پرش به محتوا

ابن ابی‌عقیل عمانی، حسن بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

غنی سازی متن
بدون خلاصۀ ویرایش
(غنی سازی متن)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR00094.jpg|بندانگشتی|ابن‌‌ابی‌‌عقیل‌ عمانی‌، حسن‌ بن‌ علی‌]]
[[پرونده:NUR00094.jpg|بندانگشتی|ابن‌‌ابی‌‌عقیل‌ عمانی‌، حسن‌ بن‌ علی‌]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type='authorName'|ابن‌‌ابی‌‌عقیل‌ عمانی‌، حسن‌ بن‌ علی‌
! نام!! data-type="authorName" |ابن‌‌ابی‌‌عقیل‌ عمانی‌، حسن‌ بن‌ علی‌
|-
|-
|نام‌های دیگر  
|نام‌های دیگر  
|data-type='authorOtherNames'| عقیل عمانی، حسن بن علی
| data-type="authorOtherNames" | عقیل عمانی، حسن بن علی


اب‍ن‌اب‍ی‌ع‍ق‍ی‍ل‌، ح‍س‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ل‍ی‌
اب‍ن‌اب‍ی‌ع‍ق‍ی‍ل‌، ح‍س‍ن‌ ب‍ن‌ ع‍ل‍ی‌
خط ۱۷: خط ۱۷:
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر  
|data-type='authorfatherName'|
| data-type="authorfatherName" |علی
|-
|-
|متولد  
|متولد  
|data-type='authorbirthDate'|
| data-type="authorbirthDate" |قرن چهارم
|-
|-
|محل تولد
|محل تولد
|data-type='authorBirthPlace'|
| data-type="authorBirthPlace" |عمان
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
|data-type='authorDeathDate'|329 ق
| data-type="authorDeathDate" |حدود 330 تا 350ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|data-type='authorTeachers'|
| data-type="authorTeachers" |
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
|data-type='authorWritings'|[[‏رسالتان مجموعتان من فتاوی العلمین علی بن الحسین بن بابویه القمی المتوفی 329هـ. ق. و الحسن بن علی بن ابی‌عقیل العمانی المتوفی بعده]]  
| data-type="authorWritings" |[[‏رسالتان مجموعتان من فتاوی العلمین علی بن الحسین بن بابویه القمی المتوفی 329هـ. ق. و الحسن بن علی بن ابی‌عقیل العمانی المتوفی بعده]]  
|-class='articleCode'
|- class="articleCode"
|کد مؤلف
|کد مؤلف
|data-type='authorCode'|AUTHORCODE94AUTHORCODE
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE94AUTHORCODE
|}
|}
</div>
</div>


'''حسن بن علی اب‍ن‌اب‍ی‌ع‍ق‍ی‍ل‌ عمانى''' محدّث‌، فقیه‌ و متکلّم‌ شیعی‌ِ در سده ۴ق‌
'''حسن بن علی اب‍ن‌اب‍ی‌ع‍ق‍ی‍ل‌ عمانى''' محدّث‌، فقیه‌ و از بزرگان متکلم شیعه امامیه، معاصر شیخ محمد بن یعقوب کلینی صاحب کتاب کافی، رجال شناسان شیعی وثاقت وی را تأیید کرده‌اند، آرای فقهی ابن ابی عقیل مورد توجه غالب فقیهان شیعه از جمله، ابن ادریس در السرائر، محقق حلی در المعتبر فی شرح المختصرو علامه حلی در مختلف الشیعة، واقع شده است.
گفته شده که ایشان یمنی است و عمان از سواحل درياى يمن است.  
 
گفته شده که ایشان یمنی است و عمان از سواحل درياى يمن است.  


او در آغاز غيبت كبرى مى‌زيسته است.
او در آغاز غيبت كبرى مى‌زيسته است.
خط ۵۵: خط ۵۶:
مرحوم مدرس صاحب ريحانة الادب درباره او مى‌نويسد:  
مرحوم مدرس صاحب ريحانة الادب درباره او مى‌نويسد:  


