۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
دیوان جامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' {{' به '{{'
جز (جایگزینی متن - ' {{' به '{{') |
|||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
نویسنده در مقدمه واسطة العقد، مذموم بودن شعر را نفی کرده و به رفعت مقام شعر و شاعر اشاره کرده است: «متکلمی که خلعت اعجاز کلام معجزطراز قرآن را به ما [ی] نفی '''وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ''' (الحاقة: 41)، از آلایش تهمت شعر مطهر ساخته و عَلَم بلاغتموردش را از حضیض تدنس '''بَلْ هُوَ شَاعِرٌ''' ﴿الأنبياء: 5﴾، به اوج تقدس '''وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ''' (یس: 69) افراخته و بااینهمه نخستین مرکب تام را از آن کلام رفیع الشأن، بلکه از هر سورهای از آن در قالب شعر ریخته و بر هیئت نظم انگیخته تا ایمایی باشد به آنکه نفی این معنی نه اثبات آن صورت راست که شعر فیحدذاته، امری مذموم است و شاعر به سبب ایراد کلام منظوم معاتب و ملوم، بلکه بنا بر آن است که قاصران، نظم قرآن را مستند به سلیقه شعر ندارند و معاندان، متصدی تحدی به آن را از زمره شعرا نشمارند و این واضحترین دلیل است بر رفعت مقام شعر و شعرا و علو منزلت سحرآفرینان شعرآرا<ref>ر.ک: همان، ج2، ص31</ref>. | نویسنده در مقدمه واسطة العقد، مذموم بودن شعر را نفی کرده و به رفعت مقام شعر و شاعر اشاره کرده است: «متکلمی که خلعت اعجاز کلام معجزطراز قرآن را به ما [ی] نفی '''وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ''' (الحاقة: 41)، از آلایش تهمت شعر مطهر ساخته و عَلَم بلاغتموردش را از حضیض تدنس '''بَلْ هُوَ شَاعِرٌ''' ﴿الأنبياء: 5﴾، به اوج تقدس '''وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ''' (یس: 69) افراخته و بااینهمه نخستین مرکب تام را از آن کلام رفیع الشأن، بلکه از هر سورهای از آن در قالب شعر ریخته و بر هیئت نظم انگیخته تا ایمایی باشد به آنکه نفی این معنی نه اثبات آن صورت راست که شعر فیحدذاته، امری مذموم است و شاعر به سبب ایراد کلام منظوم معاتب و ملوم، بلکه بنا بر آن است که قاصران، نظم قرآن را مستند به سلیقه شعر ندارند و معاندان، متصدی تحدی به آن را از زمره شعرا نشمارند و این واضحترین دلیل است بر رفعت مقام شعر و شعرا و علو منزلت سحرآفرینان شعرآرا<ref>ر.ک: همان، ج2، ص31</ref>. | ||
سه دیوان [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از جهت حجم و ارزش بدیعی متفاوتند. دیوان یکم [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] نهتنها از روی حجم، بلکه از جهت ارزش بدیعی هم از دو دیوان بعدیاش مقدم میایستد. اولاً موضوع اشعار شاعر بسی رنگارنگ بوده، جبهه حیاتدوستی و مسائل فلسفه و اخلاق در آن پرقوت است. برعکس در دو دیوان بعدی موضوع شعر خیلی تنگ شده، فقط جهتهای عرفانی و صوفیانه افکار شاعر وسعت مییابد. اما بهلحاظ جایگاه، این سه دیوان از یادگاریهای برجسته ادبیات ما میباشند و در خصوص مضمون و مندرجه آنها خود شاعر در قطعه زیرین که در دیوان سومش میآید، چنین میگوید: | سه دیوان [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] از جهت حجم و ارزش بدیعی متفاوتند. دیوان یکم [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] نهتنها از روی حجم، بلکه از جهت ارزش بدیعی هم از دو دیوان بعدیاش