السنن الكبری (نسائی): تفاوت میان نسخه‌ها

نسایى در روزگارى مى‌زیست که پس از جامع‌نویسى، گروهى از محدثان به سنن‌نویسى (نگارش احادیث فقهى) روى آورده بودند؛ چنان‌که پیش از او [[ابوداود، سلیمان‌ بن‌ اشعث|ابوداود]] کتاب [[سنن أبي داود|سنن]] خود را نگاشت. او نخست کتاب «السنن الکبرى» را با ایده گردآورى روایات نبوى و در زمینه احکام، آداب و سنن تدوین نمود؛ این کتاب داراى دوازده هزار روایت است، آنگاه آنان را به امیر رمله عرضه داشت. امیر رمله از او پرسید «آیا همه روایات سنن صحیح است؟ نسایى پاسخ داد: در این کتاب احادیث صحیح، حسن و روایاتى نزدیک به آنها را گرد آورده‌ام» و از نسایى خواست تا تنها احادیث صحیح آن را جدا ساخته و در کتابى گرد آورد. بدین ترتیب کتاب سنن که نام اصلى آن «السنن المجتبى» است و جزو صحاح سته بشمار مى‌رود، شکل گرفت. به «السنن المجتبى»، سنن صغیر نیز مى‌گویند. کتاب «السنن الکبرى» از طریق ابن حیوة بن احمر و ابن قاسم و سنن صغیر از طریق ابن سنى نقل شده است.<ref>نصیرى، على، ص288</ref>

تفاوت‌هاى ذیل را میان سنن کبرى و سنن صغیر برشمرده‌اند:

 

1. 21 کتاب (فصل) از سنن کبرى در سنن مجتبى نیامده است؛

 

2. در سنن کبرى، طرق و متابعات احادیث انعکاس یافته است؛

 

3. در سنن کبرى سند و متن کامل روایات و اختلافات سندى و متنى آنها ذکر شده است؛

 

4. برخى از شرح‌ها و توضیحات پیرامون روایات که در سنن مجتبى آمده در سنن کبرى نیامده است؛

 

5. شمارى از احادیث سنن مجتبى در سنن کبرى ذکر نشده است.<ref>همان، ص288 و 289</ref>

شیوه نسایى در سرتاسر کتاب جز در مواردى اندک، چنین است که پس از ذکر عنوان باب، روایات هر باب را با عبارت: «أخبرنا» یا «أخبرنی» و ذکر اسناد منعکس مى‌سازد و در مواردى محدود درباره ضعف سندى یا متنى آنها سخن مى‌گوید.<ref>ر.ک: همان، ص290</ref>

گاه نیز نسایى بسان یک فقیه، راهکارهاى عملى خارج از چهارچوب روایات را متعرض شده است؛ چنان‌که در کتاب مزارعه، چگونگى تنظیم مزارعه‌نامه را آورده و در باب مکاتبه و تدبیر غلامان و کنیزان نیز این کار را انجام داده است.<ref>همان، ص291</ref>

 

1. احادیث صحیحى که در صحیحین آمده است؛

 

2. احادیث صحیح با شرط بخارى و مسلم؛

 

3. احادیثى که قطع به صحت آنها ندارند، اما مورد احتجاج همگان است».<ref>همان، ص289</ref>

 

در ابتداى کتاب، مقدمه محقق، مشتمل بر جایگاه کتاب، فرق السنن الکبرى و المجتبى من السنن، اقوال علما درباره کتاب، نسخى که در تحقیق کتاب مورد استفاده قرار گرفته است، زندگى‌نامه مؤلف و چندین تصویر از نسخ خطى که در تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، آمده است. در پایان هر جلد نیز فهرست محتویات کتاب آمده است.