«[[شيخ مفيد]] به غايت او را ستوده است و او نخستين كسى است كه در اول غيبت كبرى، فقه را مهذب كرد و با قواعد اصوليه تطبيقش نمود، طريق اجتهاد و تطبيق احكام با ادله و اصول آنها را باز كرد. بعد از او «ابن جنيد [[ابن جنید اسکافی|اسكافى]]»، هم همان طريق را پيمود. بدين جهت است كه در اصطلاح فقها، اين دو فقيه جليل القدر به «قدیمین» (دو تن از قدما) تعبير آورده مى‌شود. آراء ابن عقيل محل توجه و اعتناى بيشتر [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و علامه و متاخرين قرار گرفته است و از فتاواى نادره او عدم تنجس آب قليل به مجرد ملاقات با نجس، وجوب اذان و اقامه در نماز صبح و شام و بطلان نماز در صورت ترك آنها (اذان و اقامه) است...»  
«[[شيخ مفيد]] به غايت او را ستوده است و او نخستين كسى است كه در اول غيبت كبرى، فقه را مهذب كرد و با قواعد اصوليه تطبيقش نمود، طريق اجتهاد و تطبيق احكام با ادله و اصول آنها را باز كرد. بعد از او «ابن جنيد [[ابن جنید اسکافی|اسكافى]]»، هم همان طريق را پيمود. بدين جهت است كه در اصطلاح فقها، اين دو فقيه جليل القدر به «قدیمین» (دو تن از قدما) تعبير آورده مى‌شود. آراء ابن عقيل محل توجه و اعتناى بيشتر [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] و علامه و متاخرين قرار گرفته است و از فتاواى نادره او عدم تنجس آب قليل به مجرد ملاقات با نجس، وجوب اذان و اقامه در نماز صبح و شام و بطلان نماز در صورت ترك آنها (اذان و اقامه) است...»<ref>ریحانه الادب، ج ۷، ص ۳۶۰ </ref> 


مرحوم [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] صاحب [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] درباره او گويد:  
مرحوم [[افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ|ميرزا عبدالله افندى]] صاحب [[رياض العلماء و حياض الفضلاء|رياض العلماء]] درباره او گويد:  


«فقيه بزرگ، متكلم اصيل، شيخ بزرگوار، معروف به ابن ابى عقيل، اقوال و آراء او در کتابهاى ما مورد نقل قول قرار گرفته است، با آنكه مردم سرزمين عمان همگى از خوارج و ناصبيها هستند، ولى به نظر مى‌رسد كه آنان پس از سده سوم از ديار مغرب به‌آن منطقه آمده باشند.»  
«فقيه بزرگ، متكلم اصيل، شيخ بزرگوار، معروف به ابن ابى عقيل، اقوال و آراء او در کتابهاى ما مورد نقل قول قرار گرفته است، با آنكه مردم سرزمين عمان همگى از خوارج و ناصبيها هستند، ولى به نظر مى‌رسد كه آنان پس از سده سوم از ديار مغرب به‌آن منطقه آمده باشند.»<ref>ریاض العلما، ج ۱، ص ۲۰۴ </ref> 


او مى‌افزايد: «علامه در کتاب «خلاصة الاقوال» توصيف و تجليل فراوانى از او به عمل آورده است.»  
او مى‌افزايد: «علامه در کتاب «خلاصة الاقوال» توصيف و تجليل فراوانى از او به عمل آورده است.»  


[[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، صاحب کتاب رجال معروف، پس از توصيف او به ثقة و فقيه و متكلم بودن، و پس از ذكر کتابهاى او، از کتاب «المتمسك بحبل آل الرسول(ص)» نام مى‌برد و مى گويد: «کتاب بسيار مشهورى در ميان شيعه مى‌باشد. كمتر كسى پيدا مى‌شود كه وارد خراسان گردد و از آن کتاب نسخه يا نسخه‌هايى تهيه نكرده باشد. از استادم ابا عبدالله شنيدم كه در حق اين مرد فراوان مدح و ثنا مى‌گفت.»  
[[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، صاحب کتاب رجال معروف، پس از توصيف او به ثقة و فقيه و متكلم بودن، و پس از ذكر کتابهاى او، از کتاب «المتمسك بحبل آل الرسول(ص)» نام مى‌برد و مى گويد: «کتاب بسيار مشهورى در ميان شيعه مى‌باشد. كمتر كسى پيدا مى‌شود كه وارد خراسان گردد و از آن کتاب نسخه يا نسخه‌هايى تهيه نكرده باشد. از استادم ابا عبدالله شنيدم كه در حق اين مرد فراوان مدح و ثنا مى‌گفت.»<ref>رجال نجاشی، ص ۴۸</ref> 


فقيه بزرگوار شيعه، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در کتاب «الفهرست» درباره او مى‌گويد:  
فقيه بزرگوار شيعه، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در کتاب «الفهرست» درباره او مى‌گويد:  


«ابن ابى عقيل عمانى، داراى کتابهاى متعددى است. او از زمره متكلمين شيعه بوده و کتابهايى در فقه دارد. و کتاب «الكر و الفر» (در امامت)، و «المتمسك بحبل آل‌الرسول» (در فقه) را ذكر كرده است.»  
«ابن ابى عقيل عمانى، داراى کتابهاى متعددى است. او از زمره متكلمين شيعه بوده و کتابهايى در فقه دارد. و کتاب «الكر و الفر» (در امامت)، و «المتمسك بحبل آل‌الرسول» (در فقه) را ذكر كرده است.»<ref>الفهرست، ص ۵۴</ref> 


