۱۰۶٬۳۱۲
ویرایش
بهاءالدوله، بهاءالدین بن میرقوام‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '،ح' به '، ح'
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها =={{وابسته‌ها}}' به '== وابسته‌ها == {{وابسته‌ها}} ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '،ح' به '، ح') |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR12201.jpg|بندانگشتی|بهاءالدوله، بهاءالدین بن میرقوام‌الدین]] | [[پرونده:NUR12201.jpg|بندانگشتی|بهاءالدوله، بهاءالدین بن میرقوام‌الدین]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |بهاءالدوله، بهاءالدین بن میرقوام‌الدین | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | شاه ب‍ه‍اء ال‍دی‍ن | ||
رازی، ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه | رازی، ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه | ||
ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه، حسن | ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه، حسن بن م‍ی‍ر ق‍وام ال‍دی‍ن | ||
ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه، محمد حسین | ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه، محمد حسین بن م‍ی‍ر ق‍وام ال‍دی‍ن | ||
ب‍ه‍اء | ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه ح‍ک‍ی‍م محمد ع‍ل‍وی‍خ‍ان | ||
ن‍ور بخش، ب‍ه‍اء | ن‍ور بخش، ب‍ه‍اء ال‍دول‍ه ب‍ه‍اء ال‍دی‍ن بن م‍ی‍ر ق‍وام ال‍دی‍ن | ||
نوربخش، حسن بن قاسم | نوربخش، حسن بن قاسم | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |میرقوام‌الدین | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |حوالى 860ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |ری | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |در حدود سال 915ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |پدرش میرقوام‌الدین | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[خلاصة التجارب]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE12201AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''بهاءالدوله رازى''' (ح860-915ق)، پزشک تجربه گرا و پیشگام دانش ایمنی شناسی و جراح مبتکر، عارف ایرانى در قرن نهم و دهم هجرى است. وى نواده سيد محمد نوربخش (795ق - 869ق) بنيان‌گذار طريقه نوربخشيه بود.<ref>تاريخ دامپزشکى و پزشکى ایران، ج 2، ص492؛ طرائق الحقائق، ج 3، ص319</ref>برخى منابع، نام او را محمدحسين نوربخشى، فرزند قوام‌الدين، نوشته‌اند.<ref>طب در دوره صفويه، ص398</ref> | |||
لقب او را نيز بهاء‌الدين.<ref>تاريخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پايان قرن دهم هجرى، ج 1، ص274؛ تاريخ حبيب السير، ج 4، ص612</ref>و بهاءالدوله.<ref>تاريخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پايان قرن دهم هجرى، ج 1، ص400</ref>ثبت كرده‌اند و عنوان كامل او در پايان نسخه خطى «خلاصة التجارب» بهاءالدوله پسر شاه قاسم پسر شمس‌الدين محمد نوربخشى آمده است. | |||
شاه قاسم پدر بهاءالدوله علاوه بر مرشدى طريقت خويش، در پزشکى نيز تسلط داشت؛ چنان‌كه بهاءالدوله در «خلاصة التجارب» از وى با عنوان حضرت ياد كرده و درمان‌هایش را متذكر شده است. وى در 927ق، درگذشت.<ref>تاريخ حبيب السير، ج 4، ص612</ref>شمس‌الدين، برادر بهاءالدوله، نيز گاهى به پزشکى مى‌پرداخت.<ref>طب در دوره صفويه، ص398</ref> | |||
== ولادت == | |||
