پرش به محتوا

ادوار فقه: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - 'وي' به 'وی'
جز (جایگزینی متن - '==انگيزه تأليف== ' به '==انگيزه تأليف== ')
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی')
خط ۴: خط ۴:
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[شهابی، محمود]] (نويسنده)
[[شهابی، محمود]] (نویسنده)
| زبان =فارسی
| زبان =فارسی
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏169‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏الف‎‏4‎‏
| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏169‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏9‎‏الف‎‏4‎‏
خط ۲۴: خط ۲۴:
}}
}}


'''ادوار فقه'''، تأليف [[شهابی، محمود|محمود شهابى خراسانى]] كه در سال 1311ش در مدرسه عالى سپهسالار تدريس كرده و سپس در سال 1324ش آن را تكميل و جهت نشر در اختيار انتشارات دانشگاه تهران قرار مى‌دهد. اين مباحث مشتمل بر مباحث تاريخى و استدلالى فقهى است؛ هرچند رويكرد اصل کتاب نشان دادن تحولات تاريخى در فقه اسلامى است.
'''ادوار فقه'''، تأليف [[شهابی، محمود|محمود شهابى خراسانى]] كه در سال 1311ش در مدرسه عالى سپهسالار تدريس كرده و سپس در سال 1324ش آن را تكميل و جهت نشر در اختيار انتشارات دانشگاه تهران قرار مى‌دهد. اين مباحث مشتمل بر مباحث تاريخى و استدلالى فقهى است؛ هرچند رویكرد اصل کتاب نشان دادن تحولات تاريخى در فقه اسلامى است.


==انگيزه تأليف==
==انگيزه تأليف==


بنا به نقل مؤلف در سال 1311ش از طرف وزارت فرهنگ در مدرسه ميرزا حسين خان سپهسالار، تدريس موضوعى تحت عنوان «تاريخ ادوار فقه» به عهده ايشان گذاشته شد. گر چه اين موضوع سابقه تحقيق نداشت؛ ولى مؤلف جزوه‌اى تهيه كرده به دانشجويان دادند و باعث شد، اين مطالب به عالمان غير دانشگاهى برسد و از وى تقاضا كنند كه مطالب خود را تكميل كرده و به چاپ برساند و او اين درخواست را اجابت كرد.
بنا به نقل مؤلف در سال 1311ش از طرف وزارت فرهنگ در مدرسه ميرزا حسين خان سپهسالار، تدريس موضوعى تحت عنوان «تاريخ ادوار فقه» به عهده ايشان گذاشته شد. گر چه اين موضوع سابقه تحقيق نداشت؛ ولى مؤلف جزوه‌اى تهيه كرده به دانشجویان دادند و باعث شد، اين مطالب به عالمان غير دانشگاهى برسد و از وى تقاضا كنند كه مطالب خود را تكميل كرده و به چاپ برساند و او اين درخواست را اجابت كرد.


==ساختار و گزارش محتوا==
==ساختار و گزارش محتوا==
خط ۳۵: خط ۳۵:
بنا به گفته مؤلف، بحث ادوار فقه تا زمان ايشان به صورت مستقل مورد توجه نبوده است. تعريف وى از اين عنوان چنين است: تاريخ ادوار فقه عبارت است از علم به گذشته احكام عملى اسلام از حيث صدور و عوارض و از حيث استنباط و لوازم و مناسبات آن. از جمله فوايد آگاهى از ادوار فقه، آگاه شدن از چگونگى تحقق يا عدم تحقق اجماع و اطلاع يافتن از طرز تفقه در دوره‌هاى اوليه اسلام است. هم‌چنين مى‌توان مذاهب اصلى و مهم فقهى را تشخيص داد.
بنا به گفته مؤلف، بحث ادوار فقه تا زمان ايشان به صورت مستقل مورد توجه نبوده است. تعريف وى از اين عنوان چنين است: تاريخ ادوار فقه عبارت است از علم به گذشته احكام عملى اسلام از حيث صدور و عوارض و از حيث استنباط و لوازم و مناسبات آن. از جمله فوايد آگاهى از ادوار فقه، آگاه شدن از چگونگى تحقق يا عدم تحقق اجماع و اطلاع يافتن از طرز تفقه در دوره‌هاى اوليه اسلام است. هم‌چنين مى‌توان مذاهب اصلى و مهم فقهى را تشخيص داد.


نويسنده، در جلد اول ابتدا دو مرحله براى احكام فقهى در نظر مى‌گيرد: مرحله تشريع و مرحله تفريع. سپس از احكام امضايى و احكام تأسيسى سخن مى‌گويد.
نویسنده، در جلد اول ابتدا دو مرحله براى احكام فقهى در نظر مى‌گيرد: مرحله تشريع و مرحله تفريع. سپس از احكام امضايى و احكام تأسيسى سخن مى‌گوید.


