تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی جلال‌الدین محمد بلخی (جعفری): تفاوت میان نسخه‌ها

«اينكه در مغز جلال‌الدين چه گذشته است؟ و حقايق و واقعيات را با چه عينكى مورد مطالعه قرار داده است؟، نمى‌توانيم به‌طور قطع و يقين، مشخص و معين نماييم و اين ابهام و تاريكى، به‌طور كلى در همه آثار بزرگ وجود دارد. اينكه جلال‌الدين مى‌گويد:

مقدارى هم به روى «من» خود خم شده، خود را ارزيابى كن؛

ساعاتى هم از غوغاى اجتماع، بركنار شو و در قاره‌هاى كشف‌نشده روح خود به سير و سياحت بپرداز؛

درست است كه در بعضى از ابيات جلال‌الدين تحريكاتى براى انزواطلبى و گوشه‌گيرى ديده مى‌شود؛ مثلا:

اين‌گونه مضامين كاملا قابل توجيه است؛ يعنى مى‌توان گفت: جلال‌الدين مى‌خواهد بگويد كه: اگر انسان ميان دو چيز مخير شود: يا فداى نادانى‌ها و شهوات و تمايلات حيوانى مردم باشد؛ يا اينكه براى حفظ استقلال شخصيت خود به خلوتگاه‌ها پناه ببرد، البته اقدام به حفظ استقلال شخصيت بهتر است و اين يك مطلب باطل نيست و هر مضمونى كه در ابيات جلال‌الدين مطابق مطلب مزبور بوده باشد، مى‌توان گفت: جلال‌الدين يك اصل عالى انسانى را نشان مى‌دهد.