الهی‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

از آن‌جا كه براى بازگفتن حال سالك و واصل، زبانى شيواتر و رساتر از زبان عشق نيست، سراسر اين كتاب، از عبارات و كنايات عاشقانه پر است و فصلى از آن نيست كه در آن، از سر زيبايى، جاذبه و جفاى معشوق، درد هجران، سوز و گداز در آرزوى وصال، غيرت و رشك، مستى هنگام ديدار و خمار لحظات فراق سخن نرفته باشد؛ چنان‌كه سراسر مقاله 21، وقف داستان شورانگيز عشق رابعه دختر كعب است.

الف) پيشينه  

اگرچه اين بيت، به وجود منظومه‌هايى مانند«اسرارنامه» پيش از سروده شدن «الهى‌نامه» اشارت دارد، به دليل دو بار ياد كردن او از «الهى‌نامه»(خسرونامه) خود در مقدمه «اسرارنامه»، مى‌توان گفت نخستين منظومه عطار، «الهى‌نامه» اوست. گواهان تاريخى نيز اين دعوى را تأييد مى‌كنند. البته نام اصلى اين منظومه كه از سده هشتم به بعد به «الهى‌نامه» معروف و نسخه‌هايى از آن منتشر شد، «خسرونامه» بوده است و ديگران نامش را بدل كرده‌اند، اما انتساب منظومه «گل و هرمز» كه به سرگذشت عشق هرمز يا خسرو با گل‌رخ مى‌پردازد، درست نيست و كسانى به دليل ياد شدن خسرو در آن و «خسرونامه» معروف، آن را نيز از عطار دانسته‌اند.