مقدم میایستد. اولاً موضوع اشعار شاعر بسی رنگارنگ بوده، جبهه حیاتدوستی و مسائل فلسفه و اخلاق در آن پرقوت است. برعکس در دو دیوان بعدی موضوع شعر خیلی تنگ شده، فقط جهتهای عرفانی و صوفیانه افکار شاعر وسعت مییابد. اما بهلحاظ جایگاه، این سه دیوان از یادگاریهای برجسته ادبیات ما میباشند و در خصوص مضمون و مندرجه آنها خود شاعر در قطعه زیرین که در دیوان سومش میآید، چنین میگوید: {{شعر}}{{ب|''هست دیوان شعر من اکثر ''|2='' غزل عاشقان شیدایی''}}{{ب|''یا فنون نصایح است و حکم ''|2=''منبعث از شعور و دانایی''}}{{پایان شعر}} | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''هست دیوان شعر من اکثر ''|2='' غزل عاشقان شیدایی''}} | |||
{{ب|''یا فنون نصایح است و حکم ''|2=''منبعث از شعور و دانایی''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
در حقیقت قطعه فوق مطالب و محتویات دیوانهای جامی را بهطور واضح افاده میکند و شرح دیگری بر آن زیاد نیست<ref>ر.ک: همان، ج1، ص18-17</ref>. | در حقیقت قطعه فوق مطالب و محتویات دیوانهای جامی را بهطور واضح افاده میکند و شرح دیگری بر آن زیاد نیست<ref>ر.ک: همان، ج1، ص18-17</ref>. | ||
| خط ۶۱: | خط ۵۷: | ||
از مـثنویهای جـامی میتوان دریافت که او در زمینههای مختلف از علوم ادبی و قرآن و حدیث و حکمت و عرفان گرفته تا علوم غـریبه، اطـلاعات وسـیعی داشته و از این محفوظات و داشتههای ذهنی خود، در تدوین منظومههایش بهره برده است. بـه دیـگر سخن، منظومههای شاعر، تجلیگاه اطلاعات، معلومات و تواناییهای ادبی اوست. در این میان، آیات قرآن، احادیث، اشعار و امـثال عـربی در دست [[جامی، عبدالرحمن|جامی]]، چون موم نرم و نقشپذیر بوده و او به بهترین شکل ممکن آنـها را در شـعر خود جای داده است و این امر، بیانگر وسـعت و تـنوع انـدوختههای ذهنی و قابلیتهای شاعرانه اوست؛ بهعنوان مثال: «عاليها سافلها کردن»، کنایه از خراب کردن، ویران کردن و زیر و رو کردن اسـت. این ترکیب کنایی، برگرفته از قرآن کریم و به معنی خراب و ویران کـردن است: | از مـثنویهای جـامی میتوان دریافت که او در زمینههای مختلف از علوم ادبی و قرآن و حدیث و حکمت و عرفان گرفته تا علوم غـریبه، اطـلاعات وسـیعی داشته و از این محفوظات و داشتههای ذهنی خود، در تدوین منظومههایش بهره برده است. بـه دیـگر سخن، منظومههای شاعر، تجلیگاه اطلاعات، معلومات و تواناییهای ادبی اوست. در این میان، آیات قرآن، احادیث، اشعار و امـثال عـربی در دست [[جامی، عبدالرحمن|جامی]]، چون موم نرم و نقشپذیر بوده و او به بهترین شکل ممکن آنـها را در شـعر خود جای داده است و این امر، بیانگر وسـعت و تـنوع انـدوختههای ذهنی و قابلیتهای شاعرانه اوست؛ بهعنوان مثال: «عاليها سافلها کردن»، کنایه از خراب کردن، ویران کردن و زیر و رو کردن اسـت. این ترکیب کنایی، برگرفته از قرآن کریم و به معنی خراب و ویران کـردن است: | ||
{{شعر}}{{ب|''چون جمع شود ز عقل و دین قافلهها''|2=''عـشق تـو کند عاليها سافلها''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: سبزیانپور، وحید؛ آرتا، سید محمد، ص68 و 74؛ متن کتاب، ج2، ص422، معمیات، 18</ref>. | |||
{{شعر}} | |||
{{ب|''چون جمع شود ز عقل و دین قافلهها''|2=''عـشق تـو کند عاليها سافلها''}}{{پایان شعر}}<ref>ر.ک: سبزیانپور، وحید؛ آرتا، سید محمد، ص68 و 74؛ متن کتاب، ج2، ص422، معمیات، 18</ref>. | |||