۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
البرهان في تفسير القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'محققي' به 'محققی'
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'محققي' به 'محققی') |
||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
آيت‌الله شيخ مهدى آصفى در مقدمه خود بر تفسير برهان مى‌نويسد: برهان از بهترين تأليفات علماى شيعه در اين باب است، اين تفسير شامل روايات اهل‌بيت(ع) در تفسير قرآن است و مصنف زحمت زيادى براى جمع و تنظيم اين احاديث از مصادر روايى متعدد، متحمل شده است، نظير تفسير نور الثقلين. | آيت‌الله شيخ مهدى آصفى در مقدمه خود بر تفسير برهان مى‌نويسد: برهان از بهترين تأليفات علماى شيعه در اين باب است، اين تفسير شامل روايات اهل‌بيت(ع) در تفسير قرآن است و مصنف زحمت زيادى براى جمع و تنظيم اين احاديث از مصادر روايى متعدد، متحمل شده است، نظير تفسير نور الثقلين. | ||
در واقع دو تفسير هم‌عصر «البرهان» و «نور الثقلين» اقدام به جمع‌آورى و تنظيم روايات تفسيرى اهل‌بيت(ع) نموده‌اند، كه قبل از آن، اين عمل انجام نگرفته بود، با اين تلاش، مجموعه تفسير روايى ارزشمندى در اختيار | در واقع دو تفسير هم‌عصر «البرهان» و «نور الثقلين» اقدام به جمع‌آورى و تنظيم روايات تفسيرى اهل‌بيت(ع) نموده‌اند، كه قبل از آن، اين عمل انجام نگرفته بود، با اين تلاش، مجموعه تفسير روايى ارزشمندى در اختيار محققین قرآنى قرار گرفت. | ||
در بخش «نقود و مؤاخذات» مى‌نويسد: با وجود تلاش علمى فراوان در تفسير البرهان، اين كتاب بخشى از روايات ضعيفه در غلو و تحريف را در بر دارد. به نظر مى‌رسد كه مصنف محترم اقدام به تصفيه و جداسازى احاديث ضعيف ننموده است؛ بااينكه اهتمام نموده، ولى اقدام او كافى نبوده است. ايشان از مصادرى كه متهم به وضع و ضعف هستند، استفاده نموده است و نيز رواياتى نقل نموده كه از حيث سند، ضعيف و از حيث متن، مضطرب مى‌باشند؛ بنابراین مى‌توان گفت: «البرهان» يك تلاش علمى مفيدى است كه راه را براى | در بخش «نقود و مؤاخذات» مى‌نويسد: با وجود تلاش علمى فراوان در تفسير البرهان، اين كتاب بخشى از روايات ضعيفه در غلو و تحريف را در بر دارد. به نظر مى‌رسد كه مصنف محترم اقدام به تصفيه و جداسازى احاديث ضعيف ننموده است؛ بااينكه اهتمام نموده، ولى اقدام او كافى نبوده است. ايشان از مصادرى كه متهم به وضع و ضعف هستند، استفاده نموده است و نيز رواياتى نقل نموده كه از حيث سند، ضعيف و از حيث متن، مضطرب مى‌باشند؛ بنابراین مى‌توان گفت: «البرهان» يك تلاش علمى مفيدى است كه راه را براى محققین آشنا به نصوص، عارف به ضعف و اضطراب روايات و توانا در استخراج صحيح از سقيم، هموار كرده است. | ||
شكى نيست كه وجود روايات ضعيف و مضطرب از اهميت كار سيد بحرانى نمى‌كاهد؛ همان‌گونه‌كه «[[بحار الأنوار]]» [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]]، داراى روايات ضعيف و مضطرب مى‌باشد، اما وجود آنها از اعتبار و عظمت تلاش مجلسى و خدمتى كه به كتابخانه تشيع نمود، نمى‌كاهد. | شكى نيست كه وجود روايات ضعيف و مضطرب از اهميت كار سيد بحرانى نمى‌كاهد؛ همان‌گونه‌كه «[[بحار الأنوار]]» [[مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی|مرحوم مجلسى]]، داراى روايات ضعيف و مضطرب مى‌باشد، اما وجود آنها از اعتبار و عظمت تلاش مجلسى و خدمتى كه به كتابخانه تشيع نمود، نمى‌كاهد. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
