پرش به محتوا

شذور العقود في تاريخ العهود (مقابلا علی أربع نسخ خطية إحداها في ملك المحقق): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'شيعيان' به 'شیعیان ')
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۶۰: خط ۶۰:
ذهبى از قول موفّق عبداللّطيف مى‌نويسد: «در تصانيف [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] اغلاط بسيار ديده مى‌شود، زيرا او پس از اتمام كتاب به تنقيح آن نمى‌پرداخته است». آنگاه با تأييد اين سخن مى‌افزايد: به سبب ترك مراجعه به كتاب، سخنان بى‌اساس در آثارش مشاهده مى‌شود و آن‌قدر تأليف كرده است كه اگر عمرى دوباره بيابد، نمى‌تواند آنها را اصلاح و بازنويسى كند. ابن‌رحب هم مى‌گويد: [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] به محض آن‌كه كتابى را به پايان مى‌برد، بى‌آن‌كه به تنقيح آن بپردازد، به تأليف كتابى ديگر مى‌پرداخت و گاه در يك زمان به تأليف چندين كتاب مشغول بود و اگر جز اين بود، اين همه آثار متعدّد گرد نمى‌آمد. همچنين ابن‌فرات مى‌نويسد: صاحب المعجم كه كتاب زادالمسير ابن‌جوزى را بارها نزد او خوانده بوده است، به وجود اغلاط بسيارى در كتاب‌هاى او اشاره مى‌كند.
ذهبى از قول موفّق عبداللّطيف مى‌نويسد: «در تصانيف [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] اغلاط بسيار ديده مى‌شود، زيرا او پس از اتمام كتاب به تنقيح آن نمى‌پرداخته است». آنگاه با تأييد اين سخن مى‌افزايد: به سبب ترك مراجعه به كتاب، سخنان بى‌اساس در آثارش مشاهده مى‌شود و آن‌قدر تأليف كرده است كه اگر عمرى دوباره بيابد، نمى‌تواند آنها را اصلاح و بازنويسى كند. ابن‌رحب هم مى‌گويد: [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] به محض آن‌كه كتابى را به پايان مى‌برد، بى‌آن‌كه به تنقيح آن بپردازد، به تأليف كتابى ديگر مى‌پرداخت و گاه در يك زمان به تأليف چندين كتاب مشغول بود و اگر جز اين بود، اين همه آثار متعدّد گرد نمى‌آمد. همچنين ابن‌فرات مى‌نويسد: صاحب المعجم كه كتاب زادالمسير ابن‌جوزى را بارها نزد او خوانده بوده است، به وجود اغلاط بسيارى در كتاب‌هاى او اشاره مى‌كند.


وى در نقل رويدادهاى روزگار خود گاه از اخبار و مطالبى نظير آن‌چه درروزنامه‌هاى روزگار ما مى‌آيد، سخن مى‌گويد: رويدادهاى مهمّ سياسى، توطئه‌ها، و اخبار مربوط به جنگ‌ها، منازعات مذهبى و كلامى، تاريخ آغاز و پايان بناها، قتل‌ها، سرقت‌ها، نيرنگ‌ها و كلاه‌بردارى‌ها، آتش‌سوزى‌ها، رويدادهاى شگفت‌انگيز، اخبار مربوط به خليفه،(شكار، سياحت، بيمارى)، گزارش برخى نرخ‌ها در روزهاى گرانى و ارزانى، شيوع بيمارى‌ها، سوانح طبيعى و...، تا آن‌جا كه‌اگر صحّت اين گزارش‌ها محقّق گردد، مى‌توان اين كتاب، به ويژه مجلّدات مقارن دوران زندگى مؤلف، را آيينه تمام نماى رزوگار او دانست كه از لحاظ مطالعات علوم انسانى به ويژه علوم اجتماعى حائز اهميّت فراوان است. در لابه‌لاى رويدادهايى كه [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] در [[المنتظم في تاريخ الأمم و الملوك|المنتظم]] آورده است، به رغم فشارهاى فراوان علماى اهل سنت و دولت‌مردان عباسى، نشانه‌هايى از تلاش‌هاى شیعیان اثناعشرى براى كسب قدرت به چشم مى‌خورد.
وى در نقل رويدادهاى روزگار خود گاه از اخبار و مطالبى نظير آن‌چه درروزنامه‌هاى روزگار ما مى‌آيد، سخن مى‌گويد: رويدادهاى مهمّ سياسى، توطئه‌ها، و اخبار مربوط به جنگ‌ها، منازعات مذهبى و كلامى، تاريخ آغاز و پايان بناها، قتل‌ها، سرقت‌ها، نيرنگ‌ها و كلاه‌بردارى‌ها، آتش‌سوزى‌ها، رويدادهاى شگفت‌انگيز، اخبار مربوط به خليفه،(شكار، سياحت، بيمارى)، گزارش برخى نرخ‌ها در روزهاى گرانى و ارزانى، شيوع بيمارى‌ها، سوانح طبيعى و...، تا آن‌جا كه‌اگر صحّت اين گزارش‌ها محقّق گردد، مى‌توان اين كتاب، به ويژه مجلّدات مقارن دوران زندگى مؤلف، را آيينه تمام نماى رزوگار او دانست كه از لحاظ مطالعات علوم انسانى به ويژه علوم اجتماعى حائز اهميّت فراوان است. در لابه‌لاى رويدادهايى كه [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] در [[المنتظم في تاريخ الأمم و الملوك|المنتظم]] آورده است، به رغم فشارهاى فراوان علماى اهل سنت و دولت‌مردان عباسى، نشانه‌هايى از تلاش‌هاى شیعیان اثناعشرى براى كسب قدرت به چشم مى‌خورد.


