النهاية في مجرد الفقه و الفتاوی: تفاوت میان نسخه‌ها

النهاية في مجرد الفقه و الفتاوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۰:۲۴

۳۶۶ بایت حذف‌شده ، ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۶

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

Hoseyn.mohajer@gmail.com

۰

ویرایش

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 |-class='articleCode'
 |کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|3599
+|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE3599AUTOMATIONCODE
 |}
 </div>
@@ خط ۹۱: / خط ۹۱: @@
 در الذريعة به نسخه‌هاى متعددى اشاره شده كه عبارتند از:
-- نسخه‌هايى كه در چاپ كتاب موجود استفاده شده، با اين تفاوت كه نسخه‌اى كه متعلّق به دكتر مهدوى بوده و به خط ابو الفرج مسعود است و در سال 546 نوشته شده است، اين نسخه به عنوان نسخۀ اصلى عنوان شده است. در حالى كه در مقدمۀ ناشر، ناشر كتاب موجود، نسخۀ اصلى را نسخه‌اى كه متعلّق به استاد دانش‌پژوه بوده ذكر نموده و نسخۀ دكتر مهدوى را يكى از 5 نسخه دانسته است. (مقدمۀ ناشر صفحۀ /186ج 1، نكت النهاية، الذريعة 404/24).
+# نسخه‌هايى كه در چاپ كتاب موجود استفاده شده، با اين تفاوت كه نسخه‌اى كه متعلّق به دكتر مهدوى بوده و به خط ابو الفرج مسعود است و در سال 546 نوشته شده است، اين نسخه به عنوان نسخۀ اصلى عنوان شده است. در حالى كه در مقدمۀ ناشر، ناشر كتاب موجود، نسخۀ اصلى را نسخه‌اى كه متعلّق به استاد دانش‌پژوه بوده ذكر نموده و نسخۀ دكتر مهدوى را يكى از 5 نسخه دانسته است. (مقدمۀ ناشر صفحۀ /186ج 1، نكت النهاية، الذريعة 404/24).
+# قديمى‌ترين نسخه‌اى را كه صاحب الذريعة در كربلا ديده و مربوط به سال 591 ق است و به خط ابو الحسن على بن ابراهيم بن موسى فراهانى است، در كتابخانۀ تهرانى نگهدارى مى‌شود.
-- قديمى‌ترين نسخه‌اى را كه صاحب الذريعة در كربلا ديده و مربوط به سال 591 ق است و به خط ابو الحسن على بن ابراهيم بن موسى فراهانى است، در كتابخانۀ تهرانى نگهدارى مى‌شود.
+# قديمى‌ترين نسخه‌اى كه در كتابخانۀ آية اللّه عظمى نجفى مرعشى است، مربوط به سال 507 ق مى‌باشد.
+# نسخۀ كتابخانۀ آستان قدس رضوى، مربوط به سال 985 ق.
-- قديمى‌ترين نسخه‌اى كه در كتابخانۀ آية اللّه عظمى نجفى مرعشى است، مربوط به سال 507 ق مى‌باشد.
+# نسخۀ شيخ هادى كاشف الغطاء، مربوط به سال 1060 ق.
+# نسخۀ قاسم محيى الدين، در نجف به خط عاشور بن حسن، مربوط به سال 1084 ق.
-- نسخۀ كتابخانۀ آستان قدس رضوى، مربوط به سال 985 ق.
+# نسخۀ آية اللّه نورى، به خط اسماعيل هرقلى. (الذريعة 404/24 ق).
-- نسخۀ شيخ هادى كاشف الغطاء، مربوط به سال 1060 ق.
-- نسخۀ قاسم محيى الدين، در نجف به خط عاشور بن حسن، مربوط به سال 1084 ق.
-- نسخۀ آية اللّه نورى، به خط اسماعيل هرقلى. (الذريعة 404/24 ق).
 ==نُسخ مورد اعتماد==
 در تحقيق و تصحيح كتاب موجود از 5 نسخۀ خطى و سه نسخۀ چاپى استفاده شده كه عبارتند از:
+# نسخۀ چاپى كتابخانۀ دانشگاه تهران كه بوسيلۀ استاد دانش‌پژوه تصحيح و تحقيق شده و بوسيلۀ دانشگاه تهران چاپ شده است. اين نسخه، نسخۀ اصلى است كه براى مقابله با پنج نسخۀ خطى مورد استفاده قرار گرفته است و داراى مزايايى است كه در مقدمۀ كتاب ذكر شده است.
-- نسخۀ چاپى كتابخانۀ دانشگاه تهران كه بوسيلۀ استاد دانش‌پژوه تصحيح و تحقيق شده و بوسيلۀ دانشگاه تهران چاپ شده است. اين نسخه، نسخۀ اصلى است كه براى مقابله با پنج نسخۀ خطى مورد استفاده قرار گرفته است و داراى مزايايى است كه در مقدمۀ كتاب ذكر شده است.
+# نسخۀ خطى كتابخانۀ دكتر اصغر مهدوى با شمارۀ 487 كه در سال 546 ق نوشته شده است و با رمز «مه» مشخص شده است.
+# نسخۀ خطى كتابخانۀ محمد امين خنجى با شمارۀ 318 كه در سال 579 ق نوشته شده و با رمز «خ» مشخص شده است.
-- نسخۀ خطى كتابخانۀ دكتر اصغر مهدوى با شمارۀ 487 كه در سال 546 ق نوشته شده است و با رمز «مه» مشخص شده است.
+# نسخۀ خطى كتابخانۀ ملك با شمارۀ 3970 كه در سال 627 ق نوشته شده و با رمز «ملك» مشخص شده است.
+# نسخۀ خطى كتابخانۀ آية اللّه خادمى اصفهانى كه شامل دو اجازه از علامۀ حلّى (قده) به حسين بن اردشير در سال 681 ق است و با رمز «ص» مشخص شده است.
-- نسخۀ خطى كتابخانۀ محمد امين خنجى با شمارۀ 318 كه در سال 579 ق نوشته شده و با رمز «خ» مشخص شده است.
-- نسخۀ خطى كتابخانۀ ملك با شمارۀ 3970 كه در سال 627 ق نوشته شده و با رمز «ملك» مشخص شده است.
-- نسخۀ خطى كتابخانۀ آية اللّه خادمى اصفهانى كه شامل دو اجازه از علامۀ حلّى (قده) به حسين بن اردشير در سال 681 ق است و با رمز «ص» مشخص شده است.
 اما دو نسخۀ چاپى ديگر، نسخۀ چاپ بيروت با رمز «ب» و نسخۀ چاپ سنگى با رمز «ح» مى‌باشد.
 ==تقسيم‌بندى مطالب==
 مباحث كتاب به طور كلى در ابتداء به: كتاب، سپس باب و در آخر به مسأله تقسيم مى‌شود و دو مجموع شامل 22 كتاب، 214 باب و 36000 مسأله است.
@@ خط ۱۳۲: / خط ۱۱۷: @@
 ==شروح و حواشى==
 كتاب النهاية داراى 7 شرح است كه 4 شرح آن متعلّق به شيخ قطب الدين راوندى است. اين شروح عبارتند از:
+# نكت النهاية، تأليف محقق حلى (ذ/ج 110/14، ج 305/20)،
+# المرشد إلى سبيل التعبد، تأليف فرزند مؤلف، ابو على حسن بن محمد طوسى (ذ/ج 110/14، ج 305/20)،
+# شرح النهاية، تأليف نظام الدين سليمان بن حسن صهرشتى صاحب اصباح الشيعة (م ذ/ج 110/14، ج 119/2)،
+# شرح مشكلات النهاية، تأليف قطب الدين راوندى (م 573 ق) (ذ/ج 110/14، ج 66/21)،
+# شرح ما يجوز و ما لا يجوز في النهاية، تأليف قطب الدين راوندى (ذ/ج 52/14، 110)،
+# نهية النهاية، تأليف شيخ قطب الدين راوندى (ذ110/14/، 431/24)،
+# المغني في شرح النهاية الطوسيّة، تأليف شيخ قطب الدين راوندى (ذ110/14/، 296/21)،
-- نكت النهاية، تأليف محقق حلى (ذ/ج 110/14، ج 305/20)،
+: تذكر: كتاب النهاية بوسيلۀ بعضى از اصحاب هم‌عصر با شيخ طوسى (قده) به فارسى قديمى ترجمه شده است كه در كتابخانۀ سيد جليل نصر اللّه تقوى در تهران وجود دارد. (الذريعة 143/4).
-- المرشد إلى سبيل التعبد، تأليف فرزند مؤلف، ابو على حسن بن محمد طوسى (ذ/ج 110/14، ج 305/20)،
-- شرح النهاية، تأليف نظام الدين سليمان بن حسن صهرشتى صاحب اصباح الشيعة (م ذ/ج 110/14، ج 119/2)،
-- شرح مشكلات النهاية، تأليف قطب الدين راوندى (م 573 ق) (ذ/ج 110/14، ج 66/21)،
-- شرح ما يجوز و ما لا يجوز في النهاية، تأليف قطب الدين راوندى (ذ/ج 52/14، 110)،
-- نهية النهاية، تأليف شيخ قطب الدين راوندى (ذ110/14/، 431/24)،
-- المغني في شرح النهاية الطوسيّة، تأليف شيخ قطب الدين راوندى (ذ110/14/، 296/21)،
-تذكر: كتاب النهاية بوسيلۀ بعضى از اصحاب هم‌عصر با شيخ طوسى (قده) به فارسى قديمى ترجمه شده است كه در كتابخانۀ سيد جليل نصر اللّه تقوى در تهران وجود دارد. (الذريعة 143/4).
 در كتاب الذريعة از كتاب «النهاية» تعبير به «نهاية الإحكام» شده كه به نظر صحيح نيست و «نهاية الإحكام» تأليف علامۀ حلى مى‌باشد. (ذ110/14/).
 ==ويژگى‌ها==
 اگر چه كتاب «النهاية» به سبك رساله‌هاى عمليۀ متداول در زمان ما تأليف شده است و متن آن برگرفته از روايات و متون اخبار اهل بيت عليهم السلام مى‌باشد امّا داراى ويژگى‌هاى خاصى است كه به چند مورد اشاره مى‌شود:
 در برخى از موارد مؤلف رواياتى را با لفظ «روى» به صورت مجمل و يا حتى با ذكر سلسله سند بيان مى‌كند كه به چند نمونه اشاره مى‌شود.
-قد روى انه يكون ميراثه لورثته الكفار و ذلك محمول على ضرب من التقيد لانه مذهب العامّة، قد روى عن أبي الحسن الثالث عليه السلام، الأول أحوط و أكثر في الروايات، روى ابن أبي عمير عن إبراهيم بن عبد الحميد عن سعد إسكاف عن زياد بن عيسى، عن أبي الجارود عن أصبع عن أبي عبد اللّه (ع)، روى السكوني عن أبي عبد اللّه (ع)، على ما روى في بعض الأخبار، فإن ذلك مكروه على ما جاءت به الأخبار، كان عليه الحد على ما روى في بعض الروايات.
+* قد روى انه يكون ميراثه لورثته الكفار و ذلك محمول على ضرب من التقيد لانه مذهب العامّة
+* قد روى عن أبي الحسن الثالث عليه السلام
+* الأول أحوط و أكثر في الروايات
+* روى ابن أبي عمير عن إبراهيم بن عبد الحميد عن سعد إسكاف عن زياد بن عيسى
+* عن أبي الجارود عن أصبع عن أبي عبد اللّه (ع)
+* روى السكوني عن أبي عبد اللّه (ع)
+* على ما روى في بعض الأخبار
+* فإن ذلك مكروه على ما جاءت به الأخبار
+* كان عليه الحد على ما روى في بعض الروايات.
 در برخى موارد نيز نظريات فقهاى بزرگ به صورت مجمل و با عنوان «بعض أصحابنا» بيان مى‌نمايد، به عنوان نمونه، جلد اول، صفحۀ 409، جلد سوم، صفحۀ 199 و 269.
@@ خط ۱۶۹: / خط ۱۵۱: @@
 از آن جايى كه كتاب «النهاية» پس از «تهذيب الأحكام» نوشته شده است، مؤلف در مواردى تفصيل مطالب را به «التهذيب» ارجاع مى‌دهد، به عنوان نمونه:
-در كتاب الحج: إلى آخر الدعاء التي ذكرناه في كتاب «تهذيب الأحكام»،
+*در كتاب الحج: إلى آخر الدعاء التي ذكرناه في كتاب «تهذيب الأحكام»،
+*در كتاب المواريث: قد أوردناها في كتاب «تهذيب الأحكام» بأنهم يورثون من الجهتين،
-در كتاب المواريث: قد أوردناها في كتاب «تهذيب الأحكام» بأنهم يورثون من الجهتين،
+* در كتاب الديات: قد أوردناه نحن في كتاب «تهذيب الاحكام» فمن أراد الوقوف عليه فليقف عليه من هناك. (ج 501/1، ج 271/3، 457 نكت النهاية).
-در كتاب الديات: قد أوردناه نحن في كتاب «تهذيب الاحكام» فمن أراد الوقوف عليه فليقف عليه من هناك. (ج 501/1، ج 271/3، 457 نكت النهاية).
 از ديگر ويژگى‌هاى مهم كتاب، اختصار و ايجاز در ذكر مباحث كتاب است بطورى كه در آخر كتاب المواريث مى‌نويسد: فينبغي أن يعرف هذا الباب و يعتمد عليه، فإنّه يشرف به على سائر ما طوّل به من المسائل في الكتب، و أصولها ما لخصناه. (ج 277/3).
@@ خط ۱۷۹: / خط ۱۵۹: @@
 اگر چه متن كتاب، از روايات اخذ شده است، امّا گاهى مؤلف چندين صفحه را به ذكر روايات با نام راوى و امام معصوم (ع) اختصاص داده، به عنوان مثال:
-در قسمت انفال از كتاب متاجر 9 روايت،
+* در قسمت انفال از كتاب متاجر 9 روايت،
+* در كتاب قضاء، صفحات 80 تا 88 از جلد دوم، 26 روايت،
-در كتاب قضاء، صفحات 80 تا 88 از جلد دوم، 26 روايت،
+* در باب حث الوصيّة، صفحات 138 و 39 از جلد سوّم،
+* در كتاب ديات، صفحۀ 422 از جلد سوّم،
-در باب حث الوصيّة، صفحات 138 و 39 از جلد سوّم،
+* و همين‌طور در صفحۀ اول كتاب متاجر روايات متعددى را نقل مى‌كند.
-در كتاب ديات، صفحۀ 422 از جلد سوّم،
-و همين‌طور در صفحۀ اول كتاب متاجر روايات متعددى را نقل مى‌كند.
 ==نظريات جديد==
 كتاب «النهاية» پر از نظريات و ابتكارات مؤلف مى‌باشد كه به بعضى از نظريات وى در مسائل اجتماعى اشاره مى‌شود.
@@ خط ۲۰۳: / خط ۱۷۷: @@
 ==گفتار بزرگان==
 أعيان الشيعة، الذريعة: فهو كتاب فقهي كامل من الطهارة إلى الديات، و لأهميّته و متانته كان هو المحور من حين تأليفه إلى زمن المحقق الأول الحلّي رضوان اللّه عليه حين تأليفه الشرايع، فكان بحث العلماء في هذه المدة و تدريسهم و شروحهم غالبا فيه و عليه، و كانوا يمتازونه بالإجازة.
@@ خط ۲۲۶: / خط ۱۹۸: @@
 ==منابع==
+* الذريعة 403/24
+* أعيان الشيعة 166/9، 159
-- الذريعة 403/24
+* معالم العلماء 114
+* روضات الجنات 216/6
-- أعيان الشيعة 166/9، 159
+* ريحانة الأدب ج 399/2 تا 401، ج 325/3
+* قصص العلماء صفحۀ 312
-- معالم العلماء 114
+* الكنى و الألقاب 357/2، 395، 396
+* لؤلؤ البحرين 245 - 252
-- روضات الجنات 216/6
+* فوائد رضويه 470
+* اختيار الرجال 365 و 366
-- ريحانة الأدب ج 399/2 تا 401، ج 325/3
+* معجم مؤلفي الشيعة 263
+* طبقات أعلام الشيعة 161/2، 162
-- قصص العلماء صفحۀ 312
+* بحار الأنوار 61/1
-- الكنى و الألقاب 357/2، 395، 396
-- لؤلؤ البحرين 245 - 252
-- فوائد رضويه 470
-- اختيار الرجال 365 و 366
-- معجم مؤلفي الشيعة 263
-- طبقات أعلام الشيعة 161/2، 162
-- بحار الأنوار 61/1
 == وابسته‌ها ==
@@ خط ۲۶۴: / خط ۲۲۱: @@
 [[رده:فقه مذاهب]]
 [[رده:فقه شیعه]]