منتهى، جمع‌آورى و تنظيم، مرحله اول كار است. مرحله دوم، تنقيح و تصفيه آثار تفسيرى مرويه از اهل‌بيت(ع) و جداسازى صحيح از غير آن و مرحله سوم، استخراج و استنباط اصول و خطوط كلى شيوه تفسيرى اهل‌بيت(ع) مى‌باشد. بدون تكميل هر سه مرحله، نمى‌توان از روايات تفسيرى اهل‌بيت(ع) بهره فراوانى برد؛ بنابراین براى افراد غير متخصص در شناخت روايات، بسيار مشكل به نظر مى‌رسد كه بتوانند با استناد به روايات اين دو مجموعه تفسير روائى (البرهان و نور الثقلين)، قطع به نظر تفسيرى ائمه(ع) پيدا كنند. | منتهى، جمع‌آورى و تنظيم، مرحله اول كار است. مرحله دوم، تنقيح و تصفيه آثار تفسيرى مرويه از اهل‌بيت(ع) و جداسازى صحيح از غير آن و مرحله سوم، استخراج و استنباط اصول و خطوط كلى شيوه تفسيرى اهل‌بيت(ع) مى‌باشد. بدون تكميل هر سه مرحله، نمى‌توان از روايات تفسيرى اهل‌بيت(ع) بهره فراوانى برد؛ بنابراین براى افراد غير متخصص در شناخت روايات، بسيار مشكل به نظر مى‌رسد كه بتوانند با استناد به روايات اين دو مجموعه تفسير روائى (البرهان و نور الثقلين)، قطع به نظر تفسيرى ائمه(ع) پيدا كنند. | ||
[[معرفت، محمد هادی|آيت‌الله معرفت]] در «التفسير و المفسرون»، صفحه 330-331 مى‌نويسد: «[[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]] از محدثين فاضل و متتبعين روايات و گردآورندگان اخبار محسوب مى‌شود. ايشان در اين گردآورى هيچ‌گونه اظهار نظرى در جرح، تعديل، تأويل روايات مخالف عقل و نقل صريح يا جمع منطقى روايات مخالف و معارض، نمى‌نمايد و اين شيوه‌اى است كه اكثر اخباريين برگزيده‌اند. او در تفسير خود به كتبى اعتماد كرده است كه از حيث استناد به معصوم(ع) متزلزل بوده، اعتبارى به آنها نيست و نيز از كتبى نقل نموده كه مملو از روايات جعلى مى‌باشند، علاوه بر اينكه برخى روايات نقل‌شده داراى ضعف اسناد و يا مرسله مى‌باشند. در اسناد روايات به معصومين(ع) طريقه احتياط را پيش نگرفته است؛ در جايى كه حديث، منسوب به امام(ع) است، آن را به امام(ع) نسبت مى‌دهد. اضافه بر اينكه تمام آيات قرآن را در بر نمى‌گيرد. با اين وصف، البرهان در نوع خود، مجموعه كم‌نظيرى است كه لابه‌لاى آن، روايات هدايت‌بخش اهل‌بيت(ع) به | [[معرفت، محمد هادی|آيت‌الله معرفت]] در «التفسير و المفسرون»، صفحه 330-331 مى‌نويسد: «[[بحرانی، هاشم بن سلیمان|سيد هاشم بحرانى]] از محدثين فاضل و متتبعين روايات و گردآورندگان اخبار محسوب مى‌شود. ايشان در اين گردآورى هيچ‌گونه اظهار نظرى در جرح، تعديل، تأويل روايات مخالف عقل و نقل صريح يا جمع منطقى روايات مخالف و معارض، نمى‌نمايد و اين شيوه‌اى است كه اكثر اخباريين برگزيده‌اند. او در تفسير خود به كتبى اعتماد كرده است كه از حيث استناد به معصوم(ع) متزلزل بوده، اعتبارى به آنها نيست و نيز از كتبى نقل نموده كه مملو از روايات جعلى مى‌باشند، علاوه بر اينكه برخى روايات نقل‌شده داراى ضعف اسناد و يا مرسله مى‌باشند. در اسناد روايات به معصومين(ع) طريقه احتياط را پيش نگرفته است؛ در جايى كه حديث، منسوب به امام(ع) است، آن را به امام(ع) نسبت مى‌دهد. اضافه بر اينكه تمام آيات قرآن را در بر نمى‌گيرد. با اين وصف، البرهان در نوع خود، مجموعه كم‌نظيرى است كه لابه‌لاى آن، روايات هدايت‌بخش اهل‌بيت(ع) به محققین تيزبين و نقّاد، ارائه خواهد شد». | ||
آقاى سيد [[ایازی، محمدعلی|محمدعلى ايازى]] در «المفسرون حياتهم و منهجهم»، ص201 مى‌نويسد: «مؤلف از جمله اخباريين است كه تفسير را فقط با روايات واصله از اهل‌بيت(ع) جايز مى‌دانند؛ تفسير از طريق تدبر و اجتهاد و ذوق را منع و تفسير به رواياتى غير از روايات منقول خودشان را نهى كرده‌اند». | آقاى سيد [[ایازی، محمدعلی|محمدعلى ايازى]] در «المفسرون حياتهم و منهجهم»، ص201 مى‌نويسد: «مؤلف از جمله اخباريين است كه تفسير را فقط با روايات واصله از اهل‌بيت(ع) جايز مى‌دانند؛ تفسير از طريق تدبر و اجتهاد و ذوق را منع و تفسير به رواياتى غير از روايات منقول خودشان را نهى كرده‌اند». | ||