گزارش‌هاى ديگر نيز از زمينه مساعد براى پذيرش تشيع حكايت مى‌كند. چنان‌كه وى يكى از علل توجه مردم به صدقه بن وزير واسطى را كه در بغداد بر منبر مى‌رفت، سخنان رفض‌آميز وى ذكر مى‌كند. رفتن المقتفى در 553ق به زيارت مرقد امام حسين(ع) نيز مى‌تواند، يكى از نشانه‌هاى نفوذ و قدرت تشيع در اين دوران باشد. در وقايع سال 571ق نيز آمده است كه تشيع در اين ايام نيرو گرفت، تا آن‌جا كه صاحب المخزن به خليفه مى‌نويسد كه [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] را بايد در مبارزه با بدعت‌ها تقويت كرد.
گزارش‌هاى ديگر نيز از زمينه مساعد براى پذيرش تشيع حكايت مى‌كند. چنان‌كه وى يكى از علل توجه مردم به صدقه بن وزير واسطى را كه در بغداد بر منبر مى‌رفت، سخنان رفض‌آميز وى ذكر مى‌كند. رفتن المقتفى در 553ق به زيارت مرقد امام حسين(ع) نيز مى‌تواند، يكى از نشانه‌هاى نفوذ و قدرت تشيع در اين دوران باشد. در وقايع سال 571ق نيز آمده است كه تشيع در اين ايام نيرو گرفت، تا آن‌جا كه صاحب المخزن به خليفه مى‌نويسد كه [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] را بايد در مبارزه با بدعت‌ها تقويت كرد.


نكته تأمل برانگيز در عصر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] (سده 6ق / 12م) سكوت نسبتا آشكار دستگاه خلافت و بزرگان بغداد در برابر يكى از بزرگ‌ترين رويدادهاى تاريخ جهان؛ يعنى جنگ‌هاى صليبى (490-690ق / 1094 - 1291م) است كه ميان مسلمانان و مسيحيان و به بيانى ديگر ميان شرق و غرب، نزدیک به دويست سال ادامه داشت. [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] به عنوان مسلمانى دانشمند و مورخ روزگار خود تقريبا معاصر و شاهد دو دوره از اين جنگ‌ها بوده است: دوره فتوحات صليبيان؛ يعنى تصرف بخش بزرگى از شام و تشكيل امارت‌نشين‌هاى لاتينى در شهرهاى بيت‌المقدس، انطاكيه، طرابلس و رها (اورفا)، و دوره واكنش مسلمانان در مقابل صليبيان به سر كردگى سرداران رشيد جامعه اسلامى، چون عمادالدين زنگى، نورالدين زنگى و سپس صلاح‌الدين ايوبى و باز پس‌گيرى بيتالمقدس و ديگر شهرهاى مهم كه تقريبا خودجوش و بى‌ارتباط با مركز خلافت تحقق يافت.
نكته تأمل برانگيز در عصر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] (سده 6ق / 12م) سكوت نسبتا آشكار دستگاه خلافت و بزرگان بغداد در برابر يكى از بزرگ‌ترين رويدادهاى تاريخ جهان؛ يعنى جنگ‌هاى صليبى (490-690ق / 1094 - 1291م) است كه ميان مسلمانان و مسيحيان و به بيانى ديگر ميان شرق و غرب، نزدیک به دويست سال ادامه داشت. [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن‌جوزى]] به عنوان مسلمانى دانشمند و مورخ روزگار خود تقريبا معاصر و شاهد دو دوره از اين جنگ‌ها بوده است: دوره فتوحات صليبيان؛ يعنى تصرف بخش بزرگى از شام و تشكيل امارت‌نشين‌هاى لاتينى در شهرهاى بيت‌المقدس، انطاكيه، طرابلس و رها (اورفا)، و دوره واكنش مسلمانان در مقابل صليبيان به سر كردگى سرداران رشيد جامعه اسلامى، چون عمادالدين زنگى، نورالدين زنگى و سپس صلاح‌الدين ايوبى و باز پس‌گيرى بيتالمقدس و ديگر شهرهاى مهم كه تقريبا خودجوش و بى‌ارتباط با مركز خلافت تحقق يافت.


خلفاى ناتوان عباسى، امرا و وزراى جاه‌طلب و علماى غافل بغداد چنان سرگرم بازى‌هاى سياسى، درگيرى‌ها و قدرت جويى‌هاى فردى، منازعات كلامى و كشمكش‌هاى مذهبى بودند كه نه تنها اقدامى در برانگيختن مسلمانان و گسيل كردن نيرو براى مقابله انجام نگرفت، بلكه استمداد مكرر گروه‌هايى از مردم جنگ‌زده شام كه به بغداد پناه مى‌آوردند، نيز بى‌پاسخ ماند.
خلفاى ناتوان عباسى، امرا و وزراى جاه‌طلب و علماى غافل بغداد چنان سرگرم بازى‌هاى سياسى، درگيرى‌ها و قدرت جويى‌هاى فردى، منازعات كلامى و كشمكش‌هاى مذهبى بودند كه نه تنها اقدامى در برانگيختن مسلمانان و گسيل كردن نيرو براى مقابله انجام نگرفت، بلكه استمداد مكرر گروه‌هايى از مردم جنگ‌زده شام كه به بغداد پناه مى‌آوردند، نيز بى‌پاسخ ماند.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش