۱۰۱٬۶۸۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'علیهمالسلام' به ' علیهمالسلام') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR14448J1.jpg | | تصویر =NUR14448J1.jpg | ||
| عنوان =المواعظ و صفات | | عنوان =المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة | ||
| عنوانهای دیگر =صفات الشیعه | | عنوانهای دیگر =صفات الشیعه | ||
فضائل الشیعه | فضائل الشیعه | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی]] (نویسنده) | ||
[[بدری، محمود]] (محقق) | [[بدری، محمود]] (محقق) | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
اخلاق اسلامی | اخلاق اسلامی | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مؤسسة المعارف | |||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1421 ق | | سال نشر = 1421 ق | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =964-6289-82-2 | | شابک =964-6289-82-2 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =14448 | |||
| کتابخوان همراه نور =14448 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| شیعه (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر| صفات الشيعة (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|فضائل الشيعة (ابهام زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|مواعظ (ابهام زدایی)}} | |||
'''المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة'''، حاوى سه كتاب به زبان عربى از ابى جعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى، معروف به [[شيخ صدوق]] (متوفى 381ق) مىباشد كه توسط محمود بدرى، گردآورى و تحقيق شده است. | '''المواعظ و صفات الشيعة و فضائل الشيعة'''، حاوى سه كتاب به زبان عربى از ابى جعفر محمد بن على بن الحسين بن بابويه قمى، معروف به [[شيخ صدوق]] (متوفى 381ق) مىباشد كه توسط محمود بدرى، گردآورى و تحقيق شده است. | ||
در اين اثر، نگارنده با استناد به آيات قرآن كريم و روايات متعدد، مهمترين صفات و فضايل | در اين اثر، نگارنده با استناد به آيات قرآن كريم و روايات متعدد، مهمترين صفات و فضايل شیعیان را برمىشمارد كه از آن جمله عبارتند از: صبر، مقاومت، شجاعت، عبادت، اعتقاد به خداوند، زهد و تقوى، گذشت و دوستى اهلبيت(ع). بخشى از كتاب نيز به شرح كوتاهى از زندگى، سيره و سخنان ائمه(ع) اختصاص يافته است. | ||
جلالت شأن مؤلف، بهخودىخود اعتماد به كتابهاى او را در بين عالمان شيعه موجب گرديده است و در صورت اثبات صحت انتساب بدو، بىنياز از اثبات اعتبار است. بسيارى از مجموعههاى روايى، از جمله «[[الدمعة الساكبة]]»، «[[ | جلالت شأن مؤلف، بهخودىخود اعتماد به كتابهاى او را در بين عالمان شيعه موجب گرديده است و در صورت اثبات صحت انتساب بدو، بىنياز از اثبات اعتبار است. بسيارى از مجموعههاى روايى، از جمله «[[الدمعة الساكبة]]»، «[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهمالسلام|بحار الانوار]]»، «[[وسائل الشيعة]]» و «[[مستدرك الوسائل]]» از كتب وى نقل حديث نمودهاند. | ||
نویسنده، استفاده دوستان و مؤمنين از سخنان گوهربار معصومين(ع) را انگيزه خويش از تدوين كتاب، عنوان نموده است. | |||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
كتاب، با مقدمهاى از محقق در اشاره به زندگىنامه مؤلف آغاز و هر سه كتاب، در يك جلد ارائه گرديده است به شرح زير: | كتاب، با مقدمهاى از محقق در اشاره به زندگىنامه مؤلف آغاز و هر سه كتاب، در يك جلد ارائه گرديده است به شرح زير: | ||
«المواعظ»: اين كتاب، داراى 163 روايت است كه برخى بسيار طولانى و بعضى كوتاهند. مواعظ رسول اكرم(ص) - 82 روايت - و پس از آن روايات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] - 49 روايت - بيشترين روايات اين مجموعه را تشكيل مىدهند. از اميرالمؤمنين(ع)، 16 روايت، از [[امام سجاد(ع)]]، 2 روايت، از [[امام رضا(ع)]]، 4 روايت و از امام هادى(ع)، امام باقر(ع) و امام | «المواعظ»: اين كتاب، داراى 163 روايت است كه برخى بسيار طولانى و بعضى كوتاهند. مواعظ رسول اكرم(ص) - 82 روايت - و پس از آن روايات [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] - 49 روايت - بيشترين روايات اين مجموعه را تشكيل مىدهند. از اميرالمؤمنين(ع)، 16 روايت، از [[امام سجاد(ع)]]، 2 روايت، از [[امام رضا(ع)]]، 4 روايت و از امام هادى(ع)، امام باقر(ع) و امام حسین(ع)، هركدام، 1 روايت نقل شده است.<ref>مدنى بجستانى، سيد محمود، ص401</ref> | ||
كتاب، پس از مقدمهاى كوتاه از مؤلف در اشاره به مضمون آن، با وصاياى بسيار مفصل رسول اكرم(ص) به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] شروع شده و سپس با مواعظ ديگرى از آن حضرت و پس از آن با مواعظ [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] و ساير ائمه(ع) ادامه مىيابد. | كتاب، پس از مقدمهاى كوتاه از مؤلف در اشاره به مضمون آن، با وصاياى بسيار مفصل رسول اكرم(ص) به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] شروع شده و سپس با مواعظ ديگرى از آن حضرت و پس از آن با مواعظ [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] و ساير ائمه(ع) ادامه مىيابد. | ||
خط ۵۰: | خط ۵۵: | ||
متأسفانه كتاب از هيچگونه نظم خاصى برخوردار نيست؛ اگرچه، ابتدا روايت رسول اكرم(ص) آمده است و بر اساس ترتيب منطقى، بايد مواعظ ساير ائمه(ع) به ترتيب ذكر مىشد، ولى چنين نشده است، بلكه پس از ذكر موعظهاى از اميرالمؤمنين(ع)، مواعظى از پيامبر(ص) و ساير ائمه(ع)، بدون هيچ ترتيب خاصى پشت سر هم ذكر شده است. | متأسفانه كتاب از هيچگونه نظم خاصى برخوردار نيست؛ اگرچه، ابتدا روايت رسول اكرم(ص) آمده است و بر اساس ترتيب منطقى، بايد مواعظ ساير ائمه(ع) به ترتيب ذكر مىشد، ولى چنين نشده است، بلكه پس از ذكر موعظهاى از اميرالمؤمنين(ع)، مواعظى از پيامبر(ص) و ساير ائمه(ع)، بدون هيچ ترتيب خاصى پشت سر هم ذكر شده است. | ||
در برخى موارد نيز تحت عنوانى كه در كتاب ذكر شده، رواياتى كه با آن همخوانى ندارد آمده است؛ | در برخى موارد نيز تحت عنوانى كه در كتاب ذكر شده، رواياتى كه با آن همخوانى ندارد آمده است؛ مثلاًتحت عنوان «مواعظ الصادق»، رواياتى از امام باقر(ع)، امام هادى(ع)، [[امام رضا(ع)]] و... نقل شده است؛ بنابراین، به نظر مىرسد تهيه فهرست موضوعى و فهرستى بر اساس گوينده روايات، براى كتاب ضرورى است.<ref>همان، ص400</ref> | ||
بااينحال، شايد بتوان مطالب اين كتاب را با كمى تسامح، در نه بخش تنظيم نمود. | بااينحال، شايد بتوان مطالب اين كتاب را با كمى تسامح، در نه بخش تنظيم نمود. | ||
خط ۶۸: | خط ۷۳: | ||
اين كتاب، مانند ساير كتب صدوق، مشهور و معروف نيست، ولى انتساب آن به مؤلف و نقل بزرگان علماى شيعه از اين كتاب، همچون نقل [[علامه مجلسى]] و علامه [[حر عاملى]] و ديگران دليل بر استوارى و صحت انتساب اين كتاب به مؤلفش است.<ref>همان، 396</ref> | اين كتاب، مانند ساير كتب صدوق، مشهور و معروف نيست، ولى انتساب آن به مؤلف و نقل بزرگان علماى شيعه از اين كتاب، همچون نقل [[علامه مجلسى]] و علامه [[حر عاملى]] و ديگران دليل بر استوارى و صحت انتساب اين كتاب به مؤلفش است.<ref>همان، 396</ref> | ||
يكى از خصايص تأليفات شيخ صدوق، عربى بودن آنها مىباشد. يك علت آن، ضعف زبان | يكى از خصايص تأليفات شيخ صدوق، عربى بودن آنها مىباشد. يك علت آن، ضعف زبان فارسی در آن دوره بوده است كه چندان قدرت و فصاحتى نداشت تا جوابگوى تعبيرات علمیباشد؛ چنانكه پس از هزار سال هنوز هم نمىتوان بعضى از اصطلاحات فقهى و فلسفى را به زبان فارسی منتقل نمود و چارهاى جز بيان به لغت عربى نيست؛ مخصوصاً آنكه كتب صدوق بيشتر متن روايات بوده و گفته و نظر شخصى كمتر دارد و براى امانت، همان بهتر بوده كه به عربى نگاشته شود؛ منتهى عربى ساده و شيوايى كه همه از آن بهرهمند مىگردند و از پرداختن سجع و قافيه در آن پرهيز شده است. | ||
از ديگر خصايص تأليفات شيخ آن است كه در اصول عقايد و معارف پيرامون اصطلاحات عرفانى، فلسفى، كلامى و استدلالات منطقى نگاشته شده و روش ساده و بىپيرايه شريعت پيامبر اكرم(ص) و جانشينان(ع) او را كه به زبان ساده و برهانهاى همهفهم و استدلالات عقلى كه آفاقى و انفسى بوده، به كار بسته است و همانطور كه پيشوايان دين در عين آنكه مىتوانستند مطالب خود را در قالب استدلالات و اصطلاحات پيچيده و مشكل ريخته و بيان كنند و نكردند، شيخ هم مسلما از چنين قلمى بهرهمند بوده، ولى عالما و عامدا، استدلالات قرآنيه و اخبار ائمه معصومين(ع) را كافى دانسته و به كار مىبسته است، چون براى اداى اينگونه تعبيرات براى همگان، زبان و قلمى بهتر از آن نمىتوان يافت. | از ديگر خصايص تأليفات شيخ آن است كه در اصول عقايد و معارف پيرامون اصطلاحات عرفانى، فلسفى، كلامى و استدلالات منطقى نگاشته شده و روش ساده و بىپيرايه شريعت پيامبر اكرم(ص) و جانشينان(ع) او را كه به زبان ساده و برهانهاى همهفهم و استدلالات عقلى كه آفاقى و انفسى بوده، به كار بسته است و همانطور كه پيشوايان دين در عين آنكه مىتوانستند مطالب خود را در قالب استدلالات و اصطلاحات پيچيده و مشكل ريخته و بيان كنند و نكردند، شيخ هم مسلما از چنين قلمى بهرهمند بوده، ولى عالما و عامدا، استدلالات قرآنيه و اخبار ائمه معصومين(ع) را كافى دانسته و به كار مىبسته است، چون براى اداى اينگونه تعبيرات براى همگان، زبان و قلمى بهتر از آن نمىتوان يافت. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
شيخ صدوق در پى جمعآورى مواعظ پيامبر(ص) و اهلبيت گرامىاش(ع) كتاب «المواعظ» را نگاشته است. وى در موارد بسيار اندك، از جمله در اواسط حديث اول، توضيحاتى كوتاه راجع به برخى لغات روايات، ذكر كرده است. در برخى از مواعظ، افراد خاصى مورد خطاب بودهاند؛ نظير وصاياى رسول اكرم(ص) به اميرالمؤمنين(ع)، سخنان [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] به زيد بن صوحان، وصاياى آن حضرت به محمد بن حنفيه، موعظه امام موسى بن جعفر(ع) به برخى از فرزندانش و بعضى نيز كلىاند و مخاطب خاصى ندارند.<ref>همان، ص401</ref> | شيخ صدوق در پى جمعآورى مواعظ پيامبر(ص) و اهلبيت گرامىاش(ع) كتاب «المواعظ» را نگاشته است. وى در موارد بسيار اندك، از جمله در اواسط حديث اول، توضيحاتى كوتاه راجع به برخى لغات روايات، ذكر كرده است. در برخى از مواعظ، افراد خاصى مورد خطاب بودهاند؛ نظير وصاياى رسول اكرم(ص) به اميرالمؤمنين(ع)، سخنان [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] به زيد بن صوحان، وصاياى آن حضرت به محمد بن حنفيه، موعظه امام موسى بن جعفر(ع) به برخى از فرزندانش و بعضى نيز كلىاند و مخاطب خاصى ندارند.<ref>همان، ص401</ref> | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۸: | ||
برخى ديگر از وصيتهاى پيامبر(ص) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بخش ششم و هفتم، گنجانده شده است كه از جمله آنها عبارتند از: | برخى ديگر از وصيتهاى پيامبر(ص) و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در بخش ششم و هفتم، گنجانده شده است كه از جمله آنها عبارتند از: | ||
- رسولالله(ص): خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى گردد و | - رسولالله(ص): خوشا به حال كسى كه عمرش طولانى گردد و كارهایش به نيكى بگذرد و سرانجامش نيكو باشد و خداوند از وى راضى گردد و واى بر آن كسى كه زندگانىاش به طول انجامد و كارهایش بد باشد و پايان كارش بهخوبى نينجامد و خداوند را برخود خشمگين كند. | ||
- [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: هركس در هنگام ميل و رغبت به يك چيز و يا ترس از چيزى، خود را از شهوت و غضب، نگه دارد و به آنچه خداوند به او ارزانى داشته است، راضى باشد، پروردگار بدن او را بر آتش جهم حرام مىكند. | - [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]: هركس در هنگام ميل و رغبت به يك چيز و يا ترس از چيزى، خود را از شهوت و غضب، نگه دارد و به آنچه خداوند به او ارزانى داشته است، راضى باشد، پروردگار بدن او را بر آتش جهم حرام مىكند. | ||
خط ۱۲۵: | خط ۱۳۰: | ||
ج) رواياتى كه بدون سند و بهصورت مرسل به معصومين(ع) نسبت داده شده است كه اكثر روايات كتاب را تشكيل مىدهد.<ref>همان، ص401</ref> | ج) رواياتى كه بدون سند و بهصورت مرسل به معصومين(ع) نسبت داده شده است كه اكثر روايات كتاب را تشكيل مىدهد.<ref>همان، ص401</ref> | ||
«صفات الشيعة»: حاوى تعداد زيادى از منقولات، احاديث و سخنان معصومين(ع) در توصيف | «صفات الشيعة»: حاوى تعداد زيادى از منقولات، احاديث و سخنان معصومين(ع) در توصيف شیعیان واقعى و مناقب و فضايل آنهاست. اين روايات از متون كهن روايى شيعه، مانند «امالى» طوسى، تفسير «نور الثقلين»، «بشارة المصطفى»، «[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهمالسلام|بحار الانوار]]»، «الكافى»، «امالى» صدوق و ديگر مجامع روايى نقل شده و مضامين مشترك آنها اشاره به پيوند شيعه با ائمه(ع)، جايگاه بهشتى شیعیان، خلق شدن شیعیان از طينت ائمه(ع)، مجالست با اشرار و اخيار، مودت اهلبيت(ع)، تقواى شیعیان و كثرت دشمنان ايشان، سيماى شيعه، اوامر ائمه(ع) به شیعیان، برائت از جبت و طاغوت، سرنوشت اعمال عبادى شيعه و پاداشها و بشارتهاى بسيار به شیعیان واقعى است؛ ضمن اينكه صفات شيعه و تفاوتهاى ايمان و اسلام نيز در اين روايات آمده است. | ||
مؤلف در «فضائل الشيعة»، مجموعه رواياتى را از ائمه(ع) درباره مقام و منزلت | مؤلف در «فضائل الشيعة»، مجموعه رواياتى را از ائمه(ع) درباره مقام و منزلت شیعیان آورده و آنها را تنها راهیان حق و پيروان حقيقى حضرت رسول(ص) مىداند. در اين كتاب كه روايات اخلاقى و اعتقادى را بيان كرده است، از زمان نگارش، مانند ساير كتابهاى شيخ، مورد توجه علماء و بزرگان شيعه قرار گرفته است. بسيارى از علماء و محدثان، از جمله [[علامه مجلسى]] در بحار، از روايات آن بهره جستهاند. | ||
اولین حديث اين كتاب، بيان مىكند كه گروهى درباره [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] از پيامبر(ص) سؤال كردند. حضرت خشمناك شد و فرمود: «چرا گروهى پيرامون كسى به جستوجو و پرسش پرداختهاند كه منزلتش نزد من، همچون منزلت من نزد خداست».<ref>همان، ص396</ref> | |||
اين اثر، براى شناخت مقام و منزلت اهلبيت(ع)، | اين اثر، براى شناخت مقام و منزلت اهلبيت(ع)، شیعیان و پيروان ايشان، كتابى بس ارزشمند و بىنظير است؛ بهطورى كه خواننده با مطالعه آن به جايگاه واقعى شيعه در اسلام و نزد پيامبر(ص) و ائمه(ع) پى مىبرد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
مجموع اين سه كتاب، به زبان انگليسى نيز ترجمه شده است. | مجموع اين سه كتاب، به زبان انگليسى نيز ترجمه شده است. | ||
نسخه اصل «المواعظ» را آقاى حاج شيخ [[عطاردی قوچانی، عزیزالله| | نسخه اصل «المواعظ» را آقاى حاج شيخ [[عطاردی قوچانی، عزیزالله|عزيزالله عطاردى]] از كتابخانه صاحب «عبقات الانوار» عكسبردارى كرده و خود آن را ترجمه نموده است و ميكروفيلم آن در كتابخانه خصوصى مترجم موجود مىباشد. اكنون چاپهاى مختلفى از اين كتاب در دست است: | ||
1. چاپ انتشارات هجرت، ص139؛ | 1. چاپ انتشارات هجرت، ص139؛ | ||
خط ۱۴۶: | خط ۱۵۱: | ||
وضعيت نشر «صفات الشيعة»: | وضعيت نشر «صفات الشيعة»: | ||
1. اين اثر نفيس به همراه اثر ديگرى از شيخ صدوق به نام «فضائل الشيعة» ظاهراً براى نخستين بار توسط آقاى | 1. اين اثر نفيس به همراه اثر ديگرى از شيخ صدوق به نام «فضائل الشيعة» ظاهراً براى نخستين بار توسط آقاى حسین فشاهى و با مقدمه بسيار خوبى از ايشان در سال 1342ش، به فارسی ترجمه شده و در ایران به زيور طبع درآمده است. | ||
2. توسط انتشارات اعلمى تهران در يك جلد، به زبان عربى به همراه ترجمه | 2. توسط انتشارات اعلمى تهران در يك جلد، به زبان عربى به همراه ترجمه فارسی آن به قلم استاد [[عطاردی قوچانی، عزیزالله|عزيزالله عطاردى]] چاپ شده است. | ||
3. [[فضائل | 3. [[فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)|فضائل الشيعة]] با تصحيح و ترجمه آقاى امير توحيدى، توسط انتشارات زواره در تهران به چاپ رسيده است. | ||
[[فضائل | [[فضائل الشيعة (اعلمی)|فضائل الشيعة]] به همراه ترجمه فارسی آن در يك جلد از سوى انتشارات اعلمى تهران در قطع وزيرى چاپ شده است. | ||
در هر سه كتاب، فهرست مطالب، آيات، احاديث، اسماء معصومين(ع) و اعلام مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است. | در هر سه كتاب، فهرست مطالب، آيات، احاديث، اسماء معصومين(ع) و اعلام مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
خط ۱۶۰: | خط ۱۶۵: | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
خط ۱۷۲: | خط ۱۷۷: | ||
[[صفات الشيعة (توحیدی)|صفات الشيعة (ترجمه توحیدی)]] | [[صفات الشيعة (توحیدی)|صفات الشيعة (ترجمه توحیدی)]] | ||
[[فضائل | [[فضائل الشيعة (اعلمی)]] | ||
[[فضائل | [[فضائل الشيعة (ترجمه توحیدی)]] | ||
[[المواعظ]] | [[المواعظ]] | ||
[[مصباح الشريعة]] | |||
[[مصباح الشريعة|مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة در تزكيه نفس و حقايق و معارف الهى]] | |||
[[مصباح الشريعة و مفتاح الحقيقة منسوب به امام جعفر صادق عليهالسلام]] | |||
[[الإمام الصادق عليهالسلام]] | |||
[[الإمام الصادق و المذاهب الأربعة]] | |||
[[امام صادق(ع) و مذاهب چهارگانه (ترجمه)]] | |||
[[الأخلاق عند الإمام الصادق عليهالسلام]] | |||
[[الفكر التربوي الإسلامي عند الإمام جعفر بن محمد الصادق]] | |||
[[توحید المفضل]] | |||
[[مسند الإمام الصادق أبيعبدالله جعفر بن محمد عليهماالسلام]] | |||
[[مناهج أنوار المعرفة في شرح مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة]] | |||
[[منهجاليقين (شرح نامه امام صادق علیهالسلام به شیعیان)]] | |||
[[معیارهای اخلاقی در فقه امام صادق علیهالسلام]] | |||
[[پندهای امام صادق(ع) به رهجویان صادق]] | |||
[[پژوهشی در روایات تفسیری امام باقر و امام صادق علیهماالسلام]] | |||
[[طب الإمام الصادق علیهالسلام (محسن عقیل)]] | |||
[[طب الإمام الصادق علیهالسلام (قزوینی)]] | |||
خط ۱۸۲: | خط ۲۲۱: | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:سرگذشتنامهها]] | [[رده:سرگذشتنامهها]] | ||
[[رده: | [[رده:سرگذشتنامههای فردی]] | ||
[[رده:سیرت نبوی]] | [[رده:سیرت نبوی]] | ||
[[رده:امام علی(ع)]] |