۸۴٬۲۳۴
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ') |
||
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵: | خط ۵: | ||
أصول الفوائد الغرویة في مسائل علم أصول الفقه الاسلامي | أصول الفوائد الغرویة في مسائل علم أصول الفقه الاسلامي | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[کمرهای، محمدباقر]] (نویسنده) | [[کمرهای، محمدباقر]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
اصول فقه شیعه | اصول فقه شیعه | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
[بی نا] | [بی نا] | ||
| مکان نشر =[بی جا] - [بی جا] | | مکان نشر =[بی جا] - [بی جا] | ||
| سال نشر = | | سال نشر = | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13311AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13311AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =13311 | ||
| کتابخوان همراه نور =13311 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''اصول الفوائد الغرویة في مسائل علم اصول الفقه الاسلامى'''، اثر عربى علامه حاج شيخ [[ | '''اصول الفوائد الغرویة في مسائل علم اصول الفقه الاسلامى'''، اثر عربى علامه حاج شيخ [[محمدباقر كمرهاى]]، است كه به بررسى برخى از مسائل مربوط به علم اصول پرداخته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۰: | خط ۳۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مقدمه، به تعريف موضوع علم و وجه تمايز علوم از | مقدمه، به تعريف موضوع علم و وجه تمايز علوم از یکديگر اختصاص يافته <ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: مقدمه، ج 1، ص3]</ref>و ساير مباحث، به ترتيب زير ارائه شده است: | ||
«تعريف وضع و اقسام آن»: نویسنده، به تعاريف مختلفى، از جمله: تخصيص لفظ | «تعريف وضع و اقسام آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9%81%D9%82%D8%A7-%D9%84%D9%84%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A9?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>: نویسنده، به تعاريف مختلفى، از جمله: تخصيص لفظ برای دلالت بر معنا، نحوهاى از اختصاص بين لفظ و معنا و ارتباط خاص میان آن دو كه ناشى از تخصيص يا كثرت استعمال مىباشد، اشاره كرده و در آخر، این تعريف را پذيرفته است: «تعهد واضع به اراده معنايى از لفظ هنگام تكلم به آن». | ||
«معانى حرفيه»: در مورد حقيقت آن، سه قول زير، بررسى شده است: | «معانى حرفيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9%81%D9%82%D8%A7-%D9%84%D9%84%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A9?pageNumber=22&viewType=html ر.ک: همان، ص22]</ref>: در مورد حقيقت آن، سه قول زير، بررسى شده است: | ||
# حروف، داراى معنا نيستند، بلكه در حقيقت علاماتى برای متعلق خود مىباشند، همچنانكه رفع، علامت فاعليّت و نصب، علامت مفعولیّت مىباشد؛ | |||
# حروف، برای دلالت بر معناى في غيره، وضع شدهاند؛ | |||
# حروف و اسمهاى موافق با آنها از نظر معنا و مستعملفيه عين یکديگرند و فرق میان آنها، فقط در نحوه استعمال است. | |||
«استعمال لفظ مشترك در اكثر از معناى واحد»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref>: درباره امكان آن و مساعدت وضع و بناى عقلا بر آن مفصلا بحث شده است. | |||
«حقيقت شرعيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص56]</ref>: در مورد ثبوت يا عدم ثبوت آن، به چهار قول زير اشاره شده است: | |||
# شارع ماهيت عبادات را اختراع كرده و برای آنها، الفاظى از لغت عرب را به وضع تعيينى يا تعيّنى، وضع كرده است؛ | |||
# ماهيت عبادات توسط شارع اختراع شده، ولى شارع در زمان خود برای آنها، لفظى را وضع نكرده است، بلكه الفاظ عبادات، بهصورت مجازى استعمال شده و بعد از عصر پيامبر(ص)، بهصورت حقيقت درآمده است؛ | |||
# چنانكه از آيات و روايات نيز فهمیده مىشود، ماهيات عبادات، در شرايع سابق، اختراع شده و اعراب، برای آنها الفاظى را وضع كردهاند؛ | |||
# این الفاظ در معانى لغوى خویش استعمال شده و شارع فقط شروطى را در مورد استعمال آنها نهاده است. | |||
«صحيح و اعم»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص63]</ref>: بحث از این است كه آيا الفاظ عبادات و معاملات، برای صحيح آنها وضع شده است يا برای اعم از صحيح و فاسد. نویسنده، معتقد است كه ظاهر عنوان بحث، اختصاص نزاع بنا بر قول به ثبوت حقيقت شرعيه مىباشد. | |||
«مشتق»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: متن کتاب، ص75]</ref>: مباحث مطرح شده در آن عبارتند از: | |||
# تعريف مشتق و دايره شمول آن؛ | |||
# بيان حقيقت اشتقاق با نظر به لفظ و معنا؛ | |||
# اسم زمان؛ | |||
# اختلاف مبادى در مشتقات؛ | |||
# حقيقت يا مجاز بودن اطلاق مشتق بر ذاتى كه مبدأ از آن منقضى شده است؛ | |||
# مراد از حال مورد بحث در مسئله؛ | |||
# توضيح مفهوم مشتق از حيث تركّب و بساطت؛ | |||
# اينكه آيا نسبت میان ذات متلبس به مبدأ و اعم از آن، با ذاتى كه مبدأ از آن منقضى شده، نسبت مطلق و مقيد مفهومى است، مانند رقبه و رقبه مؤمنه يا نسبت میان آن دو، تباين مىباشد. | |||
«امر و معانى آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص112]</ref>: معانى مختلف امر، از جمله: شىء، طلب، حادثه، شأن، شىء عجيب، غرض و... و رابطه آنها با یکديگر مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | |||
«مدلول امر»: در دو مقام بحث شده است: | «مدلول امر»: در دو مقام بحث شده است: | ||
# دلالت ماده و صيغه امر بر طلب؛ | |||
# ظهور چيزى كه دلالت بر طلب وجوبى مىكند. | |||
«اقسام واجب»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص163]</ref>: مقتضاى طبيعت بعثى كه از امر دال بر نسبت ايقاعيه استفاده مىشود، طلب حتمى مىباشد كه به عينى، كفايى، تعيينى، تخييرى، نفسى و غيرى تقسيم مىشود و بحث نویسنده، از این است كه آيا امر، ظاهر در خصوص طلب عينى، تعيينى و نفسى است، مانند وجوب نمازهاى يومیه يا نسبت به هر یک از این موارد، مجمل بوده و نيازمند به قرينه مىباشد. | |||
«دلالت امر بر فور، تراخى، مره و تكرار»:<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص171]</ref> ضمن بحث در این مورد، چنين نتيجهگیرى شده است كه مقتضاى ظاهر، عدم دلالت ماده و صيغه امر بر هر یک از این موارد مىباشد؛ چه این امور را از قيود نفس ماده بدانيم چه از قيود هيئت. | |||
«اجزاء»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص183]</ref>: بحث از این است كه اتيان مأموربه با تمام اجزاء و شرايط آن، مقتضى اجزاء مىباشد يا نه. | |||
«تقسيمات واجب»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص206]</ref>: از جمله آنها، تقسيم به مطلق و مشروط بوده كه برای آنها، تعاريف مختلفى ارائه شده است، ولى نویسنده، همه آنها را صرف شرح الاسم دانسته است. تقسيمات ديگر، عبارتند از: منجز و معلق، نفسى و غيرى و تبعى و اصلى به اعتبار اراده يا انشاء امر يا به اعتبار دلالت لفظ. | |||
«امر به شىء و اقتضاى نهى از ضد آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص239]</ref>: بحث از این است كه آيا امر به چيزى، مقتضى نهى از ضد آن مىباشد يا نه؟. در این رابطه، به نكات زير اشاره شده است: | |||
# امر مورد بحث، اعم از لفظى و لبّى مىباشد؛ | |||
# در این بحث، فرقى میان اقسام مختلف امر نيست؛ | |||
# اقتضاء، اعم از ثبوتى و اثباتى است؛ | |||
# برخى، ضد مورد بحث در این مسئله را، به ضد عام تفسير كردهاند؛ | |||
# ضد خاص بر دو قسم است: تكوینى، مانند نجات غريق و اطفاء حريق و تشريعى، مانند اكل و صلاة. | |||
در ادامه، این مسئله مورد بحث قرار گرفته است كه آيا ترك ضد، مقدمه فعل ضد ديگر مىباشد يا نه؟. | |||
«مباحث مربوط به نهى»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص261]</ref>: پس از اشاره به شباهت نهى با امر در ماده و صيغه، تفاوتهاى آنها با یکديگر بررسى شده است كه عبارتند از اينكه: | |||
# مقصود، در نهى، طلب ترك و خوددارى از انجام فعل است؛ | |||
# ظاهر امر، وجود مصلحت در متعلق آن است و ظاهر نهى، عدم وجود آن؛ | |||
# نهى، بر خلاف امر، مقتضى فوريت، تكرار و استغراق مىباشد. | |||
در ادامه، به نكات مربوط به جواز يا عدم جواز اجتماع امر و نهى، اشاره شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | در ادامه، به نكات مربوط به جواز يا عدم جواز اجتماع امر و نهى، اشاره شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
# مراد از جواز، معناى عقلى آن است؛ يعنى امكان وقوعى، نه معناى شرعى آن؛ | |||
# منظور از واحد، مجمع دو عنوان است كه یکى متعلق امر و ديگرى متعلق نهى مىباشد؛ | |||
«نهى در عبادات و معاملات»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص287]</ref>: بحث از این است كه آيا نهى از عبادت يا معامله، مقتضى فساد آن مىباشد يا نه؟ | |||
«مفاهيم»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص302]</ref>: وجود يا عدم وجود مفهوم در شرط، غايت و حصر، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | |||
«عام و خاص»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص325]</ref>، «نسخ و بداء»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص340]</ref>، «مطلق و مقيد»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص353]</ref> و «علم جنس»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص361]</ref>، از ديگر مباحث مطرح شده مىباشند. | |||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
فهرست مطالب، در انتهاى کتاب آمده است. | فهرست مطالب، در انتهاى کتاب آمده است. | ||
کتاب، فاقد پاورقى مىباشد. | کتاب، فاقد پاورقى مىباشد. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
خط ۱۴۱: | خط ۱۲۸: | ||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | [[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | ||
[[رده:اصول فقه شیعه]] | [[رده:اصول فقه شیعه]] | ||
[[رده:اسفند(1400)]] |