نويسنده، عصر نبوت را دوره صدور احكام و مرحله تشريع معرفى مى‌كند و پس از آن را مرحله تفريع. وى تاريخ قطعى يا احتمالى تشريع هر يك از احكام اسلامى؛ مانند نماز و روزه، نماز جمعه، نماز شب و امثال آن را بر اساس آيات و منابع تاريخى و روايى ذكر مى‌كند. وى احكام صادر شده در مكه و احكام صادر شده در مدينه را به تفكيك ذكر مى‌كند. از جمله احكامى كه در مدينه تشريع شده است، حكم ديه و قصاص، ميراث، اذان نماز، نماز ميت، روزه عاشورا، تحويل قبله، روزه ماه رمضان، زكات جهاد، خمس غنائم، رجم، حرمت خمر، حج، زنا و حدّ آن، قضاى نماز و قسامه. مؤلف، در ادامه مرحله تفريع را به چهار دوره اصلى تقسيم كرده است: عهد صحابه، عهد تابعان و اتباع تابعان و تابعان ايشان تا زمان غيبت صغرى، عهد نوّاب و سفراى چهارگانه تا غيبت كبرى، عصر غيبت كبرى تا زمان حاضر.
نویسنده، عصر نبوت را دوره صدور احكام و مرحله تشريع معرفى مى‌كند و پس از آن را مرحله تفريع. وى تاريخ قطعى يا احتمالى تشريع هر يك از احكام اسلامى؛ مانند نماز و روزه، نماز جمعه، نماز شب و امثال آن را بر اساس آيات و منابع تاريخى و روايى ذكر مى‌كند. وى احكام صادر شده در مكه و احكام صادر شده در مدينه را به تفكيك ذكر مى‌كند. از جمله احكامى كه در مدينه تشريع شده است، حكم ديه و قصاص، ميراث، اذان نماز، نماز ميت، روزه عاشورا، تحویل قبله، روزه ماه رمضان، زكات جهاد، خمس غنائم، رجم، حرمت خمر، حج، زنا و حدّ آن، قضاى نماز و قسامه. مؤلف، در ادامه مرحله تفريع را به چهار دوره اصلى تقسيم كرده است: عهد صحابه، عهد تابعان و اتباع تابعان و تابعان ايشان تا زمان غيبت صغرى، عهد نوّاب و سفراى چهارگانه تا غيبت كبرى، عصر غيبت كبرى تا زمان حاضر.


عصر دوم نيز به دو دوره جزيى‌تر تقسيم مى‌شود: تا زمان صادقين(ع) و از امام موسى كاظم(ع) تا غيبت صغرى.
عصر دوم نيز به دو دوره جزيى‌تر تقسيم مى‌شود: تا زمان صادقين(ع) و از امام موسى كاظم(ع) تا غيبت صغرى.
خط ۴۳: خط ۴۳:
عصر چهارم نيز خود به چند دوره جزيى‌تر تقسيم مى‌شود: از آغاز غيبت كبرى (329ق) تا زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (460ق)، از عصر [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تا عصر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] (727ق)، از عصر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] تا عصر آقا باقر بهبهانى (1208ق)؛ و از عصر بهبهانى تا زمان حال.
عصر چهارم نيز خود به چند دوره جزيى‌تر تقسيم مى‌شود: از آغاز غيبت كبرى (329ق) تا زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] (460ق)، از عصر [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] تا عصر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] (727ق)، از عصر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] تا عصر آقا باقر بهبهانى (1208ق)؛ و از عصر بهبهانى تا زمان حال.


مؤلف، ضمن اشاره به طبقه‌بندى‌هاى ديگرى كه از سوى ديگران مطرح شده است، ويژگى‌هاى تحولات فقهى در عصر صحابه را برمى‌شمارد و نشان مى‌دهد كه در اين عصر برخى از موارد مخالفت با احكام پيامبر مشاهده مى‌شود.
مؤلف، ضمن اشاره به طبقه‌بندى‌هاى ديگرى كه از سوى ديگران مطرح شده است، ویژگى‌هاى تحولات فقهى در عصر صحابه را برمى‌شمارد و نشان مى‌دهد كه در اين عصر برخى از موارد مخالفت با احكام پيامبر مشاهده مى‌شود.


جلد دوم اين کتاب بر آيات فقهى قرآن متمركز شده است. مؤلف، همه آيات الاحكام را به صورت موضوعى مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد و به نكات فقهى اين آيات اشاره مى‌نمايد.
جلد دوم اين کتاب بر آيات فقهى قرآن متمركز شده است. مؤلف، همه آيات الاحكام را به صورت موضوعى مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد و به نكات فقهى اين آيات اشاره مى‌نمايد.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش