۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مجمع الفصحاء: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '==وابستهها== ' به '==وابستهها== {{وابستهها}} '
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
جز (جایگزینی متن - '==وابستهها== ' به '==وابستهها== {{وابستهها}} ') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =مجمع الفصحاء | | عنوان =مجمع الفصحاء | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[هدایت، رضاقلی]] ( | [[هدایت، رضاقلی]] (نویسنده) | ||
[[مصفا، مظاهر]] (مترجم) | [[مصفا، مظاهر]] (مترجم) | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
شاعران ايرانی - سرگذشتنامه | شاعران ايرانی - سرگذشتنامه | ||
شاعران | شاعران هندی (فارسی زبان) - سرگذشتنامه | ||
شعر فارسی - | شعر فارسی - مجموعهها | ||
شعر فارسی - هند - مجموعهها | شعر فارسی - هند - مجموعهها | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| شابک =964-00-0645-9 | | شابک =964-00-0645-9 | ||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11449 | |||
| کتابخوان همراه نور =11449 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
'''مجمع الفصحاء'''، اثر [[هدایت، رضاقلی|رضاقلیخان هدایت]]، از جمله بهترین و کاملترین تذکرههای عمومی است که شرح احوال بیش از یکهزار تن از شاعران ایران با منتخباتی از اشعار آنان در آن گردآوری شده است. | '''مجمع الفصحاء'''، اثر [[هدایت، رضاقلی|رضاقلیخان هدایت]]، از جمله بهترین و کاملترین تذکرههای عمومی است که شرح احوال بیش از یکهزار تن از شاعران ایران با منتخباتی از اشعار آنان در آن گردآوری شده است. | ||
[[مصفا، مظاهر|مظاهر مصفا]] درباره اهمیت این اثر مینویسد: «این کتاب از زمان تألیف تاکنون همواره مورد استناد تتبع و تحقیق تذکرهنویسان و سخنسنجان و نویسندگان تاریخ ادبى ایران بوده است»<ref>ر.ک: یادداشت مصحح، ج1، صفحه سیزده</ref>. | [[مصفا، مظاهر|مظاهر مصفا]] درباره اهمیت این اثر مینویسد: «این کتاب از زمان تألیف تاکنون همواره مورد استناد تتبع و تحقیق تذکرهنویسان و سخنسنجان و نویسندگان تاریخ ادبى ایران بوده است»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/13 ر.ک: یادداشت مصحح، ج1، صفحه سیزده]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۱: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده بیش از سى سال از زندگى پربار خود را صرف جمعآورى اسناد و مدارک ادیبان ایران و تحقیق و پژوهش در احوال ایشان کرد و با همت قابل ستایش خود آخرین و جامعترین تذکره شعر و ادب فارسى را از زمان ابوالعباس مروزى تا سال 1284ق، تحت عنوان «مجمع الفصحاء» براى اهالى علم و ادب و فرهنگ فارسى به یادگار گذاشت<ref>ر.ک: یادداشت ناشر، ج1، صفحه هفت</ref>. | نویسنده بیش از سى سال از زندگى پربار خود را صرف جمعآورى اسناد و مدارک ادیبان ایران و تحقیق و پژوهش در احوال ایشان کرد و با همت قابل ستایش خود آخرین و جامعترین تذکره شعر و ادب فارسى را از زمان ابوالعباس مروزى تا سال 1284ق، تحت عنوان «مجمع الفصحاء» براى اهالى علم و ادب و فرهنگ فارسى به یادگار گذاشت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/7 ر.ک: یادداشت ناشر، ج1، صفحه هفت]</ref>. | ||
مصحح کتاب، در ابتدای مقدمهاش پیشینه تذکرهنویسی را چنین بیان میکند: «در ایران تذکرهنویسى از چندین قرن پیش رایج شده و کسانى درصدد جمع شعر شاعران و نوشتن ترجمه زندگى ایشان برآمدهاند و اگر این همت بهکار نمىرفت، امروز از حال بیشتر، بلکه تمامى شاعران گذشته بىخبر بودیم». وی از چهار مقاله نظامی عروضی، نویسنده و شاعر سده ششم بهعنوان قدیمیترین تذکره یاد میکند. سپس تذکرههای متعددی چون «لباب الألباب» [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]]، «مجالس النفائس» علیشیر و «[[هفت اقلیم]]» [[رازی، امین احمد|امین احمد رازی]] را معرفی میکند. در آخر نیز «مجمع الفصحاء» را آخرین و جامعترین تذکره شاعران فارسیزبان دانسته و به معرفی نویسنده این اثر و کتابهای دیگرش میپردازد<ref>ر.ک: یادداشت مصحح، ج1، صفحه سیزده - چهل</ref>. | مصحح کتاب، در ابتدای مقدمهاش پیشینه تذکرهنویسی را چنین بیان میکند: «در ایران تذکرهنویسى از چندین قرن پیش رایج شده و کسانى درصدد جمع شعر شاعران و نوشتن ترجمه زندگى ایشان برآمدهاند و اگر این همت بهکار نمىرفت، امروز از حال بیشتر، بلکه تمامى شاعران گذشته بىخبر بودیم». وی از چهار مقاله نظامی عروضی، نویسنده و شاعر سده ششم بهعنوان قدیمیترین تذکره یاد میکند. سپس تذکرههای متعددی چون «لباب الألباب» [[عوفی، محمد بن محمد|محمد عوفی]]، «مجالس النفائس» علیشیر و «[[هفت اقلیم]]» [[رازی، امین احمد|امین احمد رازی]] را معرفی میکند. در آخر نیز «مجمع الفصحاء» را آخرین و جامعترین تذکره شاعران فارسیزبان دانسته و به معرفی نویسنده این اثر و کتابهای دیگرش میپردازد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/13 ر.ک: یادداشت مصحح، ج1، صفحه سیزده - چهل]</ref>. | ||
پس از مقدمه محقق کتاب، قصیدهای به قلم نویسنده و پس از آن مقدمه چاپ سنگی، که هر دو در مدح و ثنای ناصرالدین شاه است، آورده شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، صفحه چهلوچهار - چهلوهفت</ref>. | پس از مقدمه محقق کتاب، قصیدهای به قلم نویسنده و پس از آن مقدمه چاپ سنگی، که هر دو در مدح و ثنای ناصرالدین شاه است، آورده شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/44 ر.ک: متن کتاب، ج1، صفحه چهلوچهار - چهلوهفت]</ref>. | ||
البته او پیش از آن در دیگر آثارش نیز همین شیوه را پیش گرفته و ثمرهاش را هم دیده است: «احوال و اقوال شعراى عرفا و عرفاى شعرا را در تذکره رياض العارفين نام، به فرمان قضاجریان قطبالسلاطین سلطان محمد شاه قاجار - نوراللّه مرقده - جمع و به نام نامى سمىّ رسولاللّه - نفسي فدائه - مزین کرده، هدیه آن درگاه فلکخرگاه نمودم و مزید ملاطفت و مرحمت آن شهریار کامل باذل آمد و سالها خارم را گل کرد و جزوم را کل، فقرم را غنا و عنایم را راحت، ذلتم را عزت و لکنتم را فصاحت، | البته او پیش از آن در دیگر آثارش نیز همین شیوه را پیش گرفته و ثمرهاش را هم دیده است: «احوال و اقوال شعراى عرفا و عرفاى شعرا را در تذکره رياض العارفين نام، به فرمان قضاجریان قطبالسلاطین سلطان محمد شاه قاجار - نوراللّه مرقده - جمع و به نام نامى سمىّ رسولاللّه - نفسي فدائه - مزین کرده، هدیه آن درگاه فلکخرگاه نمودم و مزید ملاطفت و مرحمت آن شهریار کامل باذل آمد و سالها خارم را گل کرد و جزوم را کل، فقرم را غنا و عنایم را راحت، ذلتم را عزت و لکنتم را فصاحت، خارهام را گوهر کرد...»<ref[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/60 >ر.ک: همان، صفحه شصت]</ref>. | ||
[[هدایت، رضاقلی|رضاقلیخان]] که خود شاعری چیرهدست بوده، متن اثر را با نثری مسجع و آهنگین همراه با ابیاتی از خود و شاعرانی چون حکیم سنائی آغاز نموده است. سپس عباراتی زیبا در منقبت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] نوشته است<ref>ر.ک: همان، صفحه چهلونه – پنجاهویک</ref>. | [[هدایت، رضاقلی|رضاقلیخان]] که خود شاعری چیرهدست بوده، متن اثر را با نثری مسجع و آهنگین همراه با ابیاتی از خود و شاعرانی چون حکیم سنائی آغاز نموده است. سپس عباراتی زیبا در منقبت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] نوشته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/49 ر.ک: همان، صفحه چهلونه – پنجاهویک]</ref>. | ||
در ادامه، پیشینه و تاریخچه شعر و شاعران را از زمان بهرام و حکیم ابوحفص سغدی سمرقندی، با ذکر بیتی از او آغاز کرده و نام شعرای ادوار مختلف را در ضمن متنی مفصل آورده است<ref>ر.ک: همان، صفحه پنجاهوسه - شصت</ref>. | در ادامه، پیشینه و تاریخچه شعر و شاعران را از زمان بهرام و حکیم ابوحفص سغدی سمرقندی، با ذکر بیتی از او آغاز کرده و نام شعرای ادوار مختلف را در ضمن متنی مفصل آورده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/15089/1/53 ر.ک: همان، صفحه پنجاهوسه - شصت]</ref>. | ||
نخستین مجلد به شرح حال شاهان و امیرانی که شعر سرودهاند و شاعران متقدم تا سده هشتم قمری اختصاص یافته و در دیگر مجلدات کتاب، ذکر احوال و آثار شاعران سدههای بعدی و معاصر مؤلف تا ۱۲۸۴ق، فراهم آمده است. این تذکره، بزرگترین تذکره شاعران پارسیگوی و از مآخذ بزرگ شعر فارسی بشمار میرود و بسیارند شاعرانی که جز در این تذکره نام و اثری از ایشان برجای نمانده است؛ بهعنوان مثال نویسنده در شماره 707، از علیپرست کابلی نام میبرد که: «درویشی سیاح از ممالک کابلستان بوده» و به ایران آمده و [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در شیراز با او همصحبت شده است. ذکر یک بیت از اشعارش دلیل نویسنده بر شاعر بودن اوست<ref>ر.ک: همان، ج5، ص1060</ref>. | نخستین مجلد به شرح حال شاهان و امیرانی که شعر سرودهاند و شاعران متقدم تا سده هشتم قمری اختصاص یافته و در دیگر مجلدات کتاب، ذکر احوال و آثار شاعران سدههای بعدی و معاصر مؤلف تا ۱۲۸۴ق، فراهم آمده است. این تذکره، بزرگترین تذکره شاعران پارسیگوی و از مآخذ بزرگ شعر فارسی بشمار میرود و بسیارند شاعرانی که جز در این تذکره نام و اثری از ایشان برجای نمانده است؛ بهعنوان مثال نویسنده در شماره 707، از علیپرست کابلی نام میبرد که: «درویشی سیاح از ممالک کابلستان بوده» و به ایران آمده و [[هدایت، رضاقلی|هدایت]] در شیراز با او همصحبت شده است. ذکر یک بیت از اشعارش دلیل نویسنده بر شاعر بودن اوست<ref>ر.ک: همان، ج5، ص1060</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۴: | ||
فهرستی اجمالی و مختصر از مطالب جلد اول، در ابتدای آن ذکر شده و بقیه مجلدات، فاقد فهرستند. | فهرستی اجمالی و مختصر از مطالب جلد اول، در ابتدای آن ذکر شده و بقیه مجلدات، فاقد فهرستند. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۱: | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۳: | ||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||