از تاريخ تولد بهاءالدوله اطلاع دقيقى در دست نيست؛ اگرچه با استناد به سال تأليف مهم‌ترين اثر او، «خلاصة التجارب» مى‌توان او را متولد حوالى 860ق دانست، و همان گونه كه از نسبت او پيداست موطنش رى بوده و پدرش نيز در همان جا به دنيا آمده است.<ref>طب در دوره صفويه، ص398</ref> | از تاريخ تولد بهاءالدوله اطلاع دقيقى در دست نيست؛ اگرچه با استناد به سال تأليف مهم‌ترين اثر او، «خلاصة التجارب» مى‌توان او را متولد حوالى 860ق دانست، و همان گونه كه از نسبت او پيداست موطنش رى بوده و پدرش نيز در همان جا به دنيا آمده است.<ref>طب در دوره صفويه، ص398</ref> | ||
از مطالب [[خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین|خواندمير]].<ref>تاريخ حبيب السير، ج 4، ص612</ref> | از مطالب [[خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین|خواندمير]].<ref>تاريخ حبيب السير، ج 4، ص612</ref>سفرهایى را كه بهاءالدوله در طول زندگى‌اش انجام داده مى‌توان مشخص كرد. خود او نيز در جاهاى مختلف «خلاصة التجارب» از كاشان، نطنز، اصفهان، هرات و استرآباد ياد مى‌كند. | ||
== اساتید == | |||
از معلمان و استادان بهاءالدوله اطلاعى نداريم، جز اينكه او به بعضى كارهاى درمانى پدرش (رجوع كنيد به «خلاصة التجارب»، باب دوم) اشاره مى‌كند. | |||
بهاءالدوله رازى، روش نيا و پدر خويش را در تصوف دنبال كرد و از مشايخ طريقه نوربخشيه بود. به نوشته [[خواند‌میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین|خواندمير]].<ref>تاريخ حبيب السير، ج 4، ص612</ref>، وى در اواخر زندگى سلطان حسین بايقرا (842ق - 911ق) به هرات رفت و در خانقاه خواجه افضل‌الدين کرمانى اقامت گزيد و مورد توجه بايقرا بود. پس از مرگ بايقرا، بهاءالدوله به رى بازگشت و سپس به آذربايجان رفت و به شاه اسماعيل صفوى پيوست و پس از دو سه سال اقامت در آنجا، به گفته رازى حَسب اقتضاء قضا مؤاخذه شده، درگذشت.<ref>هفت اقليم، ج 3، ص43</ref>؛ اين تعبير، ممكن است اشاره به كشته شدن او باشد. | |||
درگذشت بهاءالدوله، با توجه به سال فوت سلطان حسین بايقرا، در حدود سال 915ق اتفاق افتاده است و نوشته الگود.<ref>طب در دوره صفويه، ص398</ref>و نصر.<ref>علم و تمدن در اسلام، ص205</ref>كه سال 913ق را زمان مرگ او مى‌دانند، صحيح به نظر نمى‌رسد. سال 926ق.<ref>فهرست نسخه‌هاى خطى فارسی، ج 1، ص527</ref>نيز درست نيست. | |||
== آثار == | |||
مهم‌ترين كتاب بهاءالدوله رازى، «خلاصة التجارب» به | مهم‌ترين كتاب بهاءالدوله رازى، «خلاصة التجارب» به فارسی و در پزشکى است كه وى آن را در 907ق در قريه طرشت رى (از محلات كنونى تهران) نوشت. | ||
كتاب ديگر بهاءالدوله رازى، «هدية الخير» نام دارد كه در باب دوم «خلاصة التجارب» از آن ياد كرده است. اين كتاب، روايت و شرح چهل حديث در عرفان و به زبان | كتاب ديگر بهاءالدوله رازى، «هدية الخير» نام دارد كه در باب دوم «خلاصة التجارب» از آن ياد كرده است. اين كتاب، روايت و شرح چهل حديث در عرفان و به زبان فارسی است كه آن را به‌صورت هدايت (هداية) الخير.<ref>فهرست نسخه‌هاى خطى فارسی، ج 2، بخش 1، ص1487؛ الذريعة الى تصانيف الشيعة، ج 25، ص175</ref>نيز معرفى كرده‌اند. از اين كتاب نيز نسخه‌هایى در ایران.<ref>فهرست الفبائى كتب خطى كتابخانه مركزى آستان قدس رضوى، ص610</ref>و خارج از ایران.<ref>فهرست نسخه‌هاى خطى فارسی، ج 2، بخش 1، ص1487</ref>وجود دارد. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== وابسته‌ها == | ==منابع مقاله== | ||
[https://rch.ac.ir/article/Details/12029?%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A1%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بهاءالدوله رازی»، حسن تاجبخش،ج1، شماره214]. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[خلاصة التجارب]] | [[خلاصة التجارب]] | ||
[[هدیة الخیر؛ شرح عرفانی احادیث نبوی]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||