۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابن نباته، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوبكر جمال‌الدين محمد بن محمد فارقى حذاقى (جذامى) مصرى'''، معروف به '''ابن نباته'''، (686 - 7 صفر 768ق / 1287 - 13 اكتبر 1366م)، اديب، شاعر و نویسنده مشهور عصر | '''ابوبكر جمال‌الدين محمد بن محمد فارقى حذاقى (جذامى) مصرى'''، معروف به '''ابن نباته'''، (686 - 7 صفر 768ق / 1287 - 13 اكتبر 1366م)، اديب، شاعر و نویسنده مشهور عصر ممالیک مى‌باشد. | ||
==لقب و کنیه ابن نباته== | ==لقب و کنیه ابن نباته== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==اقامت در دمشق== | ==اقامت در دمشق== | ||
در حدود سال 715ق، به شام سفر كرد و در دمشق رحل اقامت افكند. از اين تاريخ، فصل مهمى از زندگى او آغاز مى‌شود كه نزدیک نيم قرن به درازا مى‌انجامد. وى شايد در جست‌وجوى زندگى فراخ‌تر به شام مهاجرت كرده باشد، زيرا بارها در اشعارش از تنگدستى ناليده است. بااين‌همه، بعيد نيست كه عوامل سياسى نيز در اين كار دخيل بوده باشد؛ چه، مى‌دانيم كه او با سلطان الناصر محمد، سر سازش نداشت و در سراسر اين مدت، به شهادت ديوانش، حتى | در حدود سال 715ق، به شام سفر كرد و در دمشق رحل اقامت افكند. از اين تاريخ، فصل مهمى از زندگى او آغاز مى‌شود كه نزدیک نيم قرن به درازا مى‌انجامد. وى شايد در جست‌وجوى زندگى فراخ‌تر به شام مهاجرت كرده باشد، زيرا بارها در اشعارش از تنگدستى ناليده است. بااين‌همه، بعيد نيست كه عوامل سياسى نيز در اين كار دخيل بوده باشد؛ چه، مى‌دانيم كه او با سلطان الناصر محمد، سر سازش نداشت و در سراسر اين مدت، به شهادت ديوانش، حتى یک مديحه برای او نسرود. افزون بر اين، بسا كه با ابوالفداء كه در همان سال به قاهره آمده بود، به طريقى آشنايى يافته و مقدمات اين سفر فراهم شده باشد. به‌هرتقدير، وى در آنجا به پدرش كه پيش از اين به دمشق رفته و عهده‌دار دارالحديث نوريه شده بود، پيوست و پدر، هر آنچه را كسب مى‌كرد، هزينه فرزندان جمال‌الدين مى‌كرد، اما جمال‌الدين نيز خود بى‌كار ننشست و در پى كسب مال، به مدح بزرگان دمشق پرداخت. | ||
وى هر ساله در سفر به حماه، نزد الملك المؤيد ابوالفداء امير ايوبى، بارمى‌يافت و مدايحى | وى هر ساله در سفر به حماه، نزد الملك المؤيد ابوالفداء امير ايوبى، بارمى‌يافت و مدايحى نیکو در ستايش او مى‌ساخت؛ ازاين‌رو، ابوالفداء، جز آنچه به هنگام باريابى بدو مى‌بخشيد، سالانه 600 درهم نيز برای او مقرر داشت. از آن پس، حدود 3 يا 4 سال در حماه اقامت گزيد و در شمار شاعران بارگاه ابوالفداء درآمد. | ||
بررسى ژرف‌تر در اشعار و آثار، چنين مى‌نماياند كه علاوه بر «قصايد مؤيديه» كه به بيش از 42 قطعه و قصيده مى‌رسد. تأليفات او همگى به خواست ابوالفداء به رشته نگارش درآمده است. از جمله مشاهيرى كه ابن نباته در دوره اقامت در حماه با آنان رابطه‌اى داشته، مى‌توان شهاب‌الدين محمود بن سليمان (د 725ق) كاتب ديوان انشاء دمشق و ابن صصرى احمد بن محمد را نام برد. | بررسى ژرف‌تر در اشعار و آثار، چنين مى‌نماياند كه علاوه بر «قصايد مؤيديه» كه به بيش از 42 قطعه و قصيده مى‌رسد. تأليفات او همگى به خواست ابوالفداء به رشته نگارش درآمده است. از جمله مشاهيرى كه ابن نباته در دوره اقامت در حماه با آنان رابطه‌اى داشته، مى‌توان شهاب‌الدين محمود بن سليمان (د 725ق) كاتب ديوان انشاء دمشق و ابن صصرى احمد بن محمد را نام برد. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
بخش ديگر شعر ابن نباته، مراثى است. سوزناك‌ترين مراثى او، اشعارى است كه در مرگ نابهنگام فرزندان خویش سروده است. به گفته [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، فرزندان او را در خردسالى مرگ فرامى‌رسيد و بدين گونه 16 فرزند را از دست داد. بى‌شك اين رویدادها بر شخصيت و شعر او تأثيرى اجتناب‌ناپذير گذارده؛ آن‌چنان‌كه حتى در قطعه‌اى كه احتمالاً يادگار واپسين‌روزهاى عمر اوست، از مرگ پدر و فرزندان خود سخن گفته است. | بخش ديگر شعر ابن نباته، مراثى است. سوزناك‌ترين مراثى او، اشعارى است كه در مرگ نابهنگام فرزندان خویش سروده است. به گفته [[صفدی، خلیل بن ایبک|صفدى]]، فرزندان او را در خردسالى مرگ فرامى‌رسيد و بدين گونه 16 فرزند را از دست داد. بى‌شك اين رویدادها بر شخصيت و شعر او تأثيرى اجتناب‌ناپذير گذارده؛ آن‌چنان‌كه حتى در قطعه‌اى كه احتمالاً يادگار واپسين‌روزهاى عمر اوست، از مرگ پدر و فرزندان خود سخن گفته است. | ||
افزون بر آن، قطعه‌هاى 2 و چند بيتى كه بيش از | افزون بر آن، قطعه‌هاى 2 و چند بيتى كه بيش از یک سوم ديوان او را تشكيل مى‌دهد، بيشتر مضامين تغزلى دارد. | ||
خمريات نيز در ديوان ابن نباته جايى دارد. وى همچنين مانند بسيارى از شعراى معاصر خود، به چيستان‌سرايى عنايت تمام داشت. شمار اين گونه اشعار در ديوان او به 22 قطعه و قصيده مى‌رسد. فكاهه و مجون نيز از ویژگى‌هاى بارز شعر ابن نباته است. | خمريات نيز در ديوان ابن نباته جايى دارد. وى همچنين مانند بسيارى از شعراى معاصر خود، به چيستان‌سرايى عنايت تمام داشت. شمار اين گونه اشعار در ديوان او به 22 قطعه و قصيده مى‌رسد. فكاهه و مجون نيز از ویژگى‌هاى بارز شعر ابن نباته است. | ||