[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] در معالم العلماء، ص37، و مرحوم [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] در امل‌الآمل (2/61)، عين مطالب گذشته را در حق او نقل نموده‌اند و او را با علم و فضيلت و فقاهت و كلامى بودن توصيف نموده‌اند.  
[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] در معالم العلماء<ref>معالم العلماء، ص ۳۷</ref>، و مرحوم [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حر عاملى]] در امل‌الآمل <ref>امل الآمل، ج۲، ص ۶۱ </ref>، عين مطالب گذشته را در حق او نقل نموده‌اند و او را با علم و فضيلت و فقاهت و كلامى بودن توصيف نموده‌اند.  


شيخ اردبيلى صاحب [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] درباره او سخن [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] را نقل مى‌كند و مى‌گويد: «حسن بن على بن ابى عقيل حذاء، فقيه وارسته و متكلم است و کتابهايى در زمينه فقه و كلام دارد. از استادم ابوعبدالله شنيدم كه فراوان در حق او ثنا و تعريف مى‌نمود...»
شيخ اردبيلى صاحب [[جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد|جامع الرواة]] درباره او سخن [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] را نقل مى‌كند و مى‌گويد: «حسن بن على بن ابى عقيل حذاء، فقيه وارسته و متكلم است و کتابهايى در زمينه فقه و كلام دارد. از استادم ابوعبدالله شنيدم كه فراوان در حق او ثنا و تعريف مى‌نمود...».<ref>جامع الرواة، ج ۱، ص ۹۱۱ </ref> 


آیت‌الله [[صدر، حسن|سيد حسن صدر]]، مؤلف کتاب «تاسيس الشيعه لعلوم الاسلام» او را در گروه فقهاى بزرگ اماميه نام برده است و درباره او چنين مى‌نويسد:  
آیت‌الله [[صدر، حسن|سيد حسن صدر]]، مؤلف کتاب «تاسيس الشيعه لعلوم الاسلام» او را در گروه فقهاى بزرگ اماميه نام برده است و درباره او چنين مى‌نويسد:  


«او بزرگ شيعه و آبرو و اعتبار آنان، متكلم، فقيه، ركن و مؤسس در فقه و محقق در علوم شرعى و مدقق در علوم عقلى، کتابهاى متعددى در فنون اسلامى دارد، ولى‌شهرت او در فقه و استنباط احكام شرعى است. او معاصر [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و از علماى قرن سوم‌هجرى مى‌باشد...»
«او بزرگ شيعه و آبرو و اعتبار آنان، متكلم، فقيه، ركن و مؤسس در فقه و محقق در علوم شرعى و مدقق در علوم عقلى، کتابهاى متعددى در فنون اسلامى دارد، ولى‌شهرت او در فقه و استنباط احكام شرعى است. او معاصر [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و از علماى قرن سوم‌هجرى مى‌باشد...».<ref>تاسیس الشیعه، ص ۳۰۳</ref> 


[[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خويى]] صاحب معجم رجال الحديث، پس از نقل اقوال و آراء [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] مى‌فرمايد: «شهرت و اعتبار او، عظمت علمى و عملى اين شخصيت، در بين فقهاى اعلام، ما را بى نياز از اطاله سخن و تعرض به اقاويل و كلمات آن بزرگان مى‌نمايد.»
[[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خويى]] صاحب معجم رجال الحديث، پس از نقل اقوال و آراء [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] مى‌فرمايد: «شهرت و اعتبار او، عظمت علمى و عملى اين شخصيت، در بين فقهاى اعلام، ما را بى نياز از اطاله سخن و تعرض به اقاويل و كلمات آن بزرگان مى‌نمايد».<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۲۲</ref> 


==وفات==
==وفات==




با همه تلاشى كه در رابطه با شناخت تاريخ دقيق وفات او صورت گرفت و به صاحبان فن نيز مراجعه شد، چيزى به دست نيامد، ولى با توجه به هم عصر بودن او با ثقة الاسلام [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و ابن بابويه (صدوق اول)، حدس زده مى‌شود كه وفات او نيز همان نيمه اول قرن چهارم، در حدود 330 تا 350 هجرى رخ داده باشد.  
با همه تلاشى كه در رابطه با شناخت تاريخ دقيق وفات او صورت گرفت و به صاحبان فن نيز مراجعه شد، چيزى به دست نيامد، ولى با توجه به هم عصر بودن او با ثقة الاسلام [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و ابن بابويه (صدوق اول)، حدس زده مى‌شود كه وفات او نيز همان نيمه اول قرن چهارم، در حدود 330 تا 350 هجرى رخ داده باشد.
 
رحمت‌خدا و رضوان او شامل حالش باد


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش