۹٬۴۵۵
ویرایش
تاريخ دولة آل سلجوق: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - '== ساختار == ' به '== ساختار == ') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[مراد، یحیی]] (مصحح) | [[مراد، یحیی]] (مصحح) | ||
[[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد]] ( | [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =DSR 809 /ع8ت2 1383 | | کد کنگره =DSR 809 /ع8ت2 1383 | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =978-2-7451-4494-4 | | شابک =978-2-7451-4494-4 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10306 | |||
| کتابخوان همراه نور =10306 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ دوله آل سلجوق''' تأليف [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدين محمد بن محمد بن حامد اصفهانى]]، كتابى است به زبان عربى پيرامون تاريخ حكومت سلجوقيان در | '''تاريخ دوله آل سلجوق''' تأليف [[عمادالدین کاتب، محمد بن محمد|عمادالدين محمد بن محمد بن حامد اصفهانى]]، كتابى است به زبان عربى پيرامون تاريخ حكومت سلجوقيان در ایران. | ||
اين اثر سهبار تحرير شده و اتفاقا سهبار هم متن عربى آن طبع و نشر گرديده است. تحرير اولى كتاب اثر قلم انوشروان بن خالد بن محمد كاشانى وزير معروف سلطان محمود و سلطان مسعود سلجوقى و خليفه عباسى المسترشد باللّه، در آغاز قرن 6ق است كه در دستگاه دين و دولت محترم زيسته و به زيروبم كارها آگاهى داشته است. نوشته انوشروان | اين اثر سهبار تحرير شده و اتفاقا سهبار هم متن عربى آن طبع و نشر گرديده است. تحرير اولى كتاب اثر قلم انوشروان بن خالد بن محمد كاشانى وزير معروف سلطان محمود و سلطان مسعود سلجوقى و خليفه عباسى المسترشد باللّه، در آغاز قرن 6ق است كه در دستگاه دين و دولت محترم زيسته و به زيروبم كارها آگاهى داشته است. نوشته انوشروان رسالونهاى بوده است كه به تعبير هند و شاه نخجوانى، با نام «نفثه المصدور في فتور زمان الصدور و صدور زمان الفتور» به فارسی در شرح احوال وزراى دوره سلجوقى تأليف گرديده كه هم از نظر تاريخى و هم از جهت ادبى مورد اهميت قرار گرفته و در اهميت تاريخى آن همين قدر بس است كه نجمالدين ابوالرجاء قمى بر آن ذيل نوشته است.<ref>همان</ref> | ||
چون اصل «نقثه المصدور» اكنون در دست نيست نمىتوان در ارزش ادبى آن زياد مبالغه كرد. ولى آنچه مسلم است طورى تحرير شده بوده كه كاتبان و مترسلان از آن مايه مىگرفتهاند.<ref>همان، صدوازده</ref> | چون اصل «نقثه المصدور» اكنون در دست نيست نمىتوان در ارزش ادبى آن زياد مبالغه كرد. ولى آنچه مسلم است طورى تحرير شده بوده كه كاتبان و مترسلان از آن مايه مىگرفتهاند.<ref>همان، صدوازده</ref> | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۸: | ||
در دو طبع اخير كتاب بندارى، نام آن «تاريخ حكومت سلجوقيان» ذكر شده، در صورتىكه بنابر نقل «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، «قاموس الاعلام» و «معجم المؤلفين» نام كتاب بندارى «زبده النصره و نخبه العصره» مىباشد. | در دو طبع اخير كتاب بندارى، نام آن «تاريخ حكومت سلجوقيان» ذكر شده، در صورتىكه بنابر نقل «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]»، «قاموس الاعلام» و «معجم المؤلفين» نام كتاب بندارى «زبده النصره و نخبه العصره» مىباشد. | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از دكتر يحيى مراد و | كتاب با دو مقدمه از دكتر يحيى مراد و نویسنده آغاز و مطالب نه بر اساس سالشمار و روزشمار، كه بر اساس وقايع مهمى كه در هر دوران اتفاق افتاده، از جمله عزل و نصبهاى مهم، تنظيم شده است. | ||
==گزارش محتوا== | |||
در مقدمه اول، كه بسيار مفصل بوده و تقريبا نيمى از حجم كتاب را به خود اختصاص داده، نگاهى به تاريخ تركان سلجوقى و برخورد آنان با خوارزميان، تاتار و مغولان، شده است.<ref>مقدمه دكتر يحيى مراد، ص3-179</ref> | در مقدمه اول، كه بسيار مفصل بوده و تقريبا نيمى از حجم كتاب را به خود اختصاص داده، نگاهى به تاريخ تركان سلجوقى و برخورد آنان با خوارزميان، تاتار و مغولان، شده است.<ref>مقدمه دكتر يحيى مراد، ص3-179</ref> | ||
