث علمى و فرهنگى‌شان بيش از پيش برانگيخته شود.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
اين کتاب از مهم‌ترين آثار کتاب‌شناختى در نوع خود بشمار مى‌رود.<ref>همان</ref> | اين کتاب از مهم‌ترين آثار کتاب‌شناختى در نوع خود بشمار مى‌رود.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب مشتمل بر | کتاب مشتمل بر یک مقدمه و چهار باب است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
مؤلف پيرامون اهميت و ارزش کتاب، به اين نكته اشاره نموده است كه چون همه كسانى كه در زمينه‌هاى مختلف زبان و ادب عربى و فرهنگ و تمدن اسلامى به تحقيق و تحصيل مى‌پردازند، ناگزيرند اطلاعات قابل توجهى درباره آثار مربوط به اين زمينه‌ها اعم از موضوع و مضمون کتاب و نام و نشان نویسنده و اوضاع و احوال زمان مؤلف و مشخصات چاپ آنها گرد آورند و دستيابى به همه اين آثار و حتى قسمتى از آن دشوار و گاه ناممكن است، گردآورى فهرستى كه اين هدف را تحقق بخشد ارزش بسيارى خواهد داشت.<ref>ر.ک: همان</ref> | مؤلف پيرامون اهميت و ارزش کتاب، به اين نكته اشاره نموده است كه چون همه كسانى كه در زمينه‌هاى مختلف زبان و ادب عربى و فرهنگ و تمدن اسلامى به تحقيق و تحصيل مى‌پردازند، ناگزيرند اطلاعات قابل توجهى درباره آثار مربوط به اين زمينه‌ها اعم از موضوع و مضمون کتاب و نام و نشان نویسنده و اوضاع و احوال زمان مؤلف و مشخصات چاپ آنها گرد آورند و دستيابى به همه اين آثار و حتى قسمتى از آن دشوار و گاه ناممكن است، گردآورى فهرستى كه اين هدف را تحقق بخشد ارزش بسيارى خواهد داشت.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
ون | ون دایک سپس مهم‌ترين فهارس قديم و جديد آثار اسلامى - عربى مانند «کتاب‌شناسى شرقى» كه زينكر آن را گرد آورد، «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، «مفتاح السعادة»، «فهرست کتابخانه خديویه قاهره» و «فهرست توصيفى كتب شرقى» را كه آگوست مولر در هفت مجلد در برلين منتشر ساخته، معرفى كرده و طالبان آثار خطى عربى - اسلامى را بدين آثار رهنمون شده است.<ref>همان</ref> | ||
متن کتاب شامل چهار باب است. باب اول، بحثى است درباره آغاز توجه اروپاييان به زبان عربى و فرهنگ و تمدن اسلامى؛ تاريخچه مختصر، اما ممتعى در زبان عربى قديم و جديد و آثارى كه اروپاييان درباره اين زبان نوشته‌اند.<ref>همان</ref> | متن کتاب شامل چهار باب است. باب اول، بحثى است درباره آغاز توجه اروپاييان به زبان عربى و فرهنگ و تمدن اسلامى؛ تاريخچه مختصر، اما ممتعى در زبان عربى قديم و جديد و آثارى كه اروپاييان درباره اين زبان نوشته‌اند.<ref>همان</ref> | ||
باب دوم، درباره ادبيات عرب به مفهوم عام است؛ يعنى آثارى كه در زمينه‌هاى علوم انسانى چون شعر و تاريخ و سفرنامه‌ها و تراجم احوال و تاريخ علوم و آثار لغوى و دينى به چاپ رسيده است. نویسنده در همين بخش، به سيرى اجمالى در تاريخ شعر عربى از عصر جاهلى به بعد پرداخته و پس از توصيف معلّقات سبع و شعر شاعرانى چون [[حسان بن ثابت]] و تاجرول بن اَوْس، به شاعران برجسته دوره اسلامى پرداخته و مشخصات دقيق دواوین چاپ‌شده بعضى از ايشان را به دست داده است. وى سپس به ذكر و معرفى بعضى از برجسته‌ترين جغرافى‌دانان عصر اسلامى از ابن خردادبه و [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|اصطخرى]] تا قزوینى و ياقوت پرداخته و در فصل مباحث تاريخى از سيره‌نویسى و تاريخ‌نگارى و سپس علوم قرآنى، حديث و تفسير ياد كرده و ذيل هر مبحث، فهرستى از آثار چاپ‌شده در آن مبحث را عرضه داشته است. فلسفه و منطق، علوم رياضى و علوم طبيعى از ديگر مباحث مطرح‌شده است كه درباره | باب دوم، درباره ادبيات عرب به مفهوم عام است؛ يعنى آثارى كه در زمينه‌هاى علوم انسانى چون شعر و تاريخ و سفرنامه‌ها و تراجم احوال و تاريخ علوم و آثار لغوى و دينى به چاپ رسيده است. نویسنده در همين بخش، به سيرى اجمالى در تاريخ شعر عربى از عصر جاهلى به بعد پرداخته و پس از توصيف معلّقات سبع و شعر شاعرانى چون [[حسان بن ثابت]] و تاجرول بن اَوْس، به شاعران برجسته دوره اسلامى پرداخته و مشخصات دقيق دواوین چاپ‌شده بعضى از ايشان را به دست داده است. وى سپس به ذكر و معرفى بعضى از برجسته‌ترين جغرافى‌دانان عصر اسلامى از ابن خردادبه و [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|اصطخرى]] تا قزوینى و ياقوت پرداخته و در فصل مباحث تاريخى از سيره‌نویسى و تاريخ‌نگارى و سپس علوم قرآنى، حديث و تفسير ياد كرده و ذيل هر مبحث، فهرستى از آثار چاپ‌شده در آن مبحث را عرضه داشته است. فلسفه و منطق، علوم رياضى و علوم طبيعى از ديگر مباحث مطرح‌شده است كه درباره هریک شرحى همراه با فهرستى از آثار مربوط به آن علم آمده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | ||
در باب سوم، از مشاهير نویسندگان و دانشمندان علوم مختلف ادبى، دينى، تاريخى، طب و رياضيات از سده 5ق11/م و آثارى از آنها كه به چاپ رسيده ياد شده و در باب چهارم كه آن را دوره اختلاط ناميده، فهرست آثارى را كه در همه رشته‌هاى علوم طبيعى و رياضى و ادبى از سقوط خلافت به اين سو پديد آمده، به دست داده است.<ref>همان</ref> | در باب سوم، از مشاهير نویسندگان و دانشمندان علوم مختلف ادبى، دينى، تاريخى، طب و رياضيات از سده 5ق11/م و آثارى از آنها كه به چاپ رسيده ياد شده و در باب چهارم كه آن را دوره اختلاط ناميده، فهرست آثارى را كه در همه رشته‌هاى علوم طبيعى و رياضى و ادبى از سقوط خلافت به اين سو پديد آمده، به دست داده است.<ref>همان</ref> | ||