در مقدمه | در مقدمه نویسنده، به عنوان و تاريخ نگارش كتاب، اشاره گرديده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص183</ref> | ||
انوشروان و عماد هر دو ديوانى بودهاند و به قول بيهقى، آنچه نوشتهاند يا از معاينه آنان است و يا از سماع درست از مردى ثقه. بنابرين وقايع و | انوشروان و عماد هر دو ديوانى بودهاند و به قول بيهقى، آنچه نوشتهاند يا از معاينه آنان است و يا از سماع درست از مردى ثقه. بنابرين وقايع و حكايتهایى كه در «زبده النصره» ذكر گرديده، براى دريافت وضع سياسى و اجتماعى دوره سلجوقيان مصدرى بسيار با ارزش است.<ref>بندارى اصفهانى، محمد بن محمد، صنوزده</ref> | ||
اختلاف ملكشاه و نظامالملک كه حتى «جعفرك» دلقك در حضور شاه اعمال و رفتار خواجه را مسخره مىكرده و فرزند خواجه ابومنصور او را مىكشد و خود نيز بر سر اين جسارت كشته مىشود، از مطالبى است كه درين كتاب ديده مىشود.<ref>همان</ref> | اختلاف ملكشاه و نظامالملک كه حتى «جعفرك» دلقك در حضور شاه اعمال و رفتار خواجه را مسخره مىكرده و فرزند خواجه ابومنصور او را مىكشد و خود نيز بر سر اين جسارت كشته مىشود، از مطالبى است كه درين كتاب ديده مىشود.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۳: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين كتاب نخست در 889م توسط هوتسما در ليدن منتشر شد. سپس در 336ق918/م، با عنوان «تاريخ دوله آل سلجوق«، بدون هيچگونه مقدمه در قاهره به چاپ رسيد. در 974م، محمد عزاوى با حمايت مالى «بنياد فرهنگ ایران «دوباره آن را در قاهره منتشر كرد و مقدمهاى كوتاه و مفيد بر آن افزود. وى نام اصلى كتاب را كه «زبده النصره و نخبه العصره «بود، به كتاب باز گرداند. سرانجام در 356ش، محمدحسین جليلى در همان مؤسسه آن را به فارسی ترجمه كرد؛ ولى ترجمه روى هم رفته نازيبا و گاه مغلوط است.<ref>بجنوردى، سيد كاظم و همكاران، ص580</ref> | |||
اين كتاب نخست در 889م توسط هوتسما در ليدن منتشر شد. سپس در 336ق918/م، با عنوان «تاريخ دوله آل سلجوق«، بدون هيچگونه مقدمه در قاهره به چاپ رسيد. در 974م، محمد عزاوى با حمايت مالى «بنياد فرهنگ | |||
بندارى بسيار كوشيده است كه از يك سو، سجعها و موازنههاى پرپيچ و تاب عماد را كه موجب نامفهوم شدن تاريخ مىگردد، از كتاب بزدايد و به همين منظور، علاوه بر روانسازى بسيارى از عبارات، انبوهى رساله، خطبه و شعر را كه ارزش ادبى آنها بر جنبه تاريخى مىچربيد، حذف كرده است. از سوى ديگر، وى كوشيده است در اين كار اغراق نورزد و تا جايى كه ممكن است، مايه اصلى نثر عمادالدين را حفظ كند و خوانندگان زمان خود را كه به اين گونه نثر ميل تمام داشتند، خشنود سازد.<ref>همان</ref> | بندارى بسيار كوشيده است كه از يك سو، سجعها و موازنههاى پرپيچ و تاب عماد را كه موجب نامفهوم شدن تاريخ مىگردد، از كتاب بزدايد و به همين منظور، علاوه بر روانسازى بسيارى از عبارات، انبوهى رساله، خطبه و شعر را كه ارزش ادبى آنها بر جنبه تاريخى مىچربيد، حذف كرده است. از سوى ديگر، وى كوشيده است در اين كار اغراق نورزد و تا جايى كه ممكن است، مايه اصلى نثر عمادالدين را حفظ كند و خوانندگان زمان خود را كه به اين گونه نثر ميل تمام داشتند، خشنود سازد.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۰: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | ==منابع مقاله== | ||
1- مقدمه و متن كتاب. | 1- مقدمه و متن كتاب. | ||
2- بندارى اصفهانى، محمد بن محمد «تاريخ سلسله سلجوقى زبده النصره و نخبه العصره»، ترجمه محمدحسین جليلى، انتشارات بنياد فرهنگ | 2- بندارى اصفهانى، محمد بن محمد «تاريخ سلسله سلجوقى زبده النصره و نخبه العصره»، ترجمه محمدحسین جليلى، انتشارات بنياد فرهنگ ایران. | ||
3- بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج12، ص580، [[آذرتاش آذرنوش]]. | 3- بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج12، ص580، [[آذرتاش آذرنوش]]. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||